PRZEPUKLINA. Prawdy i mity o przepuklinie

Przepuklina jest przez wiele osób bagatelizowana - uważają, że jeśli przepuklina nie przeszkadza w codziennym życiu, to wcale nie wymaga leczenia. Jednak przepuklina może prowadzić do martwicy jelit, a nawet do zagrożenia życia. Sprawdź, co powinno się wiedzieć o przepuklinie?

Przyczyną powstania przepukliny są słabe powłoki brzuszne

Prawda. Wnętrzności w jamie brzusznej są ułożone w określonym porządku. Aby pozostały na swoim miejscu i mogły spełniać wyznaczone zadania, są przytrzymywane powłokami brzusznymi, na które składają się mięśnie brzucha, rozcięgna mięśni i więzadła. W jamie brzusznej panuje stałe ciśnienie, które wzrasta przy kaszlu, śmiechu, oddawaniu moczu i stolca. To sytuacje, podczas których mocniej pracują mięśnie, tworząc tzw. tłocznię brzuszną. Dochodzi wówczas do wzrostu ciśnienia wewnątrzbrzusznego. Jeżeli któraś z warstw (powłok) jest słaba, zaczyna się rozwarstwiać, z czasem pęka i tworzy się szczelina, do której mogą się wcisnąć jelita. Wtedy powstaje przepuklina.

Przepuklina to tylko defekt kosmetyczny

Fałsz. Wprawdzie większość przepuklin nie zagraża bezpośrednio życiu, ale gdy dojdzie do uwięźnięcia jelita, mogą się pojawić poważne kłopoty zdrowotne, wymagające natychmiastowej operacji.

Osoby z dużą nadwagą mają szczególną skłonność do przepuklin

Prawda. Ich tkanka łączna jest słaba, mało sprężysta. Z czasem powstają w niej bardziej lub mniej rozciągnięte przestrzenie, które można porównać do rozstępów na skórze. Gdy otyłość jest coraz większa, mięśnie jeszcze bardziej słabną. Przeciążone jelita potrzebują coraz więcej miejsca, więc rozpychają się. Ciśnienie, sprawia, że jelita coraz bardziej rozciągają powłoki brzuszne. Te pękają i pojawia się przepuklina.

Schorzenia prostaty nie mają nic wspólnego z przepukliną

Fałsz. Panowie, którzy mają problemy z oddawaniem moczu z powodu przerośniętego gruczołu krokowego czyli prostaty, powinni się zgłosić do urologa i jak najszybciej rozpocząć leczenie. Wysiłek, jaki muszą włożyć w opróżnienie pęcherza znacznie osłabia mięśnie wokół brzucha. Z czasem tworzy się przepuklina pachwinowa.

Po operacji należy unikać wysiłku fizycznego

Prawda. Oszczędzać się należy przez co najmniej 3 miesiące po operacji. Koniecznie trzeba powstrzymać się od dźwigania. Dla własnej wygody należy przez kilka tygodni unikać potraw powodujących gazy lub zaparcia. Nie należy też pić gazowanych napojów. Koniecznie trzeba się pozbyć nadwagi i zadbać – poprzez nieforsowną gimnastykę – o wzmocnienie mięśni brzucha.

Przepuklinę mają tylko osoby starsze, z bardzo osłabionymi mięśniami brzucha

Fałsz. Przepuklina może powstać w każdym wieku, ale są w życiu trzy okresy, gdy pojawia się ona najczęściej. Pierwszy to czas, gdy po odpadnięciu pępowiny nie dochodzi do zarośnięcia otworu leżącego u podstawy pępka (tzw. przepuklina pępkowa). Łatwo ją rozpoznać, bo wygląda jak guzek wielkości winogrona. Jeżeli dziecko skończyło cztery lata i nadal ma przepuklinę, konieczna jest operacja. Drugi okres to czas intensywnego wzrostu (zwłaszcza u chłopców). Wskutek wrodzonych niedoskonałości (np. niezarośnięcia kanału, przez który zstępowały jądra z brzucha do moszny), szybkiego wzrostu i dużej aktywności fizycznej dziecka, może się utworzyć przepuklina pachwinowa. Często w tym przypadku potrzebna jest operacja. Trzeci to okres, gdy rzeczywiście powstanie przepukliny ma związek ze zwiotczeniem mięśni brzucha. Przepuklina pojawia się jako następstwo przepracowania (np. dźwigania ciężarów) lub wskutek innej choroby, a także u kobiet w okresie ciąży.

Przed operacją może uchronić noszenie specjalnego pasa

Fałsz. Pas przepuklinowy nie ma takich właściwości. Poza tym noszenie takiego pasa nie chroni też przed uwięźnięciem przepukliny.

Częste zaparcia wywołują przepukliny

Prawda. Przepuklinę mogą „zafundować” sobie osoby, które cierpią na przewlekłe zaparcia. Ciśnienie powstające w brzuchu podczas wypróżnienia może być tak silne, że uszkodzi jego powłoki.

Długotrwały kaszel może przyczynić się do powstania przepukliny

Prawda. Osoby z przewlekłą chorobą płuc lub oskrzeli są narażone na przepuklinę. Długo utrzymujący się i męczący kaszel osłabia bowiem mięśnie, które mogą nie wytrzymać obciążenia.

Uwięźniętej przepukliny nie da się rozpoznać samodzielnie

Fałsz. Rozpoznanie takiego stanu nie jest trudne. Tam, gdzie dotychczas było miękkie, pojawiające się i znikające wybrzuszenie na skórze, robi się twardy i bolesny guz. Skóra w tym miejscu jest mocno zaczerwieniona i bardzo ciepła. Po kilku godzinach odczuwa się silne wzdęcie, ostry ból brzucha, nudności, niekiedy wymioty. Nie jest też możliwe oddanie gazów ani stolca. Tętno jest znacznie przyspieszone.

Gdy przepuklina uwięźnie, zawsze dochodzi do martwicy jelit

Fałsz. Jeśli nie wpadniemy w panikę i będziemy spokojnie działać, możemy nawet doprowadzić do rozluźnienia się pierścienia przepuklinowego i powrotu jelit na swoje miejsce. Aby dotrwać do przyjazdu karetki, należy: położyć się na wznak, pod miednicę podłożyć niewielką poduszkę, nogi zgiąć lekko w kolanach. Tak leżąc, mimo bólu należy równo oddychać. Taka pozycja rozluźnia mięśnie brzucha i pierścień przepuklinowy. Jelita mogą powrócić na swoje miejsce, ale to może stwierdzić tylko lekarz. Nawet jeśli jelita same się uwolnią z uścisku, konieczna jest obserwacja w szpitalu, którą zwykle i tak kończy operacja.

Uwięźnięta przepuklina wymaga operacji

Prawda. To jedyna skuteczna metoda leczenia. Polega na oddzieleniu worka przepuklinowego od otaczających go tkanek i podwiązaniu go. Najważniejszą częścią zabiegu jest wzmocnienie osłabionych tkanek powłok brzusznych. „Cerowanie” ubytków tkanek robi się poprzez zbliżenie do siebie mięśni, rozcięgien i więzadeł. Zakłada się na nie mocne szwy chirurgiczne. Obecnie leczenie polega na wszczepieniu w powłoki brzuszne specjalnej siatki, która wzmacnia je i chroni przed nawrotem. Już następnego dnia po operacji chory może wstać z łóżka.

Przepuklina może stanowić zagrożenie dla życia

Prawda. Najbardziej niebezpieczny jest stan, gdy przepuklina uwięźnie. Wtedy jelita, które dostały się do worka przepuklinowego, nie mogą się z niego wydostać. Zaciśnięcie to utrudnia przepływanie treści jelitowej. W krótkim czasie brzuch zaczyna mocno boleć, jest silnie wzdęty. Jeżeli pomoc nie nadejdzie w odpowiednim czasie, z powodu niedokrwienia jelit, rozwija się ich martwica.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz