Jak starzeją się włosy

Jak starzeją się włosy? Szron na głowie to nie jest jedyny sygnał świadczący o tym, że włosy są już w starszym wieku. Liczne zmiany w mieszkach i kosmykach mają swój początek na długo przed pojawieniem się siwizny.

Spis treści

1. Jak starzeją się włosy: stają się inne w dotyku
2. Jak starzeją się włosy: jest ich coraz mniej
3. Jak starzeją się włosy: tracą kolor
4. Jak powstrzymać starzenie się włosów?

Jak starzeją się włosy? Aby to wyjaśnić, warto wrócić do początków.

Trudno to pamiętać, ale większość z nas wyłysiała w ciągu kilku tygodni po narodzinach, tracąc swoje pierwsze włoski płodowe na głowie. Te właściwe wyrastają zwykle od razu po nich, ale zdarza się, że na czuprynę trzeba poczekać nawet dwa lata. Pocieszamy się myślą, że im później wyrosną, tym będą mocniejsze.

Tak naprawdę jednak za kondycję włosów odpowiadają geny. Z kolei kolor zależy od wielu komórek barwnikowych uaktywniających się z wiekiem.

Najczęściej czupryna ciemnieje w okresie dojrzewania. Wtedy też, pod wpływem zmian hormonalnych, może się zmieniać kształt włosów, np. z kręconych robią się falowane.

W czasie swojego długiego życia, które w przypadku pojedynczego włosa trwa 2-6 lat, a w przypadku mieszków włosowych - tyle lat, ile ma ich właściciel, przejdą jeszcze wiele przemian związanych z naturalnym procesem starzenia się na poziomie komórkowym oraz wpływem czynników zewnętrznych.

Większość z nas w pewnym momencie - czasem już po 30. urodzinach, a czasem dopiero około 50. - zauważa, że włosy stały się słabsze i zostaje ich coraz więcej na grzebieniu.

Jak starzeją się włosy: stają się inne w dotyku

Teoretycznie w każdym mieszku włosowym jest brodawka i cebulka włosa, który ma korzeń oraz łodygę, z której układamy fryzurę. Z mieszkiem połączony jest gruczoł łojowy, mięsień przywłośny i naczynia krwionośne. Cały ten pakiet ukryty jest w skórze właściwej, widzimy jedynie łodygę, ale jej wygląd może wiele powiedzieć o tym, co dzieje się u podstawy.

Komórki macierzy włosów dzielą się szybciej niż inne komórki ciała - dzięki temu co miesiąc mamy fryzurę dłuższą o 1-1,5 cm. Zaniepokoić może fakt, że tak naprawdę włosy zaczynają się starzeć już w wieku 25 lat, kiedy pierwsze procesy destrukcyjne zaczynają dominować nad procesami odnowy.

• Zmniejszenie tempa wzrostu

Z czasem proces podziału komórek w macierzy przebiega coraz wolniej. Oznacza to, że włosy nie rosną tak szybko jak w młodości (ich długość zwiększa się już tylko o 2-4 mm miesięcznie). Ich fazy wzrostu są krótsze, a każdy włos ma coraz mniejszą średnicę.

U kobiet w wieku pomenopauzalnym spada gwałtownie poziom estrogenów, które przedłużały fazę wzrostową włosów. Zwiększa się liczba mieszków włosowych w fazie kenogenu (faza spoczynku), gdy są puste i nie produkują nowych włosów. Dodatkowo mogą miniaturyzować się ujścia mieszków włosowych, przez co włosy wyrastają cieńsze i słabsze.

• Coraz słabsze cebulki

Proces starzenia się skutkuje osłabionym mikrokrążeniem w skórze. Ono z kolei powoduje słabsze ukrwienie cebulek, które są gorzej odżywiane. Dlatego warto poświęcić trochę czasu nie tylko pielęgnacji włosów, ale i skóry głowy. Codzienny masaż pobudzi krążenie i pozwoli lepiej odżywić cebulki włosów.

• Zmiana jakościowa

Gruczoły łojowe znajdujące się przy mieszkach włosowych mogą pracować coraz mniej wydajnie. Pogarsza się produkcja sebum i przez to skóra głowy może być mniej nawilżona. Z wiekiem zmniejsza się też poziom cystyny, aminokwasu odpowiedzialnego za mechaniczną i chemiczną odporność czupryny. Już ok. 30. r.ż. wiele osób zaczyna narzekać na osłabienie włosów - ich liczba często pozostaje ta sama, lecz gorsza jakość sprawia, iż wydają się rzadsze i cieńsze.

Spowolnione procesy zachodzące w organizmie, zmiany w stężeniach hormonów mogą prowadzić do mniej wydajnej produkcji keratyny - podstawowego budulca włosów. Jej włókna są połączone poprzecznymi wiązaniami siarczkowymi, dzięki czemu włosy są elastyczne i sprężyste.

Keratyna wchodzi też w skład zewnętrznych osłonek włosów, gdzie jest odpowiedzialna za ich połysk. Niedobór keratyny prowadzi m.in. do otwierania się łusek włosa i rozdwajania końcówek. Naukowcy odkryli, że dostarczając cebulkom odpowiednich składników, można pobudzić je do ponownej produkcji keratyny. Substancją najbardziej stymulującą ten proces jest koenzym Q10, często wykorzystywany w kosmetykach do pielęgnacji skóry głowy.

Czytaj też: Przepisy na domowe maseczki na wzmocnienie włosów

Jak starzeją się włosy: jest ich coraz mniej

Człowiek ma na głowie od 80 tys. do 150 tys. włosów. Włosów rudych jest zwykle mniej (do ok. 95 tys.). Blondynki i blondyni mają 130-140 tys., bruneci 110 tys., a szatyni 100 tys. Codziennie tracimy 30-100 włosów, jest to proces bardzo indywidualny. Po wypadnięciu starego włosa nowy wyrasta z tego samego mieszka włosowego.

Cykl włosowy jest genetycznie uwarunkowany i indywidualny dla każdego mieszka włosowego. Ważną informacją jest to, iż cykle w sąsiednich mieszkach włosowych są przesunięte w czasie względem siebie, dzięki czemu, choć włosy wypadają regularnie, my nie jesteśmy okresowo łysi. Zjawisko to nazywane jest asynchroniczną produkcją włosów. Cykl wzrostu włosów składa się z trzech faz.

Anagen to faza wzrostu i znajduje się w niej 80-90% włosów na głowie.

Katagen jest przejściową fazą, w której włos już nie rośnie (1-3% włosów).

Z kolei telogen to faza wypadania włosa - cebulka wysuwa się z mieszka (12-15% włosów).

Różne okresy w życiu sprawiają, że czas trwania poszczególnych faz zmienia się, np. u kobiet w ciąży zwiększa się ilość włosów w fazie wzrostu (anagenu), jest ona wydłużana, przez co mamy wrażenie, że znacznie mniej ich wypada i są gęstsze.

Utrata włosów ma też związek ze zmianami hormonalnymi, które m.in. są następstwem starzenia się. Głównym sprawcą przerzedzania się czupryny jest łysienie androgenowe, które stanowi 90% wszystkich typów łysienia. Dotyka ono ok. 50% mężczyzn oraz 15% kobiet przed menopauzą. W wypadku pań w wieku powyżej 65 lat może dotyczyć 75% z nich.

U mężczyzn zazwyczaj włosy zaczynają rzednąć u nasady czoła oraz na środku głowy. Z czasem obszar dotknięty utratą włosów rozszerza się. U kobiet rzadko prowadzi do całkowitego łysienia, raczej włosy stają się cieńsze i przerzedzone na całej głowie, choć zauważamy to szczególnie na jej szczycie, gdy przedziałek jest poszerzony, przez co widać zbyt dużo skóry.

Łysienie androgenowe jest związane z testosteronem, który pod wpływem enzymu (5-alfa reduktaza) przekształcany jest w dihydrotestosteron (DHT). To on powoduje wypadanie włosów przez skrócenie fazy anagenu (wzrostu). Sprawia też, że mieszki włosowe są coraz mniejsze, przez co włosy stają się krótsze i cieńsze. Mieszki mogą nawet całkowicie zaniknąć.

Proces przemiany testosteronu w DHT jest uwarunkowany genetycznie (dziedziczony po rodzicach, dziadkach), może też korelować z wysokim poziomem tego hormonu we krwi.

Czytaj też: Wypadanie włosów - jakie są tego przyczyny?

Jak starzeją się włosy: tracą kolor

Za naturalny kolor włosów odpowiedzialne są znajdujące się w mieszkach włosa melanocyty, komórki wytwarzające pigment, tzw. melaninę. We włosach wyróżniamy dwa rodzaje pigmentu: eumelaninę (kolor brązowy i czarny) i feomelaninę (kolor żółty, pomarańczowy i czerwony). Odcień włosa zależny jest od proporcji tych barwników.

Tak długo, jak w mieszku włosowym produkowana jest melanina, tak długo możemy cieszyć się naturalnym kolorem włosów. Gdy produkcja ustanie, włosy stają się siwe, czyli pozbawione pigmentu.

Oszronienie włosów zazwyczaj zaczyna się od skroni, obejmuje następnie boki głowy, szczyt, a w ostatniej fazie przechodzi na tył głowy. Jako ostatnie siwieją włosy łonowe, pod pachami oraz brwi i rzęsy.

Tendencję do wczesnej lub późnej siwizny dziedziczymy po rodzicach. Zwykle fizjologicznie pierwsze siwe włosy pojawiają się po 30. r. ż., choć coraz więcej osób dotyka problem przedwczesnego siwienia (u panów jest to charakterystyczny "szron" na skroniach), między 20. a 30. r. ż. Może to być skutkiem silnego stresu, wyniszczającej choroby.

Czytaj też: Siwe włosy - jak je pielęgnować?

Jak powstrzymać starzenie się włosów?

Często nie uświadamiamy sobie, jak wiele błędów popełniamy podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych, a to przeważnie one są przyczyną problemów z włosami.

• Technika mycia

Kosmetyki oczyszczające skórę i włosy powinny być dobrane do ich potrzeb. Szampon przed nałożeniem mieszamy na dłoni z wodą. Spłukujemy wodą o temperaturze ciała lub chłodniejszą. Ważne też jest, by delikatnie rozczesywać mokre włosy za pomocą szerokiej szczotki i wyciskać je w chłonny ręcznik, a nie trzeć.

• Dobór fryzury

Niewiele kobiet zdaje sobie także sprawę z tego, że często upinając koczek albo zaczesując "koński ogon" szkodzą swoim włosom. Mocno naprężone mieszki włosowe stopniowo się osłabiają, a w efekcie pojawiają się zakola.

• Zabiegi

Farbowanie, trwała ondulacja, prostowanie, skręcanie włosów... lista agresywnych zabiegów, które niszczą włosy jest długa. Warto zrównoważyć je czymś, co wzmocni cebulki. Pomoże im mezoterapia lub karboksyterapia skóry głowy, osocze bogatopłytkowe. Z kolei kondycję łodygi poprawią zabiegi nawilżające lub keratynowe, które wygładzą łuski włosa.

O autorze

Joanna Karwat

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej. Od ponad 25 lat śledzi trendy w medycynie i spotyka się z lekarzami, by rozmawiać o nowych metodach leczenia. Otrzymała dwa wyróżnienia w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2018" w kategorii publicystyki prasowej. Każdą wolną chwilę poświęca na grę w siatkówkę. Zdobyła złoto w Mistrzostwach Dziennikarzy w Siatkówce Plażowej w 2016 r.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

Joanna Karwat