10 oznak, że starsza osoba potrzebuje wsparcia

Wraz z rosnącym wiekiem mogą się pojawiać problemy zarówno natury fizycznej, jak i psychicznej. A to powinno skłaniać bliskie osoby do niesienia wsparcia seniorom. Ci zaś jednak często nie proszą o nie albo wręcz odmawiają. Kiedy jednak szczególnie warto się zainteresować tym, czy osoba starsza nie potrzebuje pomocy? Oto kilka wskazówek.

Spis treści

1. 1. Zdiagnozowane poważne choroby
2. 2. Problemy z higieną
3. 3. Zaniedbywanie zdrowia
4. 4. Złe odżywianie się
5. 5. Rezygnacja z typowych aktywności
6. 6. Urazy i siniaki
7. 7. Zaniedbany ogródek, trawnik
8. 8. Dom wymagający napraw albo małego remontu
9. 9. Nieporządek w domu
10. 10. Problemy finansowe lub niepanowanie nad budżetem, rachunkami

1. Zdiagnozowane poważne choroby

Jeśli u seniora zdiagnozowano poważną chorobę, może mieć problem z poradzeniem sobie z tym - zwłaszcza w zakresie pilnowania wizyt lekarskich, przyjmowania leków, przejścia na odpowiednią dietę czy zmiany codziennych nawyków. Oto przykładowe schorzenia, które są szczególnie wymagające w przypadku osób starszych:

• nowotwory
• choroby sercowo-naczyniowe
• choroby płuc
• złamane kości
• zabiegi chirurgiczne (już wykonane lub czekające seniora)
• cukrzyca
• choroba Alzheimera
• choroba Parkinsona
• stwardnienie rozsiane
• urazy pleców
• choroby psychiczne
• artretyzm
• udar
• zawał
• choroby nerek
• choroby wątroby
• choroby oczu (m.in. jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej)

2. Problemy z higieną

Ta sfera również wymaga odpowiedniej kondycji fizycznej i psychicznej. Co powinno zaniepokoić?

• Codzienna pielęgnacja: nieumyte lub niechlujnie ułożone włosy, brudne dłonie i paznokcie, nieobcięte paznokcie.
• Ubrania: nieuprane, niedbale dobrane (np. zimowe latem lub odwrotnie), zniszczone (z dziurami, brakującymi guzikami, zepsutym zamkiem).
• Okulary: uszkodzone albo zabrudzone.
• Zapach: osoba nieprzyjemnie pachnie, co najpewniej świadczy o problemach z higieną.

3. Zaniedbywanie zdrowia

Swoiste „zarządzanie” zdrowiem to trudny temat dla każdej osoby – zwłaszcza tej w podeszłym wieku. Dobrze jest więc zainteresować się sytuacją danego seniora. Jakich rzeczy nie wolno zignorować?

• Opuszczone wizyty lekarskie: może dojść do tego z różnych powodów i niestety rzadko uda się „wpaść” na ten trop. Starszej osobie mogło chociażby zabraknąć odpowiedniego transportu na miejsce. Inny powód to problemy z pamięcią, panowaniem nad codziennym grafikiem.
• Problemy z braniem leków: seniorzy często muszą przyjmować sporo medykamentów. Warto więc się upewnić, czy wiedzą, po co je biorą, a przede wszystkim jak je dawkować. Dobrze jest również dopilnować, by starszej osobie nie zabrakło żadnych środków leczniczych. Nie zaszkodzi zatem pomoc w umówieniu wizyty czy zabraniu seniora na nią samochodem.
• Unikanie wizyt lekarskich: dotyczy to różnych specjalności – od internisty przez stomatologa po leczenie specjalistyczne. Tu znów pomocna okaże się rozmowa. Najlepiej więc zapytać o to, do jakich lekarzy i jak często chodzi dana osoba, a także kiedy ostatnio się do nich zgłaszała. Wymijające odpowiedzi czy unikanie tematu stanowią poważne sygnały alarmowe.
• Drobne skaleczenie i inne dolegliwości: źle oczyszczone rany lub niezabandażowane, chroniczny kaszel, utykanie.

4. Złe odżywianie się

W miarę upływu lat zapał do kulinarnych popisów może się wyczerpać. A to przekłada się na niezdrową dietę, gorsze nawyki żywieniowe, sięganie po produkty przetworzone bez większych wartości odżywczych. Inna sprawa, że problem może się kryć gdzie indziej – trudniej np. o samodzielne zrobienie zakupów. Co powinno nas zaniepokoić?

• Lodówka i kuchenna spiżarnia: pustki w lodówce i na półkach, przeterminowane produkty żywnościowe, rzeczy o niskiej wartości odżywczej.
• Utrata lub przyrost masy ciała: problemy ze zdrowym odżywianiem się często przekładają się na wyraźne wahania wagi. Nie powinniśmy nigdy tego ignorować, tym bardziej że duże zmiany w wadze często stanowią objaw poważnych chorób i na pewno nie sprzyjają dobrostanowi organizmu.
• Osłabienie: brak potrzebnych składników odżywczych przekłada się na gorszą formę fizyczną i psychiczną. Często towarzyszą temu omdlenia, problemy z koncentracją, zwyczajny brak sił na różne codzienne aktywności.
• Brak apetytu: wiele starszych osób ma gorszy apetyt, co wcale nie oznacza, że organizm potrzebuje mniej żywności. Warto zwracać uwagę na to, ile je osoba starsza albo czy zdarza jej się często odmawiać posiłku.

5. Rezygnacja z typowych aktywności

Tu przyda się znajomość nawyków starszej osoby oraz wiedza na temat tego, co sprawia jej przyjemność. Jeśli więc np. towarzyski senior unika spotkań z bliskimi, może to być sygnał alarmowy, że w jakimś obszarze potrzeba mu udzielić pomocy. Inne ewentualne wskazówki, że pomoc się przyda, mogą dotyczyć rezygnacji z jazdy samochodem czy w ogóle podróżowania, wypraw do kościoła, na zakupy, do przyjaciół i rodziny. Unikanie typowych aktywności, które korzystnie zajmują czas i dostarczają przyjemności, może również być objawem depresji, dotykającej coraz więcej osób bez względu na wiek.

6. Urazy i siniaki

Guzy, stłuczenia, siniaki, obrzęki, a nawet uszkodzone kości i stawy – zawsze należy dopytać, jak do tego doszło. Czasem niestety może to świadczyć nawet o przemocy stosowanej przez opiekunów osób starszych. A jeśli senior jest samotny, to dla nas wyraźny sygnał, by udzielić mu wsparcia w codziennym życiu!

7. Zaniedbany ogródek, trawnik

Koszenie trawnika, przycinanie roślin czy regularna pielęgnacja ogrodu wymagają odpowiednio dobrej kondycji fizycznej. Tego zaś niestety często brakuje osobom w podeszłym wieku. Dlatego dobrze jest zwrócić uwagę na następujące rzeczy, które powinny skłonić do udzielenia wsparcia:

• Trawnik: może być zarośnięty, wypełniony chwastami albo w dużej części martwy.
• Ogród: podobnie jak wyżej – nieuporządkowany, zarośnięty chwastami. Warto też przyjrzeć się, czy nie ma w nim przerośniętych roślin, które blokują okna albo drzwi, bądź martwych roślin.
• Drzewa: również są przerośnięte, nieprzycinane. Gałęzie blokują drzwi, okna, niebezpiecznie opierają się na przewodach elektrycznych. Więcej zobaczymy też jesienią – nieuporządkowane opadłe liście, gałęzie, kawałki martwych drzew również powinny skłonić do zainteresowania się starszą osobą.
• Szkodniki: jeśli rozpanoszyły się w ogrodzie lub okolicach domu, to także ważny sygnał, że warto udzielić pomocy. Czasem wręcz jest to konieczne, bo grozi niebezpieczeństwem – zwłaszcza gdy osy czy szerszenie zakładają gniazda na posesji.

8. Dom wymagający napraw albo małego remontu

Dla wielu seniorów samodzielne dokonywanie potrzebnych napraw i prac konserwacyjnych stanowi nie lada wyzwanie. Dotyczy to zarówno aktywności w domu, jak i wokół niego. Zwróćmy więc uwagę na takie rzeczy, jak:

• Rynny: zatkane liśćmi czy gruzem, niepracujące, jak należy.
• Ogrodzenie: połamane deski, brakujące słupki, źle działająca brama albo furtka.
• Chodniki: niebezpieczne pęknięcia, brakujące elementy, nadmiar trawy.
• Drzwi i okna: mniejsze lub większe uszkodzenia, brakujące elementy.
• Światło: przepalone albo brakujące żarówki, uszkodzone oprawy lamp.
• Szafki i szuflady: problemy z uchwytami i zawiasami, szuflady, które trudno się odsuwają.
• Instalacje wodne: kapiący kran, zatkana toaleta, problem ze spłuczką.
• Farby i materiały wykończeniowe: uszkodzenia na ścianach, sufitach, podłogach; złuszczająca się farba, odklejająca się tapeta; widoczne ślady po zalaniu.

9. Nieporządek w domu

Sprzątanie to wysiłek – wiemy o tym wszyscy. W jesieni życia mogą być realne problemy z tym, by regularnie zajmować się pracami porządkowymi. Gdzie kryją się sygnały alarmowe?

• Meble: pokryte kurzem, sierścią zwierząt, przedmiotami, które powinny się znajdować gdzie indziej.
• Podłogi: oznaki, że dawno nie były myte; nieodkurzone dywany; plamy lub inne zanieczyszczenia na posadzkach.
• Przechowywanie: szafki, szuflady, pojemniki czy organizery na rzeczy są przepełnione, niedomknięte, znajdują się w nich rzeczy, które należy przechowywać w innych miejscach.
• Kuchnia: zlew pełen nieumytych naczyń, zabrudzone blaty, przepełnione rzeczami; lodówka długo niemyta, z produktami zepsutymi lub którym minął już termin przydatności do spożycia.
• Łazienka: brudne blaty, umywalka, wanna, prysznic, toaleta; przeterminowane leki lub kosmetyki; rzeczy pozostawione w nieładzie.
• Śmieci: przepełnione pojemniki, brak odpowiedniej segregacji.
• Ubrania: stosy nieupranych ubrań lub upranych, ale nieuporządkowanych.
• Zapach w domu: nieprzyjemny, duszny, świadczący o tym, że prace porządkowe są słabo prowadzone lub w ogóle ich zaniechano.

10. Problemy finansowe lub niepanowanie nad budżetem, rachunkami

Zmęczenie czy gorsza kondycja umysłowa utrudniają odpowiednie planowanie budżetu, płacenie rachunków albo dbałość o dobrą kondycję finansową, oszczędności. Warto więc przyjrzeć się takim rzeczom, jak:

• Wstrzymane usługi: odłączony telefon (a nawet prąd!), brak wywozu śmieci, problem z wodą, kanalizacją.
• Poczta: listy z wezwaniami do zapłaty albo powiadomieniami o niezapłaconych rachunkach.
• Długi: o tym mogą świadczyć częste telefony, SMS-y, maile od firm pożyczkowych albo z banku. Wtedy warto szczerze porozmawiać ze starszą osobą o tym, czy nie ma aktywnych pożyczek lub innych zobowiązań po terminie.
• Ogólna sytuacja finansowa: tu sygnałem alarmowym może być unikanie tematu przez seniora. Do tego dochodzą niejasne tłumaczenia czy pozorne ignorowanie problemu.

Daniel Działa