Pylorostenoza u niemowląt i dorosłych

Pylorostenoza to zwężenia odźwiernika. Pylorostenoza u niemowląt występuje jako przerostowe zwężenie odźwiernika (łac. pylorostenosis congenita), które jest wadą wrodzoną. U osób dorosłych pylorostenoza rozwija się w następstwie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, chorób nowotworowych żołądka i trzustki. Objawy pylorostenozy to przede wszystkim uporczywe wymioty oraz nudności.

Spis treści

1. Pylorostenoza - przyczyny
2. Pylorostenoza - u niemowląt
3. Pylorostenoza - u dorosłych

Pylorostenoza czyli zwężenie odźwiernika to stan, w którym dochodzi do zmniejszenia światła kanału odźwiernika. Odźwiernik jest częścią żołądka, która łączy go z kolejnym odcinkiem przewodu pokarmowego jakim jest dwunastnica. Jego rola polega na okresowym przepuszczaniu treści pokarmowej zgromadzonej w żołądku do dwunastnicy, w celu jej dalszego trawienia, a następnie wchłaniania substancji odżywczych w niej zawartych.

Objawy zwężenia odźwiernika, takie jak:

• nudności
• obfite wymioty zalegającą w żołądku treścią pokarmową
• zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej w organizmie

mogą towarzyszyć wielu schorzeniom.

Pylorostenoza - przyczyny

Najczęściej przyczyną pylorostenozy są wrodzone zwężenie odźwiernika oraz zwężenie występujące jako jedno z powikłań choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Dość często pylorostenoza towarzyszy nowotworom żołądka, nowotworom dwunastnicy i nowotworom trzustki.

Do zdecydowanie rzadszych przyczyn zalicza się:

• powikłania pooperacyjne po zabiegach dotyczących dróg żółciowych, żołądka i dwunastnicy
• zmiany pourazowe
• połknięte ciała obce
• długo trwające stany zapalne toczące się w regionie odźwiernika lub początkowego odcinka dwunastnicy
• uwięźnięcie części żołądka w obrębie worka przepukliny brzusznej

Pylorostenoza - u niemowląt

Przerostowe zwężenie odźwiernika jest chorobą wrodzoną. Schorzenie częściej występuje u chłopców. Pierwsze objawy pojawiają się ok. 3. tygodnia życia dziecka. Są to zazwyczaj:

• bardzo obfite, chlustające wymioty treścią pokarmową. Wymioty pojawiają się bezpośrednio po posiłku lub już w czasie karmienia dziecka
• wzdęcie widoczne w nadbrzuszu
• utrata masy ciała lub zbyt powolny przyrost wagi
• guz wyczuwalny w rzucie odźwiernika (tzw. objaw oliwki)
• odwodnienie organizmu
• skąpomocz, czyli oddawanie niewielkich ilości moczu
• zmniejszenie liczby oddawanych stolców
• nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych, które wskazują na hipokaliemię, hiponatremię, hipochloremię, zasadowicę metaboliczną

Objawy choroby są widoczne także w zachowaniu dziecka. Jest ono:

• stale głodne
• je bardzo łapczywie
• może być niespokojne i nadmiernie pobudzone
• lub stale zmęczone i przysypiające

Czujność rodziców usypia fakt, że początkowo dziecko rozwija się prawidłowo. Dopiero z czasem, gdy pojawiają się opisane wcześniej objawy, zgłaszają się do lekarza.

Po przeprowadzeniu wywiadu lekarz zazwyczaj decyduje o wykonaniu USG jamy brzusznej.

Jeżeli badanie nie daje stuprocentowej pewności o istnieniu pylorostenozy, konieczne jest wykonanie prześwietlenia z podaniem środka kontrastującego. To badanie rozstrzyga wszystkie wątpliwości. Leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny, czyli pyloromiotomia.

Pylorostenoza - u dorosłych

Pylorostenoza u dorosłych to najczęściej powikłanie, które rozwija się przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Wbrew powszechnemu przekonaniu, to dość częsta przypadłość, bo występująca u 3-4% leczonych z powodu choroby wrzodowej.

Bezpośrednim sprawcą pylorostenozy są owrzodzenia towarzyszące chorobie, a zwłaszcza te, które pojawiają się w kanale odźwiernika, w części przedodźwiernikowej żołądka oraz w opuszce dwunastnicy.

Mechanizm powstawania pylorostenozy nie jest skomplikowany. Gdy owrzodzenia goją się powstają blizny, które stopniowo zamykają (zwężają) średnicę (światło) odźwiernika.

Inną przyczyną powstania pylorostenozy może być obrzęk, jaki towarzyszy stanowi zapalnemu śluzówki.

Chory odczuwa mdłości. Pojawiają się również wymioty treścią pokarmową, ponieważ światło odźwiernika jest całkowicie zamknięte lub do jelit przechodzi tylko niewielka ilość pokarmu.

Następstwem tego są zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, co przejawia się wystąpieniem zasadowicy. Chory ma też znacznie obniżony poziom potasu i chloru we krwi. Dodatkowym powikłaniem jest odwodnienie.

Leczenie pylorostenozy u dorosłych jest zawsze uzależnione od przyczyny, która ja wywołała. Jeżeli u podstaw choroby leżą zmiany obrzękowe spowodowane przez toczący się proces zapalny, choremu podaje się leki przeciwzapalne.

Gdy chorobę wywołały blizny po zagojonych nadżerkach, konieczna jest operacja, podczas której usuwa się blizny, aby poszerzyć średnicę kanału odźwiernika.

Nie można pominąć także schorzeń nowotworowych, które mogą być przyczyną pylorostenozy. Może się ona pojawić w przebiegu:

• raka żołądka
• raka dwunastnicy
• raka trzustki

Rozwijający się guz może częściowo lub całkowicie zablokować kanał odźwiernika. Takie przypadki są charakterystyczne dla nowotworów żołądka i dwunastnicy.

W przypadku raka trzustki dochodzi do zewnętrznego ucisku na kanał odźwiernika. Powiększający się guz trzustki sprawia, że narząd ten powiększa się i uciska sąsiadujące z nim organy. Warto dodać, że w przebiegu chorób nowotworowych postęp pylorostenozy i towarzyszących jej objawów jest dość szybki.

Objawami postępu choroby jest uczucie zmęczenia oraz występowanie nasilonych, uporczywych wymiotów treścią pokarmową. Szybko też dochodzi do wyniszczenia organizmu. Leczeniem z wyboru jest leczenie chirurgiczne.

Czytaj też:

Wrzody żołądka: prawdy i mity krążące na temat choroby wrzodowej żołądka

Trzustka: budowa, funkcje, enzymy, choroby

Choroby dwunastnicy: zapalenie, wrzody, refluks

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz