Wrzody żołądka nasilają się wiosną i jesienią? Fakty i mity na temat choroby wrzodowej żołądka

O wrzodach żołądka mogą świadczyć: brak apetytu, bóle brzucha, zgaga, zaparcia.  Ale nie musisz cierpieć – są sposoby, by skutecznie wyleczyć chorobę wrzodową żołądka. Poznaj obiegowe opinie krążące na temat wrzodów żołądka. Które z nich są prawdziwe?

Na wrzody żołądka cierpi w Polsce co dziesiąta osoba, większość chorych to ludzie młodzi i w średnim wieku. Znacznie częściej chorują mężczyźni. Niewyleczone do końca wrzody mają tendencję do nawrotów.

• Bakterie nie są jedyną przyczyną powstawania wrzodów

Prawda. Bakteria Helicobacter pylori jest jednak na pierwszym miejscu listy winowajców. Można się nią zarazić drogą pokarmową lub podczas... pocałunku. Sprawcą kłopotów jest również kwas solny, który wchodzi w skład soków żołądkowych. Produkowany jest przez błonę śluzową wyściełającą wnętrze żołądka i pomaga trawić białka, tłuszcze oraz niszczyć bakterie, które trafiają do żołądka wraz z jedzeniem. Gdy kwasu solnego jest za dużo, może on uszkadzać błonę śluzową, co prowadzi do powstawania wrzodów. Skłonność do wrzodów możemy również odziedziczyć – u 50 proc. osób choroba występuje rodzinnie. Większe skłonności do niej mają też (30-40 proc.) osoby z grupą krwi 0. Cofanie żółci do żołądka to kolejna przyczyna schorzenia. Gdy układ pokarmowy źle pracuje, żółć z dwunastnicy powraca do żołądka i uszkadza jego ścianki. Przyczyną wrzodów może być także częste zażywanie leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przeciwreumatycznych, ponieważ uszkadzają błonę śluzową żołądka. Sprzymierzeńcem wrzodów jest również przedłużający się stres, który prowokuje nasz organizm do wydzielania większej ilości kwasu solnego. Przyczyną choroby wrzodowej jest też nadużywanie alkoholu oraz palenie papierosów.

• Wrzody wywołane przez bakterie można wyleczyć bez operacji

Prawda. Aby zniszczyć Helicobacter pylori chorym przez tydzień podaje się dwa odpowiednio dobrane antybiotyki. Jednocześnie raz dziennie przyjmuje się tzw. inhibitor pompy protonowej – lek, który prawie do zera zmniejsza wydzielanie kwasu solnego. Aby kuracja była skuteczna, trzeba doprowadzić ją do końca. Błędem jest przerywanie jej, gdy poprawi się samopoczucie. Po wyleczeniu zaleca się stosowanie środków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego i osłaniających śluzówkę żołądka. Można przyjmować preparaty neutralizujące kwas solny, ale nie należy ich nadużywać.

• Wszyscy wrzodowcy mają takie same objawy choroby

Fałsz. Tylko połowa chorych ma typowe dolegliwości: pojawia się ból pośrodku brzucha, poniżej mostka lub nad pępkiem. Przypomina pieczenie, palenie, niekiedy uczucie głodu. Mogą mu towarzyszyć mdłości, odbijanie, zgaga, czasem wymioty. Objawy są uzależnione od umiejscowienia wrzodu i wieku chorego. Dla wrzodów żołądka charakterystyczne jest nasilenie się bólu po jedzeniu.

• Choroba nasila się wiosną i jesienią

Prawda. Jedna z teorii sezonowego nasilania się dolegliwości tłumaczy, że właśnie w tych okresach roku bakterie Helicobacter pylori stają się szczególnie aktywne i chętnie się rozmnażają, mimo ekstremalnie niekorzystnych warunków panujących w żołądku i dwunastnicy.

• Wrzód żołądka może doprowadzić do poważnych komplikacji

Prawda. Samo istnienie wrzodu jest zazwyczaj niegroźne, ale może on stać się przyczyną poważnych, czasem nawet zagrażających życiu powikłań. Każdy wrzód może uszkodzić naczynia krwionośne, z których będzie w niezauważalny dla nas sposób sączyć się krew do wnętrza żołądka. Z czasem doprowadzi to do niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza. Gdy wrzody goją się, na ściankach błony śluzowej powstają blizny. Czasem mogą być na tyle duże, że utrudnią lub zablokują przesuwanie się pokarmu. Najgroźniejsze jest jednak przedziurawienie ściany żołądka (fachowo nazywane perforacją) spowodowane trawieniem przez kwas solny kolejnych warstw ściany żołądka. Gdy kwaśna zawartość żołądka wyleje się do jamy otrzewnej, rozwija się zapalenie otrzewnej, które wymaga interwencji chirurgicznej.

• Wrzody tworzą się tylko w obrębie błony śluzowej żołądka

Fałsz. Ubytki w śluzówce mogą powstawać również w dwunastnicy (pierwszy odcinek jelita cienkiego, tzw. opuszka), a także w dolnej części przełyku, gdyż bywa narażona na działanie kwasu żołądkowego. Zwykle jednak wrzody tworzą się w tej części przewodu pokarmowego, w której występuje pepsyna, czyli enzym trawiący białka.

• Wystarczy proste badanie, by stwierdzić obecność bakterii wywołujących wrzody żołądka

Prawda. Służy do tego specjalny test. Gotowy zestaw (Helico Test, ok. 35-40 zł) można kupić w aptece bez recepty. Nie jest trudny do wykonania, wystarczy postępować zgodnie z instrukcją. Badanie można też przeprowadzić w każdym laboratorium analitycznym (kosztuje ok. 40 zł) po pobraniu próbki krwi.

• Kto się zarazi bakterią, będzie miał wrzody żołądka

Fałsz. Można być nosicielem bakterii Helicobacter pylori i nie chorować. Szacuje się, że aż 80 proc. Polaków jest jej nosicielami, a choruje zaledwie 1/4. Większość cierpiących to ludzie młodzi i w średnim wieku, zwykle dużo pracujący. Niestety, coraz częściej trafiają się wśród nich nastolatki i dzieci. Na wrzody trawienne (żołądka i dwunastnicy) cierpi co dziesiąty dorosły człowiek. Mężczyźni chorują trzy razy częściej niż kobiety. Ciągle jeszcze nie wiadomo, w jaki sposób bakterie powodują powstawanie wrzodów. Wiadomo natomiast, że prawie każdy zakażony bakteriami ma (chociaż w różnej postaci) zapalenie błony śluzowej żołądka. To schorzenie może nie dawać żadnych objawów.

• Dieta przyśpiesza gojenie się wrzodów

Fałsz. Dotychczas nie znaleziono dowodów, że dieta przyśpiesza gojenie. Ale na czas kuracji należy znacznie ograniczyć pieczywo żytnie, razowe, zapiekanki, potrawy smażone. Odstawić trzeba zupy na wywarach z tłustych mięs, ryb i grzybowe, z zasmażką. Nie służą też marynaty, wędliny mielone i kiełbasy, gotowe sosy, sery żółte, smalec, słonina, margaryna w kostkach i kwaśna śmietana, warzywa kapustne, rzodkiewki, rośliny strączkowe, musztarda, chrzan, kremy, tłuste ciasta.

Anna Jarosz