Tę chorobę bardzo łatwo przegapić. „Ludzie żyją tak, jakby zagrożenia nie było”

Pojawia się i u młodych, i u starszych, rozwija się w ukryciu, a więc bardzo długo nie daje żadnych objawów. A gdy w końcu zostanie wykryta, rokowania chorego zależą od stopnia zaawansowania. Zdarza się, że jedyną szansą są regularne dializy. Cukrzycowa choroba nerek jest tak samo niebezpieczna jak cukrzyca, ale mówi się o niej znacznie rzadziej.

Cukrzyca może uszkodzić nerki

Choroby nerek występują coraz częściej. Dobrą wiadomością jest to, że dzięki postępowi medycyny można je skutecznie leczyć. Złą – że przez lata mogą nie dawać objawów, przez co wykrywane bywają przypadkowo, albo dopiero na bardzo zaawansowanym etapie, gdy nerki zostaną nieodwracalnie uszkodzone.

Tak właśnie jest w przypadku cukrzycowej choroby nerek (inna jej nazwa to nefropatia cukrzycowa). To jedno z powikłań cukrzycy, zarówno typu 1 jak i typu 2. Może rozwinąć się wówczas, gdy cukrzyca jest źle kontrolowana i przez długi czas stężenie glukozy we krwi jest na wysokim poziomie. Wtedy dochodzi do uszkodzenia drobnych tętniczek w kłębuszkach nerwowych, co z kolei prowadzi do postępującej niewydolności nerek. Statystycznie ryzyko uszkodzenia nerek u osób chorujących na cukrzycę jest nawet 17 razy większe niż u tych, którzy cukrzycy nie mają.

„Jak ogarniemy trudne emocje, skorzystają i nerki”

Gdy nefropatia cukrzycowa zostanie wykryta, bardzo dużo zależy od stopnia jej zaawansowania. Postęp choroby można spowolnić między innymi poprzez wyrównanie cukrzycy i leczenie zaburzeń lipidowych (wraz z postępem cukrzycowej choroby nerek rośnie bowiem ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych). Problem w tym, że u większości chorych wykrywana jest w fazie V, gdy doszło już do niewydolności nerek.

- Często mówi się, że nerki są nieme, bo chorują po cichu i bezboleśnie. Dlatego zadaniem naszego Stowarzyszenia jest m.in. nagłaśnianie faktu, że nadmiar glukozy we krwi uszkadza delikatne struktury nerek. że może doprowadzić do ich całkowitego zniszczenia, a tym samym do takiej sytuacji, że jedyną szansą dla pacjenta pozostają dializy – mówi Monika Kaczmarek, prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.

Tak właśnie było w przypadku chorego na cukrzycę znanego dziennikarza radiowego Michała Figurskiego, założyciela Fundacji Najsłodsi. Jego historia może być przestrogą dla wszystkich chorych na cukrzycę. O nefropatii dowiedział się, gdy była na bardzo zaawansowanym etapie. Przez kilka lat był dializowany, w końcu doczekał się przeszczepu, po którym stan jego zdrowia uległ zdecydowanej poprawie.

- Dziś wiem, że wystarczy mieć świadomość swojej choroby i zagrożeń, jakie ona ze sobą niesie. Jeśli jesteś świadomym, respektującym wymogi leczenia pacjentem, możesz żyć z cukrzycą naprawdę bez większych ograniczeń. Ja to zrozumiałem dopiero po czasie, kiedy rozwinąłem u siebie wiele powikłań – mówi Michał Figurski. Dodaje, że dla wielu młodych ludzi cukrzyca jest trudnym przeciwnikiem - niby wiedzą, czym grozi jej zaniedbywanie, ale żyją tak, jakby tego zagrożenia nie było.

- Moją misją jest mówić głośno o tym, że cukrzyca jest trudną chorobą, że wielokrotnie nie chce nam się jej ogarniać. Ze być może potrzebujemy pracy nad własną głową, z psychologiem, by w końcu zaakceptować to, że chorujemy i wziąć za to odpowiedzialność. Dlatego nie chcę ograniczać się do mówienia, że grożą ci powikłania. Chcę mówić, jak rodzić sobie z chorobą na poziomie emocjonalnym. Jak ogarniemy trudne emocje, skorzystają i nerki – dodaje.

Jak zapobiec nefropatii cukrzycowej?

Zgodnie z wytycznymi PTD każdy pacjent z cukrzycą powinien raz w roku mieć ocenę funkcji nerek. W celu zmniejszenia ryzyka cukrzycowej choroby nerek i/lub jej spowolnienia należy zadbać o wyrównanie glikemii, ciśnienia tętniczego i lipidów. Duże znaczenie ma też dieta, aktywność fizyczna, redukcja nadmiernej masy ciała i zaprzestanie palenia papierosów. W chwili obecnej dysponujemy również lekami, które są pomocne w zapobieganiu czy leczeniu cukrzycowej choroby nerek. Inhibitory SGLT2, analogi GLP-1 oraz niesteroidowy antagonista receptora mineralokortykoidowego (ns-MRA) zmniejszają ryzyko postępu przewlekłej choroby nerek oraz powikłań sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą typu 2 i przewlekłą chorobą nerek. Są refundowane dla niektórych grup pacjentów z cukrzycą ale jeszcze nie dla wszystkich – podkreśla Barbara Soróbka, diabetolog.

- Jako Polskie Stowarzyszenie Diabetyków nie będziemy ustawać w edukacji na temat przewlekłych powikłań cukrzycy, w tym nefropatii. Nie chcemy pacjentów straszyć, chcemy ich uświadamiać. Trzy dekady temu osoba chorująca na cukrzycę była skazana na powikłania. Dzisiaj już tak nie jest. Naszą ambicją jest, by nowe możliwości leczenia cukrzycy miały swoje przełożenie na statystyki. By zmniejszał się odsetek diabetyków dializowanych i czekających na przeszczep – podsumowuje Monika Kaczmarek.

Katarzyna Hubicz