To jak śpisz, może mieć wpływ na rozwój cukrzycy. "Ryzyko wzrasta o 35%"

Rytm dobowy ma duży wpływ na zdrowie. To fakt znany od lat, ale naukowcy zgłębiają wiedzę na temat tej zależności, by lepiej poznać ryzyko występowania chorób. Najnowsze wyniki badań wskazują, że nieregularny sen sprzyja rozwojowi cukrzycy.

Cukrzyca jest jedną z chorób, które rozwijają się po cichu. Nie dając żadnych objawów, usypia naszą czujność i sprawia, że zagrożenie narasta, choć nie mamy o tym pojęcia. Nieleczona powoduje wiele groźnych powikłań w tym problemy ze wzrokiem, uszkodzenie nerek, choroby sercowo-naczyniowe, czy utratę kończyn.

Proste badanie krwi na czczo może pokazać, czy nie mamy zbyt wysokiego poziomu glukozy - każdy dorosły powinien wykonywać je profilaktycznie raz w roku. Ale warto też przyjrzeć się temu, jak śpimy. 

Sen a cukrzyca. Nie lekceważ zagrożenia

W lipcu 2024 roku opublikowano najnowsze badania dotyczące związku pomiędzy rytmem dobowym a cukrzycą. Celem naukowców było sprawdzenie, czy posiadanie genetycznej skłonności do choroby w połączeniu z zaburzeniami snu przyczynia się do wzrostu ryzyka. 

Dane pochodziły z brytyjskiego badania kohortowego określanego mianem Biobanku.  Spośród 500 tys. osób naukowcy wybrali 84 421 uczestników spełniających dane demograficzne i inne wymagania. W momencie rozpoczęcia badań osoby te miały od 40 do 69 lat i nie chorowały na cukrzycę. Ponad połowę stanowiły kobiety.

Następnie przeprowadzono wywiad na temat stylu życia i przebadano pod kątem genetyki sprzyjającej występowaniu cukrzycy oraz wypytano o choroby w rodzinie. Dokonano pomiarów typu wzrost, waga, obwód talii etc., pobrano krew, a lekarze zyskali dostęp do dokumentacji medycznej każdego uczestnika.

Badanym wręczono wodoodporny akcelerometr, który następnie nosili na nadgarstkach przez kolejne siedem dni. W ten sposób monitorowano czas snu oraz ruch. To pozwoliło naukowcom określić wzorce snu.

To bardzo ważne, ponieważ jedną z hipotez było sprawdzenie, czy nieregularny rytm snu wpływa negatywnie na uczestników z predyspozycjami genetycznymi do wystąpienia cukrzycy, czy też nie.

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Zaburzenia snu sprzyjają cukrzycy. Nowe wyniki badań

Opisane wyżej badania trwały dość długo, ponieważ uczestników obserwowano średnio przez 7,5 roku. Co ciekawe aż u 2058 osób w tym czasie rozwinęła się cukrzyca. Okazało się, że nieregularne wzorce snu są związane aż 35% wyższym ryzykiem cukrzycy, w porównaniu do spójnych wzorców.

Naukowcy jednak zaznaczają, że kiedy otrzymane dane dostosowano do określonych schorzeń współistniejących i otyłości, to ryzyko samo w sobie zredukowało się do 11%. Mimo to można stwierdzić silny związek pomiędzy rytmem dobowym a ryzykiem wystąpienia cukrzycy.

Najciekawsze jest jednak to, że wspomniane ryzyko pojawienia się choroby wcale nie dotyczyło osób obciążonych genetycznie, ale pozostałych. Kolejnym istotnym faktem jest to, iż korelacja pomiędzy niespójnymi wzorcami snu a cukrzycą została odnotowana również w przypadku osób śpiących zbyt długo, czyli ponad osiem godzin na dobę.

Powodem, dla którego cukrzyca może rozwinąć się na skutek nieregularnego lub zbyt długiego czasu snu, jest koordynacja procesów metabolicznych. To one w oparciu o rytm dobowy kontrolują wydzielanie insuliny i metabolizm glukozy. A zatem, kiedy zaburzamy cały proces, może dojść do redukcji wrażliwości na insulinę, a to zwiększa ryzyko pojawienia się cukrzycy, czy chorób układu sercowo-naczyniowego.

Magdalena Siraga