Refluks jelitowo-żołądkowy: przyczyny, objawy, leczenie

Refluks jelitowo-żołądkowy jest zaburzeniem czynnościowym przewodu pokarmowego. Refluks jelitowo-żołądkowy pojawia się, gdy zasadowa treść dwunastnicy wraz z solami kwasów żółciowych zamiast przemieścić się do jelita cienkiego, cofa się do żołądka. Tam miesza się z kwasami trawiennymi i działa toksycznie na śluzówkę tego narządu.

Refluks jelitowo-żołądkowy (refluks dwunastniczo-żołądkowy) pojawia się często u tych chorych, którym usunięto pęcherzyk żółciowy. Ale przyczyn pojawienia się refluksu jelitowo-żołądkowego jest więcej.

Refluks jelitowo-żołądkowy: przyczyny

Przyczyny refluksu jelitowo-żołądkowego nie są do końca jasne. Refluks wywoływany jest prawdopodobnie przez zaburzenia pracy nerwów dochodzących do dwunastnicy i dróg żółciowych (dlatego refluks występuje często u chorych po usunięciu pęcherzyka żółciowego). Poza tym winna może być nadmierna relaksacja odźwiernika, zmiana jego motoryki lub zmniejszenie siły perystaltyki.
Refluks dwunastniczo-żołądkowy może wywoływać m.in.: rozrost (hiperplazję) dołeczków żołądkowych, rozszerzenie naczyń i zastój krwi. Poza tym żółć przedostająca się wpływa na zaburzenie wydzielania prostaglandyn, które odpowiedzialne są za aktywność mechanizmów obronnych błony śluzowej żołądka.

Refluks jelitowo-żołądkowy: objawy

Refluks jelitowo-żołądkowy powoduje przede wszystkim bardzo nieprzyjemne bóle nadbrzusza, którym towarzyszą wymioty z żółcią.

Refluks jelitowo-żołądkowy: diagnoza

Diagnoza stawiana jest na podstawie badań radioizotopowych, (tzw. testu Hida). Pacjent zjada posiłek zawierający znacznik izotopowy, zabarwiający treść dwunastnicy, która dzięki temu jest widoczna na wykonywanym później zdjęciu radiologicznym. Można na nim zaobserwować, czy zawartość dwunastnicy cofa się do żołądka. Lekarz może zlecić też badanie typu bilitec, czyli pomiar ilości żółci w żołądku w ciągu doby. Do żołądka, w znieczuleniu miejscowym, zakłada się przez nos sondę, podłączoną do niewielkiego rejestratora. Jeśli żółć cofa się z dwunastnicy, zanotuje on, że jej ilość w żołądku wzrasta.

Refluks jelitowo-żołądkowy: leczenie

O leczeniu refluksu jelitowo-żołądkowego decyduje gastrolog. Spośród leków zwykle stosuje się inhibitory pompy protonowej oraz leki propulsacyjne. Inhibitory pompy protonowej hamują wytwarzanie kwasu solnego, podwyższając tym samym pH w żołądku. Leki propulsacyjne zwiększają perystaltykę jelit co ogranicza zarzucanie żółci z dwunastnicy do żołądka. Stosunkowo rzadko refluks leczy się operacyjnie.

Refluks jelitowo-żołądkowy: dieta to podstawa

W leczeniu refluksu jelitowo-żołądkowego wyjątkowo ważna jest odpowiednia dieta lekkostrawna, przy czym posiłki powinny małe, spożywane 5-6 razy dziennie, najlepiej o stałych porach. Z diety należy wykluczyć napoje gazowane, ostre przyprawy, kawę, herbatę i papierosy.

Refluks jelitowo-żołądkowo-przełykowy

O refluksie jelitowo-żołądkowo-przełykowym mówimy, gdy refluksowi jelitowo-żołądkowemu towarzyszy refluks żołądkowo-przełykowy. Dochodzi do tego, gdy ciśnienie panujące w żołądku jest znacznie wyższe niż w przełyku, czyli w przypadku nieprawidłowej kompensacji ciśnień: żołądek-przełyk poprzez mechanizm wpustowy.