Zespół jelita drażliwego występuje częściej niż myślisz. 3 sygnały, których nie wolno ignorować

Z powodu zespołu jelita drażliwego cierpi nawet 11 % populacji. Biegunki, wzdęcia, przelewanie w brzuchu, zaparcia – to jego typowe objawy. Choć zespól jelita drażliwego nie jest chorobą organiczną, nie można go lekceważyć. Nieleczony prowadzi do zaburzeń mikroflory jelitowej, co skutkuje wtórną nietolerancją pokarmów oraz zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych.

Spis treści

1. Czym jest zespół jelita drażliwego?
2. 3 najważniejsze sygnały, po których poznasz IBS
3. IBS – jak wpływa na mikroflorę jelit?
4. Jak zmniejszyć objawy IBS?
5. Dieta Low FODMAP
6. Probiotyki

Czym jest zespół jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego, czyli IBS, jest najczęściej występującym zaburzeniem czynnościowym przewodu pokarmowego. Charakteryzuje go zmieniony rytm oddawania stolca, który nie wynika ze zmian organicznych czy infekcji, lecz jest następstwem zaburzonego przesyłania informacji na drodze mózg-jelito.

Wystarczy więc stresująca sytuacja, by ktoś biegł do toalety z powodu biegunki lub wręcz przeciwnie – miał silne zaparcia. Z czasem objawy IBS przechodzą w chroniczne, prowadząc do ogólnego zaburzenia pasażu jelit, wzdęć lub nadmiernej ilości oddawanych gazów, a także np. naprzemiennych zaparć z biegunkami.

3 najważniejsze sygnały, po których poznasz IBS

Jeśli lekarz chce rozpoznać IBS, musi wykluczyć wcześniej wszystkie inne choroby przewodu pokarmowego o podłożu organicznym. Ty jednak możesz już teraz zdiagnozować u siebie 3 najważniejsze sygnały jelita drażliwego:

Zmieniony rytm wypróżnień może świadczyć o IBS. Szczególnie wtedy, gdy trwa to co najmniej 3 miesiące. Jak to sprawdzić?

Przez samoobserwację. Jeśli kiedyś oddanie stolca odbywało się u ciebie raz dziennie, a teraz oddajesz go 2-3 razy na dobę lub co 2-3 dni, to masz do czynienia ze zmienioną ilością wypróżnień.

Dawniej twój stolec wyglądał jak długa kiełbaska, a teraz oddajesz rzadkie stolce (biegunki) lub stolec ma formę zbitych bobków (zaparcia)? To może świadczyć o zespole jelita drażliwego. Bóle brzucha – zwykle są to kurczowe bóle, które ustępują w nocy.

Według Kryteriów Rzymskich bóle muszą występować przynajmniej raz w tygodniu przez 3 miesiące. Mają one zmienną lokalizację, choć najczęściej dotkliwe są w podbrzuszu.

Masywne wzdęcia i gazy po produktach, które do tej pory nam nie szkodziły. Przykład? Jeśli zauważasz, że szkodzi ci awokado, po którym nigdy nie miałeś problemów jelitowych a teraz masz wzdęcia, albo że to samo awokado nie szkodzi ci zjedzone w weekend, kiedy się relaksujesz, ale już skonsumowane w pracy w momencie, gdy jesteś poddany silnie stresującym sytuacjom – tak, to może być IBS.

IBS – jak wpływa na mikroflorę jelit?

IBS to nie tylko problemy jelitowe. Ze względu na zmieniony rytm wypróżnień, u osób z IBS bardzo często dochodzi do zmiany składu mikroflory jelitowej. Na przykład obserwuje się zmniejszoną liczebność Bifidobacterium oraz Lactobacillusów, które uważane są za korzystne dla organizmu człowieka.

Bakterie te są niezbędne do rozkładu wielu białek, czy lipidów oraz zwalczania patogenów. Poza tym syntetyzują kwas mlekowy, który utrzymuje korzystne dla jelit kwaśne pH.

Bez Bifidobacterium oraz Lactobacillusów dochodzi do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, jak również rozrostu patogenów. W IBS ma miejsce również obniżenie Faecalibacterium, które produkują kwas masłowy. Powoduje to zmniejszenie ochrony nabłonka jelit oraz słabszą obronę przed stanami zapalnymi.

Szacuje się też, że u ponad 50 % osób z IBS występuje jednocześnie SIBO (czyli przerost bakterii w jelicie cienkim). Skutkować to może wtórną nietolerancją laktozy, fruktozy, a także zwiększonym ryzykiem powstania alergii pokarmowych.

Jak zmniejszyć objawy IBS?

IBS prowadzi zwykle do dysbiozy jelit. Aby więc zminimalizować towarzyszące mu objawy typu: wzdęcia, biegunki, zaparcia – zalecanym postępowaniem w przypadku tego schorzenia jest wprowadzenie diety Low FODMAP, jak również odpowiednich probiotyków, które unormują stan mikroflory jelit i doprowadzą do stanu eubiozy.

Dieta Low FODMAP

Dieta Low FODMAP jest dietą leczniczą, w której eliminuje się produkty zawierające duże ilości łatwo fermentujących węglowodanów, czyli: oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli. To one zwykle potęgują problemy jelitowe. Jak pokazują niektóre badania, stosując ten rodzaj diety można złagodzić objawy IBS typu: bóle brzucha, wzdęcia, uregulowanie rytmu wypróżnień. Efekt poprawy występuje nawet 50 % pacjentów zmagających się z IBS.

Probiotyki

W chwili obecnej, najlepiej przebadanym szczepem łagodzącym objawy zespołu jelita drażliwego jest Lactobacillus Plantarum 299V. Jak pokazują badania przeprowadzone na 52 pacjentach ze stwierdzonym IBS ( według Kryteriów Rzymskich) – po 4 tygodniach stosowania tego szczepu, dochodzi do redukcji bólu brzucha oraz uporczywych wzdęć.

Kolejne badanie z udziałem szczepu Lactobacillus Plantarum 299V potwierdza jego skuteczność w zmniejszeniu objawów IBS. Przeprowadzone zostało one na 40 pacjentach podzielonych na grupę przyjmującą probiotyk oraz placebo. U całej grupy przyjmującej wskazany szczep, nastąpiła redukcja brzucha. Z kolei ten efekt uzyskano tylko u 11 osób z grupy placebo.

U 6 na 10 pacjentów przyjmujących Lactobacillus Plantarum 299V odnotowano poprawę rytmu wypróżnień i zmniejszoną częstotliwością oddawania stolca, a w placebo tylko 2 osoby na 11 pacjentów uzyskało ten efekt. Podsumowanie badania trwającego 4 tygodnie było takie, że uzyskano poprawę i ustąpienie objawów charakterystycznych dla IBS u 95 % osób przyjmujących szczep L. Plantarum 299V.

Dominika Wilk