Torbiele śledziony: przyczyny, rodzaje, leczenie

Torbiele śledziony to rzadkie zmiany, z reguły wykrywane przez przypadek. Gdy są małe, nie dają żadnych objawów, większe mogą powodować dolegliwości, które wynikają z ucisku, jaki torbiel wywiera na sąsiadujące narządy lub samą śledzionę. Sprawdź, jakie są metody leczenia torbieli śledziony.

Spis treści

1. Czym jest śledziona i jaką pełni funkcję w organizmie?
2. Dlaczego tworzą się torbiele na śledzionie?
3. Leczenie torbieli śledziony

Torbiele śledziony zwykle wykrywane są przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego (USG), tomografii komputerowej (TK), czy rezonansu magnetycznego (MR) jamy brzusznej, wykonywanych z innych wskazań. Same w sobie, torbiele śledziony nie dają charakterystycznych objawów, szczególnie gdy są małe - do 2 cm. Większe już mogą dawać o sobie znać, naciskając na inne narządy. Generalnie jednak, torbiele śledziony nie wpływają na ogólny stan zdrowia człowieka.

Duża torbiel (ok. 7 cm. 10-centymetrowa torbiel to już tzw. "torbiel olbrzymia") może sygnalizować swoją obecność uczuciem ciężkości po jedzeniu w górnym lewym kwadrancie jamy brzusznej, a nawet bólem w lewym barku i w okolicy łopatki. Pacjent może skarżyć się na nudności, odbijanie, wymiotować. Może też odczuwać objawy ze strony układu oddechowego, takie jak duszności, kaszel.

Czym jest śledziona i jaką pełni funkcję w organizmie?

Śledziona jest narządem limfatycznym, położonym wewnątrzotrzewnowo, po lewej stronie jamy brzusznej, w lewym podżebrzu – między IX a XI żebrem. Otoczona jest błoną surowiczą oraz torebką włóknistą. Zbudowana jest, między innymi, z mięśni gładkich, które poprzez obkurczanie się umożliwiają zasysanie lub pompowanie krwi. Jej podstawowym zadaniem jest wytwarzanie immunoglobulin. Pełni także funkcję filtra oczyszczającego krew - usuwa stare erytrocyty, trombocyty i leukocyty. Co ciekawe, obecność śledziony w organizmie nie jest niezbędna - często usuwa się ten narząd osobom, które doznały urazu w wyniku jakiegoś wypadku, i dalej normalnie mogą funkcjonować, choć mają trochę mniejszą odporność, jednak funkcję filtrującą przejmują wtedy inne narządy.

Dlaczego tworzą się torbiele na śledzionie?

Torbiel jest to inaczej cysta, rodzaj "woreczka" wypełnionego jakąś treścią, płynną lub galaretowatą, który tworzy się w obrębie jakiejś tkanki. Torbiele śledziony dzielimy na tzw. torbiele prawdziwe i rzekome.

• torbiele prawdziwe charakteryzują się obecnością wyściółki nabłonkowej, zalicza się tu torbiele pasożytnicze (które w Europie są następstwem zakażenia bąblowcem, Echinococcus granulosus) i niepasożytnicze - te z kolei dzielimy na wrodzone i nowotworowe.
• torbiele rzekome (wtórne) - nie mają wyściółki nabłonkowej, najczęściej powstają na skutek jakiegoś urazu (torbiele pourazowe są najczęstszym typem torbieli śledziony) lub na podłożu degeneracyjnym lub zapalnym

Leczenie torbieli śledziony

Choć torbiel sama w sobie nie jest zmianą niepokojącą, jej obecność może doprowadzić do poważnych konsekwencji – w torbieli czasem rozwija się zakażenie lub powstaje ropień - w ciężkich przypadkach zawartość torbieli może wydostać się do jamy brzusznej ("ostry brzuch", ciężkie zatrucie). Inną komplikacją nieleczonej torbieli może być krwawienie do jamy brzusznej. Duża torbiel, lub wiele torbieli, czasem wywołuje tak silny nacisk na narząd, że śledziona może pęknąć. W zależności od rozmiarów i umiejscowienia torbieli, a także innych czynników (jak wiek pacjenta, jego choroby podstawowe, itp.) rozważa się indywidualną terapię.

Wyróżniamy kilka sposobów leczenia torbieli śledziony.

• rozcięcie cysty i jej osuszenie; często jednak jest to metoda nieskuteczna, bo torbiel ponownie wypełnia się treścią - wtedy można zastosować zabieg zwany marsupializacją
• marsupielizacja polega na całkowitym wycięciu torbieli; torbiel się przecina, usuwa jej zawartość, a następnie jej brzegi przyszywa się do błony śluzowej, aby zapobiec powtórnemu gromadzeniu się ropy - zabieg ten można przeprowadzić laparoskopowo lub klasycznie - poprzez rozcięcie powłok brzusznych
• splenektomia - całkowite usunięcie śledziony - to podstawowy zabieg stosowany w przypadku torbieli śledziony; wykonuje się go, gdy torbiel jest duża, zakażona lub znajduje się we wnęce śledziony, w ostatnich latach coraz częściej rozważa się też zabieg częściowego usunięcia śledziony z zachowaniem jej miąższu, ponieważ zapobiega to wystąpieniu powikłań pooperacyjnych
• inne metody leczenia, jak nakłucie i drenaż torbieli oraz zabiegi sklerotyzacji, która polega na wstrzyknięciu do torbieli roztworu 95% etanolu, co powoduje zrośnięcie jej ścian uniemożliwiające gromadzenie płynu. Zabiegi te nie są jednak zbyt popularne ze względu na wysoki odsetek nawrotów.