Cukrzycowe skoki glukozy

Bywa, że u diabetyka poziom cukru we krwi gwałtownie się podnosi lub obniża. Jeżeli stężenie glukozy jest zbyt wysokie mówimy o hiperglikemii, jeśli zbyt niskie - hipoglikemii. Skoki cukru - zarówno niedocukrzenie, jak i zbyt duży poziom cukru we krwi to sytuacje niebezpieczne dla zdrowia. W jaki sposób można im zapobiec?

Spis treści

1. Hipoglikemia, czyli zbyt niski poziom cukru
2. Hiperglikemia, czyli zbyt duży poziom cukru we krwi
3. Szybka pomoc w przypadku niedocukrzenia lub zbyt wysokiego poziomu cukru

Skoki cukru (hipoglikemia lub hiperglikemia) zdarzają się nie tylko chorym na cukrzycę, ale w przypadku diabetyka są one szczególnie niebezpieczne. I nie chodzi tu od razu o śpiączkę cukrzycową, ale przede wszystkim o to, ze gwałtownie zmieniający się poziom cukru we krwi może powodować uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych w różnych narządach i prowadzić do pogarszania się ich pracy.  W naszej krwi stale krąży trochę cukru. Badając jego stężenie, sprawdzamy tzw. glikemię. Gdy jesteśmy na czczo, prawidłowa wynosi 60-125 mg%.

Hipoglikemia, czyli zbyt niski poziom cukru

Hipoglikemia jest to tzw. niedocukrzenie, czyli zbyt małe stężenie glukozy we krwi. To stan, kiedy poziom cukru we krwi jest niższy niż 60 mg%.

Do hipoglikemii dochodzi najczęściej, gdy osoba z cukrzycą:

• zażyje zbyt dużą dawkę insuliny lub leku obniżającego poziom cukru we krwi,
• popełni jakieś błędy w żywieniu, np. ominie główny posiłek albo nagle zmniejszy ilość pożywienia,
• zacznie się gwałtownie odchudzać,
• wykona duży wysiłek fizyczny i nie uwzględni tego w planowaniu posiłku i dawki leku.

Jeśli poziom cukru we krwi obniża się powoli, zwykle boli głowa, jesteśmy zmęczeni, rozdrażnieni, możemy mieć zaburzenia koncentracji i równowagi, zamazane widzenie, może nam być słabo. Gdy do hipoglikemii dochodzi szybko, zwykle pojawia się drżenie mięśni, pobudzenie, zdenerwowanie, mamy obfite poty, zawroty głowy, gwałtowne bicie serca i nie odczuwamy głodu. Bardzo ciężka hipoglikemia, na którą się szybko nie zareaguje, często prowadzi do utraty przytomności, drgawek i śpiączki zagrażającej życiu. Niemal wszystkim przypadkom ciężkiej hipoglikemii można zapobiec, stosując się do zaleceń lekarza i unikając sytuacji, które mogą prowadzić do niedocukrzenia. Nocnej hipoglikemii można zapobiegać, np. zmniejszając dawkę insuliny działającej nocą lub zjadając przed snem dodatkowy posiłek, zawierający wolno wchłanialne białko i węglowodany (twarożek czy chudą wędlinę z chlebem).

Hiperglikemia, czyli zbyt duży poziom cukru we krwi

Zbyt wysoki poziom cukru we krwi to hiperglikemia. Gdy przekroczy on 180 mg%, cukier może pojawić się także w moczu. Do tak dużego wzrostu stężenia glukozy we krwi dochodzi zwykle na skutek zaniedbania w samokontroli (np. zbyt mała dawka insuliny, pominięcie zastrzyku lub niezażycie leku doustnego), błędów dietetycznych (za duża ilość węglowodanów w posiłku), zbyt małej aktywności fizycznej, na skutek innej choroby (np. infekcji, której towarzyszy wysoka gorączka) lub przyjmowania niektórych leków, a także nadużywania alkoholu. Przy hiperglikemii najpierw czujemy bardzo silne pragnienie przy jednoczesnym oddawaniu dużych ilości moczu. Jesteśmy zmęczeni, osłabieni, senni. Tracimy apetyt, chudniemy. Możemy mieć nudności, wymioty, bóle brzucha i głowy, pieczenie w jamie ustnej, zaróżowienie skóry, przyspieszenie tętna. Hiperglikemii zwykle można zapobiec. Trzeba po prostu systematycznie kontrolować stężenie cukru we krwi, zażywać leki i stosować się do zaleceń diabetologa. Leczyć wszystkie dodatkowe choroby.

Szybka pomoc w przypadku niedocukrzenia lub zbyt wysokiego poziomu cukru

• Przy hipoglikemiiOsoba z cukrzycą powinna mieć przy sobie glukagon - hormon szybko podnoszący stężenie glukozy we krwi. Jeżeli jest przytomna, powinna zrobić sobie zastrzyk. Jeśli nie ma pod ręką glukagonu, musi szybko zjeść lub wypić coś słodkiego. Natomiast gdy chory stracił przytomność i sam nie wykona sobie zastrzyku, ktoś powinien wezwać lekarza i w tym czasie zrobić zastrzyk - podskórnie lub domięśniowo - z glukagonu (1-2 mg).
• Przy hiperglikemii Osoba z cukrzycą powinna zażyć dawkę insuliny, by znormalizować stężenie glukozy we krwi, i pić wodę (nic słodkiego!). Trzeba wezwać lekarza, który oceni, czy istnieje zagrożenie śpiączką ketonową.

miesięcznik "Zdrowie"