Dom pomocy społecznej

Dom pomocy społecznej to nie to samo, co dom seniora. Do DPS kieruje się te osoby, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować z powodu wieku czy choroby, lub znacznej niepełnosprawności. Komu przysługuje pobyt w domu opieki społecznej i jakie formalności trzeba spełnić, by zostać pensjonariuszem DPS?

Spis treści

1. Domy pomocy społecznej: typy
2. Domy pomocy społecznej: zakres pomocy
3. Domy pomocy społecznej: ile kosztuje pobyt?
4. Domy pomocy społecznej: jak załatwić pobyt?
5. Domy pomocy społecznej: przyjęcie

Domy pomocy społecznej (w skrócie: DPS) zastępują rodzinę w opiece nad osobą, która z różnych powodów wymaga całodobowego wsparcia, gdyż bez fachowej opieki nie jest w stanie funkcjonować. Osoba w sędziwym wieku, niepełnosprawna, chora, lub wymagająca opieki z innych powodów może przebywać w nim przez całą dobę, korzystając z tzw. niepieniężnego świadczenia pomocy społecznej.

Warto wiedzieć, że z opieki w domu pomocy społecznej korzystać mogą zarówno te osoby, które nie mają rodziny, jak i te, których rodzina z różnych względów nie jest w stanie zapewnić im fachowej, całodobowej pomocy.

Spis treści:

1. Domy pomocy społecznej: typy
2. Domy pomocy społecznej: zakres pomocy
3. Domy pomocy społecznej: ile kosztuje pobyt?
4. Domy pomocy społecznej: jak załatwić pobyt?
5. Domy pomocy społecznej: przyjęcie

Domy pomocy społecznej: typy

Warto wiedzieć, że nie istnieje jeden typ domu opieki społecznej. Placówki te podzielone są w zależności od wieku pensjonariuszy i tego, jakiego rodzaju opieki potrzebują. Dlatego w Polsce funkcjonują obecnie następujące typy domów pomocy społecznej:

• domy dla osób w podeszłym wieku,
• domy dla osób przewlekle psychicznie chorych,
• domy dla osób przewlekle somatycznie chorych,
• domy dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
• domy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
• domy dla osób uzależnionych od alkoholu,
• domy dla osób niepełnosprawnych fizycznie.

Domy pomocy społecznej: zakres pomocy

Niezależnie od typu, domy pomocy społecznej zapewniają pełen wachlarz usług, zgodnych z indywidualnymi potrzebami każdego mieszkańca. Konkretnie określają to przepisy, zgodnie z którymi mieszkańcy DPS-ów mają zagwarantowane:

• zaspokojenie potrzeb bytowych: miejsce zamieszkania, wyżywienie, odzież i obuwie, zapewnienie czystości,
• usługi opiekuńcze: pielęgnację, pomoc w podstawowych czynnościach życiowych, niezbędne wsparcie podczas załatwiania spraw osobistych,
• usługi wspomagające: umożliwienie udziału w terapii zajęciowej i podnoszeniu sprawności, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności, umożliwienie zaspokojenia potrzeb kulturalnych i religijnych, stymulowaniu kontaktów z rodziną i lokalną społecznością, a w przypadku domów dla osób w młodszym wieku - również działania zmierzające do usamodzielnienia się i podjęcia pracy, jeśli oczywiście jest to w ich przypadku możliwe i wskazane.

Do usług wspomagających należy również finansowanie wydatków na niezbędne przedmioty osobistego użytku, które przysługuje osobom nie mającym własnego dochodu i nie jest wyższe, niż 30 proc. zasiłku stałego z pomocy społecznej.

Domy pomocy społecznej: ile kosztuje pobyt?

Pobyt w DPS jest płatny, a wysokość opłaty ustala tzw. organ zarządzający (burmistrz lub wójt gminy).

Obecnie, zgodnie z przepisami, za pobyt w domu opieki społecznej w pierwszej kolejności płaci pensjonariusz - o ile posiada na to środki. Warto podkreślić, że zgodnie z przepisami na opłatę za DPS może on przeznaczyć nie więcej, niż 70 proc. swojego dochodu).

Jeśli pensjonariusz nie dysponuje on stałym dochodem (zasiłkiem, emeryturą, rentą) lub jest on zbyt mały, by wystarczył na częściową opłatę, do opłacenia kosztów jego pobytu lub dopłaty do tej części, którą już uiścił, zobowiązani są jego bliscy: małżonek, dorosłe dzieci lub (w przypadku młodzieży i dzieci) - rodzice.

W niektórych przypadkach koszty te pokrywa gmina, której mieszkańcem jest pensjonariusz. Koszty pobytu w DPS-ie mogą pokryć również inne osoby: dalsi krewni, przyjaciele, sponsorzy. 

Domy pomocy społecznej: jak załatwić pobyt?

Seniora, który wymaga pobytu w DPS kieruje się do placówki, która zlokalizowana jest jak najbliżej jego miejsca zamieszkania. Wymaga jest jednak do tego zgoda samego zainteresowanego lub jego przedstawiciela ustawowego.

Wniosek o skierowanie do DPS może złożyć zarówno potencjalny pensjonariusz, jak i jego przedstawiciel (którym może być np. członek najbliższej rodziny), a także pracownik ośrodka pomocy społecznej (OPS) lub powiatowego centrum pomocy rodzinie (PCPR). Wniosek składa się w OPS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.

Do wniosku dołączyć trzeba:

• opinię z rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego - musi ona zawierać pisemne stwierdzenie braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania zarówno przez rodzinę, jak i przez gminę,
• decyzja ustalająca wysokość emerytury lub renty,
• pisemna zgoda na ponoszenie opłaty i jej potrącanie ze świadczenia emerytalnego lub rentowego,
• oświadczenia o wysokości dochodu członków rodziny zobowiązanych do ponoszenia opłaty,
• w przypadku kombatantów i osób będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego - stosowne zaświadczenie, które to potwierdza.

W niektórych przypadkach dokumenty takie kompletuje ośrodek pomocy społecznej, który wydaje decyzję do skierowaniu do DPS - warto więc wcześniej upewnić się, która ze stron musi przygotować dokumentację.

Domy pomocy społecznej: przyjęcie

Osoby, które ubiegają się o pobyt w DPS są tam kierowane na czas nieokreślony. Chyba, że wystąpią z wnioskiem o pobyt wyłącznie w określonym terminie.

Warto jednak wiedzieć, że na przyjęcie do DPS najczęściej trzeba trochę poczekać - zazwyczaj trwa to do trzech miesięcy od chwili zgłoszenia wniosku. W nagłych przypadkach, wynikających ze zdarzeń losowych, przyjęcie do DPS może nastąpić poza kolejnością.

Gdy więc zajdzie taka konieczność, osobę oczekującą na przyjęcie do domu opieki społecznej wpisuje się na listę oczekujących i wstępnie informuje o przewidywanym terminie oczekiwania. W tym czasie przyszłego pensjonariusza odwiedza pracownik socjalny domu, w którym będzie mieszkał, i przeprowadza wywiad.Taka rozmowa jest następnie podstawą do opracowania indywidualnego planu wsparcia.

Potem pozostaje już tylko czekać na pisemne zawiadomienie o terminie przyjęcia do DPS, które wysyła dyrektor placówki. On też (lub osoba przezeń wyznaczona) przyjmuje pensjonariusza.

Pobyt zaczyna się od rozmowy, w trakcie której ustalana jest aktualna sytuacja i omówione wszystkie zmiany, jakie zaszły od chwili złożenia wniosku, a także ustalone warunki pobytu. W trakcie tej rozmowy osoba kierowana do DPS poznaje również zakres świadczonych przez dom usług.

Katarzyna Hubicz