Ból brzucha, zaparcia lub biegunka? To może być postocovidowy zespół jelita nadwrażliwego

Weryfikacja

Autor: Dominika Wilk

Wirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę o nazwie Covid-19 powoduje nie tylko problemy z układem oddechowym, ale również biegunkę, wymioty, czy bóle brzucha. Jego następstwem jest więc nie tylko przewlekły kaszel, ale również dysbioza jelit czy IBS, z którymi czasem trudno się uporać. Zobacz, w jaki sposób możesz sobie pomóc, by postcovidowy zespół jelita nadwrażliwego trwał krócej, a mikrobiota jelit wróciła do stanu równowagi sprzed choroby.

Spis treści

1. W jaki sposób wirus SARS-CoV-2 wpływa na stan jelit?
2. Jakie są objawy postcovidowego zespołu jelita drażliwego?
3. Jakie są sposoby na poprawę pracy jelit po przejściu Covid-19?

W jaki sposób wirus SARS-CoV-2 wpływa na stan jelit?

Koronawirus Sars-CoV-2 atakuje człowieka wnikając do jego komórek i tam wiążąc się m.in. z receptorem peptydazy angiotensyny 2 (ACE2), czyli białkiem błonowym znajdującym się m.in. w komórkach nabłonka jelit. Kiedy dochodzi do replikacji wirusa i jego rozprzestrzenienia się w jelitach, dochodzi do zapalenia splotu nerwu jelitowego oraz do zaburzenia homeostazy mikrobioty jelit. W tym momencie, chory może mieć objawy zespołu jelita drażliwego, gdyż unerwienie jego jelit, jak również oś mózg-jelita zostanie naruszone, a sygnały płynące przez neurony unerwiające ten obszar ciała będą zakłócone.

Jakie są objawy postcovidowego zespołu jelita drażliwego?

Postocovidowy zespół jelita nadwrażliwego daje takie same objawy jak typowy IBS (zespół jelita nadwrażliwego). Choremu mogą więc towarzyszyć albo zwiększone zaparcia lub większa liczba epizodów biegunek. IBS może też przyjąć postać mieszaną, gdzie biegunki będą występować na przemian z zaparciami.

Oprócz tego chory może odczuwać bóle brzucha, wzdęcia, nadmierną ilość gazów, gorzej reagować na produkty o działaniu wzdymającym typu: kalafior, brokuły, fasolki.

Osoby z postcovidowym IBS mogą również gorzej tolerować te pokarmy, które do tej pory nie wywoływały u nich żadnych dolegliwości. W szczególności będzie to pożywienie bogate w fermentujące oligosacharydy, poliole, fruktany obecne np. w gruszkach, śliwkach, jabłkach, czosnku, cebuli itd.

Jakie są sposoby na poprawę pracy jelit po przejściu Covid-19?

W trakcie postcovidowego IBS dochodzi do zaburzeń w mikrobiomie jelitowym. Z tego powodu istotne jest przywrócenie w jelitach homeostazy. U pacjentów z IBS bardzo często stwierdza się obniżoną ilość bakterii z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium, aby więc przywrócić ich właściwe proporcje w jelitach, warto sięgnąć po probiotyki zawierające wyżej wymienione szczepy (wśród szczepów Lactobacillus szczególnie sprawdza się w IBS biegunkowym Lactobacillus plantarum 299v, a wśród Bifidobacterium na zaparcia np. B. infantis).

Oprócz tego, wskazane może być uzupełnianie diety za pomocą maślanu sodu, gdyż w postcovidowym IBS mamy do czynienia z obniżoną ilością bakterii z rodzaju liczba Faecalibacterium, które produkują kwas masłowy. Kwas ten odpowiada za uszczelnianie bariery jelitowej, w związku z tym jest niezbędny dla przywracania zdrowia jelit. Maślan sodu to bardzo dobre źródło kwasu masłowego dostępny w formie naturalnej np. maśle klarowanym, ale jeśli zależy nam na odpowiedniej ilości tego składnika i szybkim jego uzupełnieniu, powinniśmy sięgnąć po suplement diety, który go zawiera.

W IBS mamy też bardzo często do czynienia z nietolerancją histaminy, która będzie się objawiać w postaci dziwnych pokrzywek po pokarmach, na które nie jesteśmy uczuleni (i testy alergiczne na to nie wskazują) lub w postaci bólu głowy, migren, nudności po zjedzeniu produktów, które mają w sobie dużą zawartość tej aminy.

W związku z tym, przez jakiś czas, kiedy poprawiamy stan naszego mikrobiomu za pomocą probiotyków oraz uszczelniamy barierę jelitową za pomocą kwasu masłowego, powinniśmy przejść na dietę niskohistaminową. Nie możemy wówczas jeść takich produktów jak:

• wędzonki,
• kiszonki,
• alkohol,
• czekolada,
• kakao,
• truskawki,
• sery żółte,
• długodojrzewające sery,
• puszkowane jedzenie,
• konserwy.

Aby poprawić tolerancję histaminy powinniśmy zwiększyć ilość witaminy C w diecie i suplementować kwercetynę. Kiedy zdarzy nam się sięgnąć po produkt zasobny w histaminę, przed jego spożyciem warto zażyć enzym DAO, który rozkłada histaminę. Dzięki temu nie będziemy mieć duszności, pokrzywki, czy innych objawów związanych z nietolerancją tej aminy.

Dieta, która może być pomocna przy IBS i pomoże zniwelować objawy typu: wzdęcia, nadmierna ilość gazów, biegunki – to dieta LOWFODMAP, czyli dieta niskofermentujących oligosacharydów. Jak donoszą badania, jest ona bardzo skuteczna w zmniejszaniu uciążliwych symptomów związanych z IBS. Dieta ta składa się z 3 etapów: eliminacji, reintrodukcji i powrotu do normalnego jedzenia. Pierwszy etap trwa około 6-8 tygodni i na nim eliminowane są wszystkie te produkty i składniki, które powodują nadmierną fermentację w jelitach. Na przykład wykluczone są:

• poliole obecne np. w jabłkach, jeżynach, kalafiorze, awoakado, sorbitolu, mannitolu
• fruktany i galaktany obecne np. w cebuli i czosnku, pszenicy, życie
• fruktoza obecna w owocach czy miodzie
• disacharydy takie jak np. laktoza obecne w produktach mlecznych

Z kolei dozwolone do jedzenia produkty na etapie eliminacji dostępne są w aplikacji Monash Universiti, którą można sobie ściągnąć na telefon.

Kolejny etap reintrodukcji polega na włączaniu w każdym tygodniu małych ilości produktów z grupy wykluczonych. W jednym tygodniu testujemy więc poliole, w innym fruktany itd.

Ostatni etap polega na sprawdzeniu indywidualnych nietolerancji. To znaczy może się okazać, że dana osoba nigdy nie będzie dobrze trawiła produktów z laktozą (ze względu na wrodzony niedobór laktazy) lub np., że zawsze szkodzi jej większa ilość miodu (może zjeść 1 łyżeczkę, a przy 3 łyżeczkach już ma wzdęcia).

Dzięki diecie LOWFODMAP i jednoczesnym stosowaniu właściwie dobranych przez dietetyka lub lekarza probiotyków oraz włączeniu maślanu sodu, możliwa jest odbudowa jelit i lepsze ich funkcjonowanie.

Dominika Wilk