Gastropareza: przyczyny, objawy, leczenie

Gastropareza to zaburzenie funkcjonowania przewodu pokarmowego. W wyniku neuropatii autonomicznej dochodzi do opóźnienia opróżniania żołądka mimo braku przeszkody mechanicznej. Często stanowi powikłanie cukrzycy. Jak się objawia? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Gastropareza: objawy
2. Gastropareza: badania
3. Gastropareza: diagnostyka różnicowa
4. Gastropareza: leczenie

Gastropareza czyli zaburzenie ruchów perystaltycznych przewodu pokarmowego pojawia się w wyniku szkodzenia nerwów, powodujących nieprawidłowości w pracy mięśniówki żołądka. Następuje spowolnienie lub zatrzymanie przesuwania się treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy. Ściany żołądka ulegają rozciągnięciu i może dochodzić do tworzenia bezoarów, czyli nieprawidłowych struktur zbudowanych z niestrawionych resztek. Na skutek zwiększonej fermentacji pokarmu dochodzi do nadmiernego wzrostu bakterii. Przyczyny wystąpienia gastroparezy:

• idiopatyczna
• zakażenia - wirusy CMV, EBV i HHV-3 (VZV - wirus ospy wietrznej i półpaśca)
• cukrzyca
• zabiegi operacyjne
• leki (np. opioidy, przeciwcholinergiczne i analogi GLP 1)
• choroba Parkinsona
• twardzina układowa
• toczeń rumieniowaty układowy
• zespoły paranowotworowe
• amyloidoza
• mastocytoza układowa
• niedokrwienie jelit

Gastropareza: objawy

• nudności i wymioty niestrawioną treścią pokarmową
• uczucie pełności w nadbrzuszu po posiłku
• wczesne uczucie sytości
• ból lub dyskomfort w nadbrzuszu
• wzdęcia
• refluks żołądkowo-przełykowy
• zgaga
• niewyrównany poziom cukru we krwi

W ciężkich przypadkach możemy obserwować nawet spadek masy ciała, niedożywienie, odwodnienie i dyselektrolitemię.

Objawy wyglądają podobnie niezależnie od etiologii. Należy również pamiętać, że obraz kliniczny często nie koreluje ze stopniem upośledzenia opróżniania żołądka wykazanym w badaniach.

Gastropareza: badania

Metody oceny opróżniania żołądka:

• podstawową metodą jest scyntygrafia ze standaryzowanym posiłkiem znaczonym radioaktywnym technetem
• kapsułka bezprzewodowa z funkcją oceny pH w otaczającym środowisku (tzw. wireless motility capsule – WMC)
• test oddechowy z oceną stężenia 13CO₂ w wydychanym powietrzu po spożyciu pokarmu znaczonego tym izotopem

W zależności od sytuacji klinicznej pomocne mogą okazać się:

• endoskopia
• badania radiologiczne
• i/lub manometria

U każdego pacjenta z podejrzeniem gastroparezy, należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku cukrzycy i niedoczynności tarczycy.

Gastropareza: diagnostyka różnicowa

Należy wykluczyć choroby przebiegające z podobnymi objawami, należą do nich :

• choroba wrzodowa oraz zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy
• refluks dwunastniczo-żołądkowy
• regurgitacje występujące w przebiegu różnych chorób, m.in. w zespole przeżuwania, chorobie refluksowej przełyku
• dyspepsja czynnościowa
• jadłowstręt psychiczny i bulimia
• zespół wymiotów cyklicznych
• niedoczynność tarczycy
• przewlekłe stosowanie kannabinoidów

Gastropareza: leczenie

• Leczenie żywieniowe - ma na celu uzupełnienie niedoborów płynów, elektrolitów i kalorycznych

Najlepszą drogą jest żywienie doustne. Pacjentów należy pouczyć, aby przyjmowali często (4-5 razy na dobę) małe porcje pokarmów ubogich w tłuszcz i rozpuszczalny błonnik. W przypadku problemów można posiłki rozdrobnić np. zmiksować. Przeciwwskazane jest palenie tytoniu oraz alkohol, ponieważ spowalniają opróżnianie żołądkowe. Napoje gazowane mogą nasilać objawy. Bywa że w ciężkich przypadkach konieczne jest żywienie enteralne lub żywienie pozajelitowe.

• Leczenie farmakologiczne - stanowi uzupełnienie leczenia dietetycznego

Leki prokinetyczne:a. Metoklopramid jest lekiem pierwszego rzutu, ze względu na poważne działania niepożądane (ostre dystonie i dyskinezy późne), należy podawać najniższą możliwą dawkę.b. Domperidon - przed rozpoczęciem terapii należy wykonać Ekg i kontrolować je w trakcie leczenia; w przypadku wydłużenia odcinka cQT > 470 ms u mężczyzn i > 450 ms u kobiet lek należy odstawićc. Erytromycyna - szczególnie u pacjentów wymagających dożylnego podawania leków Leki działające objawowo: przeciwwymiotne i trójcykliczne antydepresanty

• Inne metody leczenia

- elektryczna stymulacja żołądka- wstrzyknięcie toksyny botulinowej do odźwiernika- rozszerzanie balonowe odźwiernika- endoskopowa pyloromiotomia- chirurgiczna pyloroplastyka- akupunktura