Cukrzyca typu LADA - przyczyny, objawy, leczenie
Cukrzyca typu LADA to utajona, powoli rozwijająca się cukrzyca u dorosłych. Cukrzyca typu LADA jest szczególną formą tej choroby. Jej przyczyny są takie same, jak w przypadku cukrzycy typu 1, ale jej objawy przypominają cukrzycę typu 1 i 2. Z resztą często mylnie jest rozpoznawana jako ten ostatni typ cukrzycy, co może pociągać za sobą nieprawidłowy sposób leczenia. Sprawdź, jak rozpoznać cukrzycę typu LADA i na czym polega jej leczenie.
Spis treści
- Cukrzyca typu LADA - przyczyny i czynniki ryzyka
- Cukrzyca typu LADA - objawy
- Cukrzyca typu LADA - diagnostyka
- Cukrzyca typu LADA - leczenie
Cukrzyca typu LADA (ang. latent autoimmune diabetes in adults) to szczególny rodzaj cukrzycy typu 1. Rozwija się ona u osób dorosłych (po 35. roku życia) i wolno postępuje. Jej przyczyny są takie same, jak w przypadku cukrzycy typu 1, ale jej objawy przypominają cukrzycę typu 2. Z tego powodu często mylnie jest rozpoznawana jako cukrzyca typu 1 lub 2. Uważa się, że ta forma choroby dotyczy około 5-10 proc. przypadków cukrzycy typu 2 rozpoznanej po 35. roku życia.¹ Może ona obejmować nawet około 50 proc. nieotyłych osób z rozpoznanym typem 2 choroby. Jednocześnie cukrzyca typu LADA stanowi ok. 10 proc. wszystkich przypadków cukrzycy.
Cukrzyca typu LADA to inaczej:
- utajona cukrzyca typu 1
- wolno postępująca cukrzyca insulinozależna
- cukrzyca młodych dorosłych
- cukrzyca typu 1 o późnym początku
- wolno postępująca cukrzyca typu 1
- cukrzyca typu 2 z obecnymi przeciwciałami
Cukrzyca typu LADA - przyczyny i czynniki ryzyka
Cukrzyca typu LADA - podobnie jak cukrzyca typu 1 - ma podłoże autoimmunologiczne. Z nieznanych przyczyn układ odpornościowy atakuje produkującą insulinę trzustkę - wytwarza przeciwciała przeciwko komórkom beta trzustki, które ulegają zniszczeniu. W konsekwencji dochodzi do stopniowego spadku produkcji insuliny, co prowadzi do wzrostu poziomu cukru we krwi i rozwoju cukrzycy. Jednak w cukrzycy typu LADA proces niszczenia komórek beta trzustki przebiega znacznie wolniej niż w cukrzycy typu 1.
Cukrzyca typu LADA - objawy
Cukrzyca typu LADA może dawać objawy cukrzycy typu 1 i 2. Jednak w odróżnieniu od cukrzycy typu 1, w której objawy pojawiają się nagle, cukrzyca typu LADA rozwija się latami, a glikemie zwiększają się stopniowo. Objawy, które mogą sugerować cukrzycę LADA, to m.in.:
Cechy charakterystyczne cukrzycy typu LADA
- wiek - rozwija się ona do 35. do 50. roku życia
- prawidłowa masa ciała lub lekka nadwaga (choć nadwaga i otyłość nie wykluczają wystąpienia tej postaci cukrzycy)
- niewystępowanie cukrzycy w rodzinie
- współistnienie choroby o podłożu autoimmunologicznym, np. nadczynności tarczycy
- obecność we krwi przeciwciał anty-GAD lub innych przeciwciał przeciwwyspowych
- niskie stężenie peptydu C (po teście z glukagonem)
Cukrzyca typu LADA - diagnostyka
Zdiagnozowanie cukrzycy typu LADA wyłącznie na podstawie objawów nie jest możliwe. Aby postawić ostateczne rozpoznanie, należy oznaczyć przeciwciała przeciwko strukturom wysp trzustkowych.
U pacjentów, u których cukrzyca ujawnia się między 30. a 50. rokiem życia, a u których nie ma czynników ryzyka cukrzycy typu 2 (otyłość, cukrzyca w rodzinie itd.), należy przeprowadzić badania w kierunku cukrzycy LADA.
W cukrzycy typu LADA główną rolę w zniszczeniach komórek beta wysp trzustkowych odgrywają przeciwciała anty-GAD i ICA i to właśnie ich obecność we krwi (a przede wszystkim przeciwciał anty-GAD) świadczy o cukrzycy typu LADA. Zdaniem niektórych autorów miano autoprzeciwciał jest wyższe u pacjentów z ostatecznym rozpoznaniem cukrzycy typu LADA niż u chorych z cukrzycą typu 1³ i jest to kolejna cecha różniąca te dwa typy cukrzycy. Niektórzy zwracają również uwagę, że wysokie miano autoprzeciwciał w cukrzycy typu LADA utrzymuje się dłużej niż w cukrzycy typu 1.³
Należy także oznaczyć stężenie peptydu C na czczo lub na czczo i po podaniu glukagonu dożylnie. W przebiegu cukrzycy LADA stężenie tego peptydu jest małe, bez zwiększenia po podaniu glukagonu. Stężenie peptydu C to z kolei kolejna cecha, która odróżnia cukrzycę LADA od cukrzycy typu 2 - w tym ostatnim przypadku poziom peptydu C jest w normie lub początkowo podwyższony. Jednak badania te wykonywane są jednak tylko w specjalistycznych ośrodkach.
Cukrzyca typu LADA a cukrzyca typu 1 i 2 - różnice
Od typowej cukrzycy typu 1 cukrzycę typu LADA odróżnia przede wszystkim wolniejszy przebieg procesu niszczenia komórek beta trzustki - może on trwać nawet latami. Poza tym cukrzyca typu LADA rozwija się u osób dorosłych - między 35. a 50. rokiem życia - a nie u dzieci i młodzieży, jak cukrzyca typu 1.
W cukrzycy typu LADA, podobnie jak w przypadku cukrzycy typu 2, w początkowym okresie choroby można uzyskać właściwą kontrolę glikemii poprzez stosowanie diety i doustnych leków przeciwhiperglikemicznych.² Jednak chorzy na cukrzycę typu LADA zdecydowanie wcześniej wymagają rozpoczęcia insulinoterapii niż chorzy na cukrzycę typu 2. To niejedyne różnice. Od cukrzycy typu 2 cukrzycę typu LADA różnią także inne cechy - brak otyłości, nadciśnienia i niewystępowanie cukrzycy w rodzinie. Poza tym osoby z cukrzycą typu LADA często chorują na chorobę o podłożu autoimmunologicznym lub występuje ona w rodzinie (np. nadczynność lub niedoczynność tarczycy).
Cukrzyca typu LADA - leczenie
W początkowym okresie choroby (przez kilka miesięcy, rzadziej kilka lat) wystarczy leczenie dietą lub doustnymi lekami przeciwhiperglikemicznymi. Jednak większość specjalistów sugeruje, aby w momencie rozpoznania cukrzycy typu LADA rozpocząć insulinoterapię, ponieważ w ten sposób hamuje się autodestrukcję wyspy trzustki.²
Poza tym - jak we wszystkich typach cukrzycy - ważna jest dieta oraz zwiększenia aktywności fizycznej.
Coraz więcej jest sugestii zastosowania u chorych z cukrzyca typu LADA leczenia immunomodulujacego z zastosowaniem rekombinowanego GAD65.³
Przeczytaj również:
- Profesor Ewa Pańkowska: dlaczego chorujemy na cukrzycę? [WYWIAD]
- Stan przedcukrzycowy, czyli o krok od cukrzycy
- Cukrzyca typu MODY
- Cukrzyca mieszana (podwójna) - przyczyny, objawy i leczenie
Porady eksperta