Melanoza jelita grubego: przyczyny, objawy, leczenie

Melanoza jelita grubego jest łagodnym zaburzeniem pigmentacji ściany jelita. Nazwa może okazać się myląca - nie melanina, a lipofuscyna jest odpowiedzialna za brązowe zabarwienie śluzówki jelita grubego. Sprawdź jak rozpoznać melanozę jelita grubego i czy jest ona groźna?

Spis treści

1. Melanoza jelita grubego - lipofuscyna
2. Melanoza jelita grubego - etiologia
3. Melanoza jelita grubego - diagnostyka
4. Melanoza jelita grubego - objawy
5. Melanoza jelita grubego - leczenie
6. Melanoza jelita grubego - jak zapobiegać?

Melanoza jelita grubego najczęściej rozpoznawana jest u osób z zaparciami. Rzadko spotyka się melanozę w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit.

Obraz makroskopowy charakteryzuje się występowaniem plamek do 10 mm. Ciemne zmiany występują z większym nasileniem w prawej połowie jelita grubego, z uwagi na większy wpływ środków przeczyszczających na tę część.

Melanoza jelita grubego - lipofuscyna

Lipofuscyna to grupa barwników odkładanych wewnątrz lizosomów, końcowy produkt degradacji organelli w komórkach. Lipofuscyna nazywana jest "barwnikiem ze zużycia".

Melanoza jelita grubego - etiologia

Pacjenci zażywający środki przeczyszczające zawierające antrachinony są narażeni na malanozę jelita grubego. Preparaty senesu, kory kruszyny czy rabarbaru sprzyjają apoptozie komórek nabłonkowych i są główną przyczyną występowania melanozy.

Uważa się, że środki przeczyszczające zawierające glikozydy antrachinonowe doprowadzają do apoptozy komórek nabłonkowych jelita grubego.

W związku z tym dochodzi do nasilenia fagocytozy. W konsekwencji tych procesów, niestrawione resztki struktur komórkowych kumulują się w lizosomach.

Następnie dochodzi do migracji wypełnionych resztkami makrofagów, co daje obraz ciemnych zmian w jelicie.

Melanoza jelita grubego - diagnostyka

Postawienie dokładnej diagnozy jest możliwe dzięki wykonaniu badania endoskopem - kolonoskopii lub rektoskopii. Jednak w celu ustalenia rozpoznania należy wykonać dodatkowo badanie histopatologiczne.

Melanoza występuje także w jelicie cienkim, jednak zdarza się to rzadko, głównie dotyka końcowego odcinka jelita krętego.

Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że lipofuscyna nie odkłada się w nowotworach i polipach, co ułatwia odnalezienie różowych polipów na ciemnym tle.

Jednak guzy podśluzówkowe pokryte błoną, na przykład tłuszczaki, zawierają lipofuscynę i zmieniają kolor.

Melanoza jelita grubego - objawy

Melanoza jelita grubego nie daje objawów ze strony układu pokarmowego, nie występuje ból.

Pacjent może nie być świadomy, że posiada melanozę dopóki nie podda się badaniom endoskopowym.

Melanoza jelita grubego - leczenie

Leczenie melanozy nie jest konieczne. Jest to powolny proces odwracalny, ustępujący po odstawieniu preparatów przeczyszczających na bazie antrachinonów.

Nie wykazano, aby melanoza niosła za sobą ciężkie konsekwencje zdrowotne, nie został potwierdzony także związek z częstszym występowaniem nowotworów.

Melanoza jelita grubego - jak zapobiegać?

Zapobieganie melanozie związane jest z niedopuszczaniem do powstawania zaparć, a w konsekwencji zażywania środków przeczyszczających.

Zaleca się:

• spożywanie suszonych owoców
• przyjmowanie około 2 litrów wody dziennie
• ograniczenie spożywania żywności wysoko przetworzonej
• spożywanie dużej ilości warzyw

Na zmianę stylu życia składa się także aktywność fizyczna. Rodzaj i długość ćwiczeń należy dostosować do indywidualnych predyspozycji pacjenta.

Czytaj też: Zapalenia jelita grubego: przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie

O autorze

Natalia Młyńska

Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Jej największą pasją jest medycyna. Uwielbia też sport, głównie bieganie i taniec. Chciałaby swoich przyszłych pacjentów leczyć tak, aby widzieć w nich człowieka, nie tylko chorobę.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Natalia Młyńska