Coraz więcej osób starszych w Polsce. Opieka senioralna powinna być priorytetem państwa

W Polsce w szybkim tempie rośnie liczba starszych osób. Część z nich to osoby niesamodzielne, wymagające opieki. Jednak nie każdy może liczyć na pomoc bliskich, a obecnie państwo udziela niewystarczającego wsparcia ludziom tracącym samodzielność. Należy dążyć więc do stworzenia kompleksowego systemu świadczeń opiekuńczych i pielęgnacyjnych, tak aby osoby niesamodzielne i ich rodziny nie były pozostawione same sobie - apelowali eksperci podczas konferencji "Opieka nad osobami niesamodzielnymi w Polsce po 2020 roku - perspektywy, alternatywy, propozycje"

Spis treści

1. Ustawa o pomocy osobom niesamodzielnym
2. Nowy zawód: asystent osoby niesamodzielnej

W Polsce rośnie liczba osób starszych. Przewiduje się, że do 2050 r. liczba osób powyżej 65. roku życia wzrośnie o 77%. Wynika to m.in. z tego, że żyjemy coraz dłużej. Jednak część zyskanego czasu trwania życia przypada na życie w chorobie (najczęściej kilku współistniejących chorób przewlekłych), która często oznacza niesamodzielność.

Praktycznie cały ciężar opieki nad seniorami, osobami niesamodzielnymi, spada na rodzinę, która z różnych powodów nie zawsze jest w stanie sprostać swoim obowiązkom (np. dzieci mieszkają w innych miastach, często krajach).

Poza tym spada liczba dzieci w gospodarstwie domowym, co wynika ze zmniejszającej się systematycznie od wielu lat liczby urodzeń.

Należy również zaznaczyć, że opieka nad osobami niesamodzielnymi jest kosztowna, a będzie jeszcze droższa. Jednocześnie wartość emerytur spada. Przyszli seniorzy będą mieć mniej pieniędzy na własne utrzymanie, a przecież już teraz przeciętna emerytura nie wystarcza na pokrycie kosztów utrzymania seniora.

Wobec nieuniknionego wzrostu zapotrzebowania na opiekę długoterminową oraz ograniczenia możliwości sprawowania tej opieki przez rodzinę konieczne jest wprowadzenie rozwiązań systemowych - mówi prof. Piotr Błędowski z Instytutu Gospodarstwa Społecznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

System opieki długoterminowej powinien obejmować zasady finansowania tych świadczeń, orzecznictwa o stopniu niepełnosprawności, organizacji usług środowiskowych, półstacjonarnych i stacjonarnych, przygotowania zawodowego opiekunów oraz nadzoru  i kontroli jakości udzielanych świadczeń - podkreśla prof. Błędowski.

Z 13,6 mln gospodarstw domowych ujętych w narodowym spisie ludności z 2011 roku, w 30,5% z nich (4,1 mln) mieszkają osoby w wieku 65 lat i więcej. W porównaniu do poprzedniego spisu z 2002 roku to przyrost o niemal 350 tysięcy gospodarstw. W tej liczbie ponad 1,2 mln (30%) stanowią gospodarstwa jednoosobowe.

Ustawa o pomocy osobom niesamodzielnym

Celem Ustawy o pomocy osobom niesamodzielnym jest zwiększenie dostępności, poprawa kompleksowości i ciągłości usług opiekuńczych dla osób zależnych od pomocy innych.

Ustawa zakłada m.in.

• wprowadzenie tzw. czeku opiekuńczego - to comiesięczne świadczenie (w wysokości od 650 do 1000 zł miesięcznie), które można wydać tylko na opiekę nad osobą niesamodzielną. Opiekunowie osób niesamodzielnych będą mogli płacić nim za różnego rodzaju usługi, które ich odciążą. Dzięki temu będą mogli funkcjonować na rynku pracy
• nowego urlopu w celu sprawowania opieki
• możliwość refundacji kosztów opieki - dotyczy seniorów na emeryturze, którzy opiekują się seniorem partnerem, rodzeństwem, czasem bardzo starymi rodzicami. Takie osoby mają już swoją emeryturę, ale w związku z tym, ze opiekują się osobą mocno niesamodzielną, powinny mieć zwrot za tzw. kwalifikowane koszty opieki
• tzw. opiekę wytchnieniową czasowo odciążającą opiekuna
• teleopiekę - to usługa opiekuńcza, wykorzystująca nowoczesne technologie. Wprowadzenie do opieki nowych rozwiązań technicznych zmniejsza udział rodziny w sprawowaniu opieki

Nowy zawód: asystent osoby niesamodzielnej

Ustawa zakłada również powstanie nowego zawodu: asystenta osoby niesamodzielnej. Osoba taka musiałaby przejść odpowiednie szkolenia, a następnie zostałaby wpisana do rejestru. Podlegałaby także kontroli np. pracowników OSP czy pielęgniarki środowiskowej.

Szacuje się, że dzięki wprowadzeniu powyższych przepisów na rynku pojawiło by się ok. 200 tys. zawodowych asystentów osób niesamodzielnych. Osoby z rodziny mogłyby korzystać z opieki zastępczej, by np. odpocząć czy samemu poddać się leczeniu.