Diabulimia – czym jest? Objawy, przyczyny, leczenie i skutki diabulimii

Diabulimia to zaburzenie odżywiania u osób z cukrzycą typu 1, które polega na celowym pomijaniu niektórych dawek insuliny po to, by stracić na wadze. Eksperci ostrzegają, że zaburzenie to może prowadzić do wyjątkowo niebezpiecznych powikłań cukrzycy, w tym do zaburzeń pracy nerek, kwasicy ketonowej, śpiączki cukrzycowej, a nawet do śmierci. Jak objawia się diabulimia, jakie są jej możliwe konsekwencje i w jaki sposób leczy się diabulimię?

Spis treści

1. Diabulimia – co to jest?
2. Kto zapada na diabulimię? 
3. Przyczyny diabulimii
4. Objawy diabulimii zależne od jej etapów 
5. Jak leczyć diabulimię?

Diabulimia – co to jest?

Diabulimia to termin, który powstał z połączenia dwóch słów: diabetes (ang: cukrzyca) i bulimia (nazwa jednego z zaburzeń odżywiania). Diabulimia dotyka chorych na cukrzycę typu 1 i polega na celowym zmniejszaniu lub pomijaniu dawek insuliny po to, by utrzymać dotychczasową sylwetkę lub zmniejszyć masę ciała, a także na modyfikowaniu jadłospisu - zwykle zmniejszaniu ilości jedzenia lub pomijaniu niektórych posiłków.

Oficjalnie nie jest chorobą, lecz niespecyficznym zaburzeniem odżywiania - wg. klasyfikacji ICD 10 jest to zaburzenie nieokreślone.

Kto zapada na diabulimię? 

Diabulimia dotyczy zazwyczaj nastolatków i nastolatek chorujących na cukrzycę typu 1, a także młodych kobiet. Ostrożne szacunki wskazują, że dotkniętych tym zaburzeniem może być nawet 20-30 proc. młodych pacjentek z cukrzycą typu 1. W większości przypadków zaburzenie to rozwija się przed 25 rokiem życia.

Przyczyny diabulimii

Za przyczyny diabulimii uznawane są:

• niska samoocena
• zaburzone poczucie własnej wartości
• nieprawidłowe postrzeganie własnego ciała
• brak akceptacji choroby
• nadmierne przykładanie uwagi do wyglądu zewnętrznego.

Objawy diabulimii zależne od jej etapów 

Insulina odpowiada m.in. za gospodarkę węglowodanową, a efektem jej niedoboru jest niedożywienie organizmu i znaczące pogorszenie funkcji życiowych. Osoby z diabulimią nie są w stanie właściwie kontrolować cukrzycy, co daje określone objawy i skutkuje wieloma powikłaniami.

Diabulimia ma różne objawy.

Do klasycznych objawów diabulimii, które mogą dostrzec bliscy, należą:

• koncentracja na wyglądzie zewnętrznym
• niezadowolenie z własnej wagi i sylwetki
• ograniczanie kaloryczności posiłków
• koncentrowanie się na ilości jedzenia
• obsesyjne przestrzeganie niskokalorycznej diety
• obawa przed przytyciem
• nadmierna aktywność fizyczna.

W przebiegu diabulimii pojawiają się również objawy ściśle związane ze "stopniem zaawansowania" zaburzenia.

Pierwszy etap diabulimii - objawem mogą być:

• bóle głowy
• pogorszenie koncentracji
• senność i osłabienie
• silne pragnienie
• częste oddawanie moczu.

Wszystkie te objawy mają związek z podwyższonym poziomem cukru we krwi.

Drugi etap diabulimii:

• utrata wagi (i jej wahanie)
• stopniowy zanik masy mięśniowej
• objawy odwodnienia, w tym ból głowy, suchość w ustach, a także pragnienie.

Trzeci etap diabulimii - w tym etapie pojawiają się powikłania wynikające z braku właściwej kontroli poziomu cukru we krwi:

• problemy ze wzrokiem
• problemy z nerkami
• nawracające zakażenia wirusowe i bakteryjne oraz grzybicze
• obniżona odporność
• trudne gojenie się ran
• kwasica ketonowa 
• śpiączka cukrzycowa.

Z powodu nieleczonej diabulimii może dojść do śmierci.

Jak leczyć diabulimię?

Leczenie diabulimii jest skomplikowane. Ponieważ przyczyna tego zaburzenia leży w psychice, podstawą leczenia diabulimii jest psychoterapia, w trakcie której pacjent musi przepracować z terapeutą problem  - niejednokrotnie terapii muszą również zostać poddani najbliżsi członkowie rodziny.

W niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie leków przeciwlękowych lub przeciwdepresyjnych (które przepisać może lekarz psychiatra).

Jeżeli osoba z diabulimią rzeczywiście ma nadwagę (co w przypadku cukrzycy typu 1 rzadko ma miejsce), konieczne jest odchudzanie prowadzone wspólnie przez lekarza diabetologa i dietetyka.

W trakcie leczenia pacjent z diabulimią niekiedy musi też mieć skorygowane dawki insuliny. W leczeniu diabulimii, konkretnie zaś - w ponownym nauczeniu się samokontroli cukrzycy -  pomocne mogą być systemy do ciągłego monitorowania glikemii, ułatwiające "zarządzanie" cukrzycą, dające poczucie bezpieczeństwa i odzyskania kontroli nad chorobą.

W niektórych przypadkach lekarz może również zalecić suplementację witamin i składników mineralnych. Jeżeli skutkiem niedowagi wynikającej z diabulimii są zaburzenia miesiączkowania, niezbędne może być również leczenie hormonalne.

Katarzyna Hubicz