Łazienka dla seniora
Łazienka dla seniora musi być przede wszystkim praktyczna - funkcjonalna, ergonomiczna, a także wykończona trwałymi i łatwymi do czyszczenia materiałami. Jeśli nie ma bezpośredniej potrzeby, nie musi zawierać elementów ułatwiających dostępność osobie o ograniczonej sprawności, np. poręczy. Warto jednak zawczasu usunąć z niej bariery architektoniczne i przewidzieć przestrzeń na dodatkowe ułatwienia.
Spis treści
- Łazienka dla seniora - ogólne zasady aranżacji
- Łazienka dla seniora - bezpieczna podłoga
- Łazienka dla seniora - odpowiednie meble
- Łazienka dla seniora - wybór umywalki
- Łazienka dla seniora - poręczna armatura
- Łazienka dla seniora - wygodny sedes
- Łazienka dla seniora - lepsza wanna?
- Łazienka dla seniora - a może prysznic?
Jak urządzić łazienkę dla seniora? Nie ma na to jednej, gotowej recepty, jako że seniorem nazwać możemy zarówno doskonale sprawną osobę w wieku 75 lat, samodzielną 90-latkę albo 60-latka, który w związku z określonymi schorzeniami porusza się o kulach czy na wózku inwalidzkim. Istnieje jednak garść wytycznych, które warto wziąć pod uwagę podczas aranżacji czy remontu mieszkania.
Zadanie nie musi być zresztą bardzo trudne. Ułatwiają je producenci materiałów wykończeniowych oraz elementów wyposażenia i akcesoriów łazienkowych, którzy dziś chętnie prezentują rozwiązania zaprojektowane z myślą o osobach ze szczególnymi potrzebami. I nie chodzi wyłącznie o poręcze czy uchwyty montowane przy sedesie, nad wanną albo pod prysznicem, które mogą się kojarzyć z łazienką dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej; przede wszystkim o bezpieczeństwo i komfort użytkowania.
Podwyższonym walorom funkcjonalnym coraz częściej towarzyszy uroda przedmiotu - przyjemna dla oka forma czy modny kolor. Inaczej niż kilkanaście lat temu, nawet łazienka dla osoby z niepełnosprawnością nie musi więc już tchnąć szpitalnym chodem. To ważne, skoro piękne otoczenie o ciepłym, domowym charakterze sprzyja osiągnięciu czy potrzymaniu ogólnego dobrostanu psychofizycznego - i to nie tylko u osoby starszej.
Łazienka dla seniora - ogólne zasady aranżacji
Kluczową sprawą przy urządzaniu łazienki dla seniora jest wieloaspektowo rozumiane bezpieczeństwo. Najwięcej wypadków zdarza się w domu, a spośród pomieszczeń domowych - właśnie w łazience.
Na szczęście coraz rzadziej nawet w mieszkaniach osób wiekowych można znaleźć piecyki przepływowe zasilane gazem, przyczynę wielu zaczadzeń. Do wypadku jednak niewiele trzeba. Wystarczy mokra podłoga z nieodpowiednich płytek, niewygodna wanna albo brodzik o śliskiej powierzchni.
Dlatego w łazience dla seniora tak ważna jest funkcjonalność rozumiana wieloaspektowo - od wygody użytkowania przez łatwość konserwacji po łagodzenie ryzyka nieszczęśliwych zdarzeń.
Łazienki nie tylko w mieszkaniach seniorów bywają naprawdę ciasne. Warto wobec tego przypomnieć, że w małych łazienkach nie myją się wcale mniejsi ludzie. Z niewielkim metrażem należy więc sobie radzić raczej poprzez zagęszczanie sprzętów (oczywiście prowadzone w sposób racjonalny) niż miniaturyzację. Strefy dostępu do umywalki, sedesu, prysznica czy pralki mogą na siebie nachodzić. Ważne jednak, by sprzęty wzajemnie się nie zasłaniały, a także, by pośrodku pomieszczenia pozostawić miejsce na operowanie kulami, balkonikiem czy (choćby mniejszym, sportowym) wózkiem – ok. 80-centymetrowe przejście.
Osobny wątek w obszarze bezpieczeństwa w łazience dla seniora tworzą kwestie zapobiegania rozwojowi bakterii, wirusów, grzybów. Wszystkie użyte tam materiały wykończeniowe, sprzęty, a najlepiej i dekoracje, powinny być trwałe.
Czytaj też: BAKTERIE w słuchawce od prysznica: prątki, które wywołują wiele chorób
Czytaj też: ŁAZIENKA - jak ją sprzątać, by pozbyć się groźnych bakterii
Co to oznacza? Odporność zarówno na zarysowania czy obtłuczenia, jak i na działanie wody, chemii łazienkowej (choćby kosmetyków kolorowych, które rozsypane czy rozlane mogłyby tworzyć irytujące plamy), podwyższonej temperatury oraz wysokiej wilgotności. Najlepiej, gdy wymienione elementy wyposażenia pozwalają się szorować (np. na ścianach - farby ceramiczne zamiast mniej odpornych lateksowych czy zwłaszcza akrylowych) lub prać w wysokiej temperaturze.
Zarówno wykończenia ścian czy posadzek, jak i mebli należy ponadto wybierać z troską o redukcję liczby i długości spoin. Zamiast drobnych płytek warto wybrać wielkoformatowe, albo w ogóle zastąpić je kilkumetrowymi arkuszami wykładziny elastycznej (na podłodze) bądź spieków kwarcowych, laminatów akrylowych czy szkła polimerowego (na ścianie lub na meblach).
Im mniej łączeń czy wszelkiego typu załomów, tym lepsza szczelność danej płaszczyzny, mniejsza tendencja do gromadzenia się zabrudzeń i łatwiejsze sprzątanie.
Dodatkowe poręcze czy uchwyty, jakie znamy np. z łazienek dla osób z niepełnosprawnościami, nie w każdej łazience dla seniora są potrzebne. Warto je wprowadzić, gdy pojawią się symptomy trudności z utrzymaniem równowagi lub samodzielnym staniem albo problemy z siadaniem i wstawaniem. Aby jednak montaż tego rodzaju udogodnień przebiegł bez kłopotu, należy zarezerwować dla nich miejsce.
Najważniejsze typy tego rodzaju akcesoriów to poręcze przy wannie lub pod prysznicem, w sąsiedztwie sedesu i przy umywalce. Ich zadanie to ułatwić poruszanie się po pomieszczeniu, a nie utrudniać przechodzenie, dlatego przed zakupem należy się zastanowić, czy w danym miejscu lepiej sprawdzi się model stały, czy uchylny. W trakcie zakupów warto zainteresować się ich trwałością i wytrzymałością, jakością obróbki (czy nie ma tam żadnych ostrych krawędzi?), a także sposobem montażu.
Dodatkowo z myślą o osobie poruszającej się o kulach warto zamontować specjalny uchwyt, który pozwoli wygodnie je odłożyć i uchronić przed przewróceniem się.
Łazienka dla seniora - bezpieczna podłoga
Podłoga w łazience dla seniora nie może być śliska. Na posadzce warto położyć płytki z wyraźną fakturą, np. przypominającą nierówności naturalnego kamienia albo ze żłobieniami lub jeszcze lepiej z wypustkami, jak te często stosowane na pływalniach czy w saunach. Bez względu na formę, antypoślizgowe kafelki poznamy po oznaczeniu na opakowaniu - będą opatrzone symbolem od R9 do R13.
Czytaj też: Wybierz zdrowy i bezpieczny materiał na PODŁOGĘ
Ponieważ antypoślizgowe płytki podłogowe prezentują dużą różnorodność kształtów, kolorów i wzorów, nie będzie problemem dobranie kafelków do założonego wystroju łazienki dla seniora. Co warto dodać, takie płytki – choć półmatowe czy matowe, w dotyku nawet szorstkie – nie utrudniają sprzątania. Z pozoru wykluczające się cechy posadzki godzi bowiem odpowiednia receptura szkliwa.
Jeśli nie możemy wymienić pokrycia podłogi, sięgnijmy po antypoślizgowe maty lub dywaniki łazienkowe, z podgumowanym spodem albo z silikonowymi podkładkami. Przydadzą się przede wszystkim przy wyjściu z wanny lub spod prysznica oraz przed muszlą klozetową, tak by zapewnić stabilność podczas wstawania z sedesu. Ze względów higienicznych ważne jest, by były trwałe, łatwe do wyczyszczenia lub uprania i szybko schły.
Łazienka dla seniora - odpowiednie meble
Bezpieczne meble do łazienki dla seniora to te o wyokrąglonych krawędziach i narożnikach, o stabilnie zamocowanych (nieruchomych) półkach i z szufladami na prowadnicach. To ostatnie rozwiązanie daje doskonały wgląd w zasoby, a jednocześnie chroni szufladę przed wypadaniem.
Pojemne szuflady, które są coraz popularniejszym rozwiązaniem w łazience, dobrze jest wyposażyć w organizery lub innego typu podziały wewnętrzne. Jeśli każdy przedmiot w łazience będzie miał swoją przegródkę, półeczkę czy szufladkę, nie będzie problemem utrzymanie tam porządku, a jednocześnie użytkownik łatwo i szybko znajdzie wszystkie potrzebne mu akcesoria czy kosmetyki.
Wszystkie meble łazienkowe powinny być ponadto zabezpieczone przed przewróceniem - bezpośrednio przykręcone do ściany lub przymocowane do niej specjalnymi zaczepami. Potrzebę tego rodzaju zabezpieczeń najwyraźniej obrazuje przypadek komód, których środek ciężkości znacznie zmienia pozycję po wysunięciu szuflad.
Analogiczne zjawisko, choć mniej nasilone, występuje także w szafach i szafkach po otwarciu drzwiczek z ciężkiej płyty MDF. Mocowanie mebli do ścian okazuje się zbawienne także w przypadku wystąpienia u seniora w łazience zawrotów głowy czy zaburzeń równowagi, gdy właśnie zwykłe elementy wyposażenia muszą mu dać (zupełnie dosłowne) oparcie.
Ze względów bezpieczeństwa w łazience dla seniora należy ponadto zredukować obecność szkła. W jaki sposób? Zamiast szklanych akcesoriów łazienkowych (dozowników mydła, kubków do mycia zębów itp.) można wykorzystać m.in. te wykonane z wysokiej jakości akrylu, do złudzenia przypominającego bezbarwne lub kolorowe szkło.
Z tego samego materiału powstają także nietłukące lustra. Technologia produkcji tworzyw sztucznych poszła na tyle daleko, że akrylowe lustro daje odbicie nie gorsze od tradycyjnego. Laminat akrylowy lub tzw. szkło polimerowe z powodzeniem zastąpi z kolei nieprzezroczyste przeszklenia w drzwiach, frontach mebli czy elementach wystroju wnętrza.
W łazience dla seniora ze szczególną uwagą należy podejść do kwestii oświetlenia. Niezbędne jest oczywiście dostatecznie jasne oświetlenie ogólne (rozmieszczone tak, by poszczególne elementy wyposażenia czy załomy ściany nie rzucały głębokich cieni na ważne części wnętrza) oraz funkcjonalne - przy lustrze (z dwóch stron lub w formie ramy świetlnej dookoła tafli, by równomiernie oświetlało twarz).
Jak w każdej łazience, tak i tu należy zadbać o odpowiedni poziom wodoszczelności opraw (informuje o tym odpowiednia adnotacja na opakowaniu). Włączniki światła powinny się znajdować poza łazienką, by zminimalizować ryzyko choćby przypadkowego dotknięcia ich mokrą dłonią. Ważne też, by były podświetlane - dzięki temu także nocą senior łatwo trafi do nich ręką.
Łazienka dla seniora - wybór umywalki
Umywalka w łazience dla seniora powinna być zlokalizowana możliwie blisko WC. O ile tylko dostępna przestrzeń na to pozwala, najlepiej wybrać model szerokości 60 lub nawet 70 cm i 50 czy 60 cm głębokości. Im większa (a zwłaszcza - im szersza), tym lepiej będzie chroniła przed rozchlapywaniem wody, a w konsekwencji dawała osobie o ograniczonej sprawności większy komfort psychiczny.
Z tego względu w łazience dla seniora lepiej nie stosować modnych obecnie umywalek nablatowych w formie misy ustawionej na szafce. Znacznie praktyczniejsze są modele w ten czy inny sposób zintegrowane z blatem szafki - nakładane na mebel (zastępujące blat), wpuszczane w otwór blatu czy podwieszane od spodu. Preferowane są tu umywalki bez rantu, który utrudniłby np. zebranie rozchlapanej wody.
Trzeba też pamiętać, że w razie wystąpienia zawrotu głowy czy chwilowej utraty równowagi umywalka będzie jednym z tych sprzętów, o który senior się oprze. Musi więc być i solidna, i naprawdę trwale przymocowana. Warto zbadać te parametry, wybierając umywalkę wiszącą na ścianie lub, prościej, wybrać model oparty na szafce. Nawet jeśli jest to szafka wisząca, a nie stojąca na nóżkach, z natury rzeczy (m.in. w związku z większym ciężarem własnym i rezerwą na ciężar przyborów czy kosmetyków tam przechowywanych) powinna być wyposażona w zaawansowany system mocowania.
W łazience osoby o mocno ograniczonej sprawności przy umywalce powinny się znaleźć dwie prostopadłe do ściany poręcze uchylne lub stałe, o długości nieco większej niż głębokość szafki z umywalką.
Łazienka dla seniora - poręczna armatura
Najlepiej, gdy baterie w łazience dla seniora zamiast tradycyjnych kurków mają pojedynczą dźwignię (tzw. mieszacz), wygodniejszy w obsłudze także jedną ręką czy nawet łokciem. Baterie jednouchwytowe występują w najróżniejszych formach i kolorach, znajdziemy wśród nich także modele stylizowane - nawet łazienka retro może się więc obyć bez baterii z pokrętłami. Warto przy tym pamiętać, że im dłuższa dźwignia, tym łatwiej wyregulować strumień wody i ustawić odpowiednią temperaturę.
Bateria dla seniora powinna musi mieć wyraźne oznaczenie temperatury wody kolorami. Warto, by przy tym miała dodatkowe funkcje służące bezpieczeństwu, takie jak termoblokada (inaczej przycisk przeciwoparzeniowy), zabezpieczająca przed przypadkowym puszczeniem wody o temperaturze wyższej niż 38° C.
Doskonałym rozwiązaniem jest też termostat. Baterie termostatyczne wyposażone są w głowice, które automatycznie dobierają proporcje wody gorącej i zimnej, aby uzyskać strumień o stałej temperaturze, wygodnie regulowanej pokrętłem.
Dobrym rozwiązaniem dla osób o mocno ograniczonej sprawności mogą się okazać baterie bezdotykowe, działające w oparciu o optyczny czujnik ruchu zasilany z baterii (wymienia się je co kilka miesięcy). Nie należą niestety do najtańszych. Bezdotykowa bateria umywalkowa kosztuje od 350 zł, podobnie bezdotykowy przycisk spłukujący do WC; bezdotykowa bateria prysznicowa to wydatek ok. 1500 zł. Nie pozwalają też regulować temperatury wody i mocy strumienia w trakcie użytkowania, jak standardowe baterie - choć oczywiście parametry pracy można dostosować do ogólnych preferencji użytkownika.
Ze względu na łatwość w utrzymaniu w czystości i odporność na szereg preparatów chemicznych i na popularne uszkodzenia mechaniczne, zamiast modnych baterii satynowanych czy anodowanych do łazienki dla seniora warto wybrać klasyczne - chromowane.
Łazienka dla seniora - wygodny sedes
Muszla sedesowa w łazience dla seniora może zostać zamontowana ok. 10 centymetrów wyżej niż w standardowej łazience – na wysokości ok. 48 cm zamiast typowej 36-38 cm. Dzięki temu będzie mogła z niego wygodnie korzystać zarówno osoba sprawna, jak i ta z niepełnosprawnościami, także poruszająca się na wózku.
W sprzedaży są dostępne stojące i podwieszane miski ustępowe o zwiększonej wysokości. Podobny efekt można jednak uzyskać, montując standardową miskę podwieszaną na wyższym poziomie. W przypadku wykorzystania stelażu podtynkowego należy jednak upewnić się, czy wybrany model pozwala na regulację wysokości miski.
Wysokość istniejącej miski można też podwyższyć nawet o kilkanaście centymetrów za sprawą specjalnej nakładki czy nasadki, która z wyglądu może przypominać niezwykle wysoką (grubą) deskę sedesową. Nakładki tego rodzaju bywają zaopatrzone w boczne poręcze, ułatwiające siadanie i wstawanie. Jeszcze lepsze oparcie dają poręcze, uchwyty lub ramy asekuracyjne trwale montowane albo do ściany, albo do ściany i podłogi, albo tylko do podłogi (opasujące WC od tyłu). Praktyka pokazuje, że strefie WC powinna się znaleźć przynajmniej jedna pozioma poręcz o długości ok. 70 cm, umieszczona także na wysokości 75 cm.
Dobrym rozwiązaniem - zresztą nie tylko do łazienki dla seniora - jest bezkołnierzowa miska WC. Wnętrza sedesów tego rodzaju są pozbawione załomów, dzięki czemu bez porównania łatwiej utrzymać je w czystości.
Misce WC w łazience dla seniora musi towarzyszyć wyjątkowo wytrzymała deska sedesowa. Nie może pęknąć nawet wówczas, gdy przy nieudanej próbie siadania lub wstawania senior upadnie – groziłoby to zranieniem. Warto, by była to deska wolno opadająca. Za jej sprawą nawet przypadkowe trącenie klapy nie spowoduje przykrego, drażniącego hałasu.
Aby użytkowników łazienki nie narażać na irytację, należy też starannie przemyśleć (a przed montażem - koniecznie sprawdzić "na sucho") umiejscowienie uchwytu na papier toaletowy. To niezwykle ważne, aby dało się do niego wygodnie sięgać, również nie wstając z sedesu.
Z myślą o osobach poruszających się na wózku powstały modele sedesów mocniej wysunięte do przodu, dzięki czemu łatwiej do nich podjechać. Miski WC dla niepełnosprawnych na ogół wyposażone są w wyjątkowo masywne deski o charakterystycznym kształcie - obwód owalu nie jest w nich zamknięty. "Przerwa" (której często odpowiada także wybranie w rancie samej miski) ma ułatwić osobie o ograniczonej sprawności dostęp do intymnych części ciała w celu umycia po załatwieniu potrzeb fizjologicznych.
Nie tylko w łazience dla seniora pożytecznym rozwiązaniem okazuje się bidet. Ponieważ często brakuje dla niego miejsca, jego zadania może przejąć bideta (zamontowana blisko sedesu bateria z wężem i miniaturową słuchawką prysznicową), deska myjąca (deska sedesowa z dyszą wodną i modułem sterującym) albo toaleta myjąca (urządzenie integrujące funkcje WC i bidetu).
Zdecydowanie mniej wygodnym rozwiązaniem jest bidet w formie odpowiednio wyprofilowanej miednicy nakładanej na sedes. Trudno go rekomendować, gdyż korzystanie z niego w praktyce wymaga pomocy drugiej osoby.
Osoby o mocno ograniczonej sprawności lub z powracającymi chorobami układu pokarmowego docenią krzesło toaletowe. Jest to pochodna nocnika, jednak umieszczona na wygodnej (i regulowanej) wysokości w metalowej konstrukcji przypominającej szkielet fotela. Stabilny, ale lekki (zwykle ok. 3, 4 kg przy nośności do 150 kg), nie musi stać wyłącznie w sypialni - może towarzyszyć seniorowi w ciągu dnia, by służyć pomocą w przypadku nagłej potrzeby.
Łazienka dla seniora - lepsza wanna?
Czy wanna w łazience dla seniora to dobry pomysł? Lepszym rozwiązaniem - bezpieczniejszym, bardziej funkcjonalnym, a także bardziej ekonomicznym - na ogół jest prysznic. Niekiedy jednak górę bierze siła przyzwyczajenia użytkownika albo zastane warunki mieszkania. Z drugiej strony przy niektórych schorzeniach kąpiele są elementem rehabilitacji, a wtedy wanna okazuje się konieczna. W razie zakupu nowej wanny warto pamiętać, że jej parametry powinny zostać dobrane do typu schorzeń seniora. Przy problemach z ruchomością nóg lepiej sprawdzają się krótkie modele, z kolei przy sztywności kręgosłupa - długie.
Wygodnym rozwiązaniem dla osób o ograniczonej sprawności jest wanna z drzwiczkami (oferowana często jako wanna dla niepełnosprawnych). Wadą rozwiązania może być znaczny koszt (ok. 4 tys. zł). Nieco tańszym wariantem (ok. 3 tys. zł) jest wykonanie szczelnych drzwiczek w istniejącej wannie; zajmują się tym wyspecjalizowane firmy. Znacznie bardziej ekonomicznym, a w wielu przypadkach zupełnie wystarczającym rozwiązaniem, jest ruchome czy obrotowe siedzisko nakładane na wannę, dzięki któremu przekładanie nóg przez ściankę jest wygodniejsze, a przede wszystkim bezpieczniejsze - więcej na ten temat w dalszej części sekcji.
Wygodne podejście do wanny w zabudowie umożliwia tzw. kopnik, czyli podcięcie w dolnej części ścianki, które tworzy miejsce na stopy (alternatywę stanowią znów popularne wanny na nóżkach, dostępne w zróżnicowanej stylistyce - nie tylko XIX-wiecznej). W łazience projektowanej z myślą o osobie niepełnosprawnej najlepiej pozostawić swobodny dostęp do wanny na całej jej długości. Obudowę warto ograniczyć do minimum, by jej gabaryty (nawet grubość ścianek) nie utrudniały poruszania się ani podjechania wózkiem jak najbliżej krawędzi wanny.
Sfatygowaną wannę można nie tylko wymienić, także poddać renowacji. Wymiana jest wprawdzie prostszym rozwiązaniem, niekiedy też tańszym, wymaga jednak rozwinięcia szerokiego frontu robót. Z kolei renowacja wanny zajmuje jeden dzień i nie tworzy konieczności naruszania okładzin ścian, instalacji wodno-kanalizacyjnej czy armatury. To duża zaleta, zwłaszcza że znaczna część seniorów nie życzy sobie prowadzenia szerzej zakrojonych czy długotrwałych remontów w ich domach.
Renowacja wanny może się odbyć na dwa sposoby. Metoda "wanna w wannie" opiera się na odpowiednio wyprofilowanych wkładach z akrylu, które wyspecjalizowana ekipa wpasowuje w istniejącą wannę - żeliwną czy stalową. W rezultacie szybkiego i niebrudnego procesu renowacji uzyskuje się czystą, gładką, odporną na zanieczyszczenia i ciepłą w dotyku wannę. Inne sposób to pokrycie starej wanny nową emalią tradycyjną lub akrylową. Wówczas jednak nie obędzie się bez szlifowania oryginalnej powłoki, co na ogół stanowi pewną niedogodność.
Największą trudność przy korzystaniu z wanny sprawia wchodzenie i wychodzenie. Pomogą w tym akcesoria w rodzaju schodków do wanny, uchwytu nawannowego (montowanego pionowo do krawędzi wanny) lub popularnych poręczy ściennych. Najlepiej, gdy poręcze są dwie, pionowa i pozioma (ewentualnie jedna duża w kształcie litery L). Wówczas umożliwią podciągnięcie się, ułatwią kucnięcie czy siadanie w wannie, a także zabezpieczą przed upadkiem w czasie mycia. Są nieocenione w przypadku problemów ze stawami, ich zalety docenią jednak i osoby zupełnie sprawne.
Jeśli wanna nie ma antypoślizgowej faktury dna (albo specjalnej powłoki o tej samej funkcji), niezbędna okaże się gumowa mata antypoślizgowa z przyssawkami, które przytrzymają ją w miejscu. Nie wolno o niej zapominać, bo ryzyko bolesnego, a nawet tragicznego w skutkach pośliźnięcia się w wannie (m.in. z powodu jej wklęsłego dna) dotyczy wszystkich, jednak seniorów – szczególnie. Antypoślizgowa mata (niekoniecznie gumowa - także w formie dywanika, ale z podgumowaniem od spodu) powinna się znaleźć także przed wanną - w miejscu, w którym stawia się nogi podczas wychodzenia z kąpieli.
Pozostałe akcesoria do wanny dla seniora można z powodzeniem dobierać z czasem - w miarę powstania określonych potrzeb. W pewnym momencie może się okazać niezbędne siedzisko wannowe, dzięki któremu mycie całego ciała nie będzie wymagało siadania na dnie wanny. Spektrum dostępnych rozwiązań jest szerokie, od prostych ławeczek wgłębnych, zawieszanych na krawędziach wanny, przez wygodne modele z oparciem, podłokietnikami, a nawet zagłówkiem, po bardziej skomplikowane konstrukcje z obrotowym fotelem. Tego rodzaju siedziska bywają montowane okrakiem" - jedna podstawa opiera się na dnie wanny, druga na podłodze, a siedzisko przesuwa się po łączących je szynach, dzięki czemu osoba o silnie ograniczonej sprawności może w bezpieczniejszy sposób wejść do wanny lub wyjść z niej, przesuwając się w miarę przekładania nóg przez ściankę.
Inne spotykane akcesoria wannowe dla seniorów (i nie tylko) to m.in. zagłówki, podłokietniki, profilowane zaplecki albo prostej konstrukcji siedziska układane na dnie wanny, tzw. taborety do wanny (ich 10 czy 15 cm wysokości wielu osobom starszym wydanie pomaga we wstawaniu). W przypadku zakupu nowej wanny warto zainteresować się ofertą kompatybilnych z nią funkcjonalnych dodatków.
Łazienka dla seniora - a może prysznic?
Prysznic jest i bezpieczniejszym, i wygodniejszym rozwiązaniem do łazienki dla seniora niż wanna. Nawet jeśli to tradycyjny natrysk z brodzikiem, za sprawą wymiarów (głębokość zwykle do 15 cm) redukuje czy wręcz eliminuje ryzyko, jakie wiąże się z przechodzeniem przez wysoką ściankę. Nowoczesne płaskie brodziki, tzw. slim lub flat, montowane są z kolei na równi z podłogą albo nieznacznie z niej wystają.
Pozbawione wyraźnego rantu (jedynie z delikatnie wyprofilowaną niecką, która tworzy wymagane spadki), dla osoby chodzącej nie stanowią żadnej bariery przestrzennej, nawet przy wyraźnie ograniczonej sprawności. Modele wykonane z konglomeratów są przy tym niezwykle trwałe - jeśli zostały odpowiednio zamontowane, można nawet wjeżdżać na nie wózkiem inwalidzkim.
Obecnie jednak dominują rozwiązania bezbrodzikowe - z odpływem punktowym czy liniowym w specjalnie zaizolowanej i odpowiednio ukształtowanej posadzce (rzadziej w ścianie), a zatem jeszcze bardziej dostępne i jeszcze łatwiejsze do utrzymania w czystości. Warto o tym pamiętać i w razie większego remontu (w związku z wymogiem zaizolowania całej posadzki w pomieszczeniu oraz fragmentów ścian w obrębie kabiny) łazienkę dla sprawnego seniora urządzić tak, by po ewentualnej utracie pełnej sprawności bez wielkich nakładów można ją było dostosować do szczególnych potrzeb.
Warto dodać, że tego rodzaju remont to także dobra okazja, by do łazienki wprowadzić ogrzewanie podłogowe, znacznie podnoszące komfort mycia.
O czym była mowa na wstępie, podłoga w łazience dla seniora na całej powierzchni powinna mieć wykończenie antypoślizgowe, ale w strefie brodzika - szczególnie (tu warto wykorzystać wariant płytek z dodatkową fakturą).
U wejścia pod natrysk przyda się dywanik lub łatwa do prania mata, która posłuży do szybkiego osuszenia stóp przed przejściem do suchej części łazienki.
Obudowa natrysku w łazience dla seniora może być rozwiązana w różny sposób. Spotyka się przede wszystkim szklane kabiny o dwóch ściankach (narożne), rzadziej o trzech (dościenne). Niekiedy prysznic ulokowany jest we wnęce - zastanym załomie muru albo między narożnikiem pomieszczenia a specjalnie wymurowaną ścianką, z wejściem zamykanym szklanymi drzwiami albo zasłonką z tworzywa sztucznego lub ze specjalnej tkaniny. Wraz z natryskami bezbrodzikowymi w modę weszły tzw. kabiny walk-in, ze swobodnym (niezamykanym i niezasłanianym) wejściem.
Odpowiednie ustawienie prysznica ogranicza w nich rozprysk wody. Nie da się go jednak całkowicie uniknąć, dlatego niezbędna jest zaawansowana izolacja podłogi i odpowiednie wyprofilowanie posadzki w pomieszczeniu, by woda mogła bez przeszkód ściekać do odpływu.
Szklane kabiny prysznicowe oraz wolnostojące ścianki (do kabin walk-in) i drzwi są wykonywane ze szkła hartowanego. Jest to materiał o podwyższonej odporności na uderzenia, który ponadto w razie stłuczenia rozpada się na kawałeczki o niekaleczących krawędziach.
Do łazienki dla seniora warto jednak wybrać kabinę ze szkła dodatkowo powleczonego specjalną folią (względnie - ze zintegrowaną powłoką) chroniącą popękaną taflę przed rozsypaniem się. Podobne folie i powłoki można też spotkać w bezpiecznych szklanych lustrach łazienkowych.
Idealnie, gdy kabina prysznicowa jest dość duża, ok. 120x120 do 160 cm - wówczas pozwala zupełnie wygodnie wjeżdżać wózkiem do strefy natrysku i przesiadać się z wózka na zamontowane pod prysznicem siedzisko. Wystarczają jednak i rozmiary rzędu 100x100 cm czy coraz popularniejsze nie tylko w łazienkach dla seniorów 100x120 cm. Najlepiej umieścić ją w rogu pomieszczenia (lub dostawić prostopadłą ściankę). Wówczas na jednej ścianie w razie potrzeby może się znaleźć stała pozioma poręcz, a na sąsiedniej - uchylna, towarzysząca np. odchylanemu siedzisku.
Miejsce do siedzenia powinno się znaleźć pod prysznicem bez względu na poziom sprawności seniora. Pozwoli nie tylko wygodniej, ale i bezpieczniej wykonywać szereg czynności higienicznych czy kosmetycznych, choćby zadbać o stopy.
Możliwych rozwiązań jest wiele, od obszernej wymurowanej ławki niczym w tureckiej łaźni, przez wspomniane odchylane siedziska z tworzywa sztucznego lub drewna egzotycznego (z oparciem lub bez), po wykonany z wodoodpornego tworzywa stołeczek, który zależnie od potrzeb można wykorzystywać albo w suchej, albo w mokrej strefie łazienki.
Z myślą o osobach poruszających się na wózku powstały z kolei tzw. ławki transferowe, przypominające kształtem fotel. Są lekkie i łatwe do przenoszenia, a przy tym znacznie stabilniejsze. Jednocześnie, za sprawą głębokiego siedziska, wydatnego zaplecka i podłokietników dają osobie siedzącej dobre podparcie całego ciała.
Chętnie wybieranym rozwiązaniem jest prysznic z deszczownicą. Wówczas szeroka górna dysza pozwala korzystać z klasycznego natrysku, z kolei słuchawka prysznicowa może pozostać zawsze w zasięgu ręki (z uchwytem umieszczonym na wysokości ok. 120 cm). To układ wygodny dla osób starszych, które dzięki niemu nie muszą wysoko sięgać, aby zmienić położenie źródła wody.
Prysznic z deszczownicą wymaga jednak bardzo intuicyjnego sposobu przełączania strumienia wody między górną a dolną dyszą, najlepiej umieszczonego tak, by bieżące ustawienie dało się łatwo odczytać i przed włączeniem wody. Niezbędna tu będzie także bateria termostatyczna, która usunie ryzyko poparzeń.
A ponieważ od strony dopływu wody gorącej armatura się rozgrzewa, warto spróbować umieścić ją tak, aby oparzeniem nie groziło też przypadkowe dotknięcie czy nawet chwycenie przy chwilowej utracie równowagi (wystarczy umieścić ją asymetrycznie, np. w 1/4 szerokości kabiny, "gorącą" stroną zbliżając do jednego z narożników).
W strefie prysznica w łazience dla seniora nie może zabraknąć półki na kosmetyki - odstawianie ich na podłogę nie byłoby ani wygodne, ani bezpieczne. W tej roli może wystąpić niewielka wnęka w ścianie (nie zawęzi powierzchni kabiny natryskowej), ażurowa półeczka z wysokim rantem (nie będzie się w niej zatrzymywać woda) albo wykonany z tworzywa koszyk z haczykiem, zawieszany na armaturze.
Polecany artykuł: