Kiedy trzeba operować wrzody żołądka

Skuteczność leczenia farmakologicznego sprawiła, że operacje chirurgiczne z powodu wrzodów żołądka przeprowadza się rzadko. Nie oznacza to jednak, że wrzody przestały być groźne. Umiejscowione w żołądku albo w dwunastnicy mogą prowadzić do poważnych powikłań. A wtedy bez skalpela się nie obejdzie. Kiedy wrzody żołądka sprawiają, że konieczna jest operacja żołądka?

Spis treści

1. Najpierw gastroskopia, potem farmakoterapia
2. Wskazaniem do operacji są powikłania

Operacja wrzodów żołądka jest konieczna, gdy zawiodą inne, nieinwazyjne metody leczenia. Choroba wrzodowa charakteryzuje się tym, że jej objawy nasilają się wiosną i jesienią. Osoby, które po zjedzeniu posiłku mają powtarzające się bóle w nadbrzuszu, czyli między pępkiem a żebrami, i bóle przypominają pieczenie, palenie, czasem uczucie głodu, nie powinny ich w żadnym razie lekceważyć. Przyjmuje się, że jeżeli dolegliwości pojawiają się pół godziny po jedzeniu, rozwinął się wrzód żołądka. Gdy dwie godziny po posiłku, wrzody są w dwunastnicy, bo treść pokarmowa zdążyła już do niej dotrzeć, a wydzielające się soki trawienne drażnią wrzód, co odczuwamy jako dokuczliwy ból. Przy takich objawach zamiast połykać kolejne tabletki trzeba iść do lekarza.

Najpierw gastroskopia, potem farmakoterapia

Aby stwierdzić, w którym odcinku przewodu pokarmowego są wrzody, należy wykonać gastroskopię, czyli badanie, które pozwala dokładnie ocenić stan śluzówki. Polega ono na wprowadzeniu przez przełyk giętkiego przewodu zakończonego minikamerą.

Nie ma powodu powtarzać gastroskopii co rok, bo badanie jest uciążliwe dla pacjenta i nieobojętne dla jego zdrowia.

Lekarz ogląda śluzówkę, a następnie specjalnymi narzędziami z owrzodzonych miejsc pobiera fragmenty chorej tkanki. Wycinki bada się w kierunku zmian nowotworowych i na obecność Helicobacter pylori, bakterii będącej najczęstszą przyczyną wrzodów. Gdy badania potwierdzą obecność bakterii, chory przez tydzień przyjmuje dwa odpowiednio dobrane antybiotyki oraz bloker pompy protronowej – lek zmniejszający wydzielanie soku żołądkowego. Aby kuracja była skuteczna, musi być doprowadzona do końca. Błędem jest przerywanie jej, kiedy poprawi się samopoczucie. Ponowną gastroskopię można zrobić po zakończeniu kuracji, aby się przekonać, że wrzód został wyleczony.

Wskazaniem do operacji są powikłania

Trafiona farmakoterapia sprawiła, że resekcje żołądka z powodu choroby wrzodowej przestały być głównym zajęciem chirurgów. Obecnie na stół trafiają osoby, u których wystąpiły poważne powikłania z powodu choroby wrzodowej. Operacje najczęściej wykonuje się, jeśli doszło do krwawienia z wrzodu. Zdarza się, że z nawet niewielkiej nadżerki może pojawić się krwotok.

Jeżeli krwawienie jest niezbyt obfite, to pierwszym jego objawem będzie czarny jak smoła stolec. Gdy krwotok jest masywny, pojawia się krwawa biegunka, której często towarzyszy zasłabnięcie i wymioty fusowatą (jak fusy po kawie) treścią. Kolejnym powikłaniem, które głównie dotyczy palaczy tytoniu, jest przedziurawienie (perforacja) ściany żołądka. To stan zagrażający życiu, ponieważ treść znajdująca się w żołądku wylewa się do jamy brzusznej. Błyskawicznie rozwija się ostre zapalenie otrzewnej. Charakterystycznym objawem perforacji jest tzw. deskowaty, czyli bardzo twardy, brzuch. Pacjent dobrze wie, o której godzinie do perforacji doszło, odczuwał bowiem niezwykle silny ból jak przy pchnięciu nożem. Innym objawem jest "rozlewanie się" gorąca po brzuchu. To następstwo rozlania się kwasów żołądkowych po jamie brzusznej. Rozwija się chemiczne zapalenie otrzewnej i pacjent musi w trybie pilnym trafić na stół operacyjny.

Poważnym zagrożeniem dla pacjentów są wrzody stresowe, które różnią się od wrzodów trawiennych. Powstają, jak wskazuje sama nazwa, pod wpływem silnego napięcia emocjonalnego. Jeśli do stresu dodamy tabletkę aspiryny, połkniętą aby złagodzić ból głowy – wrzód gwarantowany. Ten typ wrzodów daje więcej powikłań w postaci masywnych krwawień i perforacji żołądka.

Rzadziej zdarzającym się powikłaniem choroby wrzodowej jest obecnie zwężenie odźwiernika (to pierścień mięśniowy łączący żołądek z dwunastnicą). Manifestuje się to wymiotami i silnym bólem brzucha. Po wykonaniu zdjęcia w pozycji stojącej widać, że żołądek jest tak rozciągnięty, iż zajmuje całe wnętrze brzucha. Przyczyną takiego stanu jest właśnie znaczne zwężenie odźwiernika np. przez bliznę powstałą w miejscu wrzodu. Tu też konieczna jest szybka interwencja chirurga.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz