GLIKEMIA POPOSIŁKOWA - normy. Prawidłowa glikemia poposiłkowa

Glikemia poposiłkowa oznacza stężenie glukozy we krwi po spożyciu posiłku. Jeśli jest ono znacznie podwyższone, może oznaczać rozwijającą się cukrzycę, a u diabetyków źle leczoną cukrzycę. Z kolei znacznie obniżony poziom cukru we krwi po posiłku może wskazywać na hipoglikemię reaktywną. Jakie są normy dla glikemii poposiłkowej i jakie groźne konsekwencje dla zdrowia może mieć niewyrównana glikemia?

Spis treści

1. Glikemia poposiłkowa - normy. O czym świadczy nieprawidłowa glikemia?
2. Glikemia poposiłkowa - ważna kontrola stężenia glukozy
3. Konsekwencje niewyrównanej glikemii

Glikemia poposiłkowa (ang. Postprandial Glucose - PPG) oznacza stężenie glukozy (cukru) we krwi po spożyciu posiłku. U ludzi zdrowych stężenie glukozy zaczyna wzrastać około 10 minut po rozpoczęciu posiłku, by osiągnąć maksymalny poziom po około 60 minutach i powrócić do wartości sprzed posiłku w czasie 2-3 godzin.

Glikemia poposiłkowa - normy. O czym świadczy nieprawidłowa glikemia?

Według norm ustalonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), u osób zdrowych maksymalne stężenie glukozy we krwi dwie godziny po posiłku powinno wynieść nie więcej niż 140 mg/dl (7,8 mmol/l).

Jeśli wynik pokazuje 140–199 mg/dl (7,8–11,1 mmol/l), mowa o hiperglikemii poposiłkowej. Z kolei stężenie cukru we krwi, które dwie godziny po posiłku wynosi ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l), sugeruje cukrzycę.

Może także dojść do poposiłkowej hipoglikemii reaktywnej, czyli niedocukrzenia, które stwierdza się, gdy poziom glukozy we krwi po 4 godzinach od spożycia posiłku jest mniejszy niż 50mg/dl (2,8mmol/l). Wartość ta zastała ustalona przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Według Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego, granica ta przypada na 70 mg/dl (3,9 mmol/l).

SPRAWDŹ>> Hipoglikemia - objawy, przyczyny, leczenie

Warto wiedzieć, że u osób zdrowych prawidłowe stężenie glukozy na czczo (po nocnym 8-14-godzinnym okresie nieprzyjmowania pokarmu) wynosi 70-99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l). Jeśli jednak wynik badania krwi pokazuje 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l), mowa o nieprawidłowej glikemii na czczo. Z kolei wartości glukozy na czczo wynosząca ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l) sugeruje cukrzycę.

*W celu rozpoznania cukrzycy konieczne jest 2-krotne wykonanie badań poziomu cukru we krwi.

Źródło: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2014. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Glikemia poposiłkowa - ważna kontrola stężenia glukozy

Hiperglikemia poposiłkowa jest częstym zaburzeniem metabolicznym u osób z cukrzycą typu 1 oraz z cukrzycą typu 2. Wywołuje wiele nieprawidłowości i procesów patologicznych, doprowadzając tym samym do postępującego uszkodzenia komórek, tkanek i narządów. Dlatego bardzo istotnym elementem prawidłowego leczenia cukrzycy jest codzienna kontrola stężenia cukru we krwi, czyli glikemii.

Dzięki temu można ocenić skuteczność leczenia niefarmakologicznego (diety i wysiłku) oraz stosowania leków. Jeśli wyniki odbiegają od normy, należy zastanowić się nad zmianą diety lub leku. Skuteczne leczenie cukrzycy powinno poprawić glikemię poposiłkową, zmniejszyć ryzyko niedocukrzeń, dobrze wyrównać cukrzycę oraz pomóc w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.

Dobra kontrola cukrzycy to stan, w którym stężenie glukozy we krwi utrzymywane jest w zakresie wartości najbliższych prawidłowym, tj.:

Źródło: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne

Osiągniecie tych wyników daje możliwość uniknięcia późnych powikłań cukrzycy.

Konsekwencje niewyrównanej glikemii

U osób z cukrzycą utrzymywanie się podwyższonego stężenia glukozy we krwi (zwłaszcza po posiłkach) może doprowadzić do ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy. Hiperglikemia wiąże się z ryzykiem:

Ok. 70-80 proc. chorych na cukrzycę umiera z powodu chorób układu krążenia, najpoważniejszego przewlekłego powikłania cukrzycy.

• uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych - siatkówki oka (retinopatia) - przyczyniając się do zaburzeń widzenia, i nerek (nefropatia) - przyczyniając się do ich niewydolności;
• uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych, prowadząc do rozwoju choroby wieńcowej i zawału, choroby naczyniowej mózgu i udaru, choroby naczyniowej kończyn dolnych i stopy cukrzycowej.
• uszkodzenia nerwów  - czuciowych, ruchowych i innych;
• hiperlipidemii;
• choroby stawów;
• chorób skóry;
• wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych u osób w podeszłym wieku z cukrzycą typu 2;
• nowotworów;

Na ryzyko wystąpienia tych schorzeń ma wpływ nie tylko samo podwyższone stężenie glukozy, lecz także szybkość jego narastania, czas trwania, predyspozycje genetyczne oraz wpływ innych czynników ryzyka, takich jak, m.in nadwaga, wysokie ciśnienie (powyżej 160 mmHg) i palenie papierosów.

Z kolei w przypadku hipoglikemii spadek poziomu cukru we krwi poniżej 40 mg/dl grozi wystąpieniem śpiączki hipoglikemicznej.

Monika Majewska