Cukrzyca a sport. Jaki wysiłek fizyczny jest wskazany w cukrzycy?

Cukrzyca i sport, wysiłek fizyczny nie wykluczają się. Wręcz przeciwnie - sport poprawia stan zdrowia osoby chorej na cukrzycę i jej samopoczucie. Które sporty są zalecane, a które przeciwwskazane w przebiegu cukrzycy? Kiedy osoba chora na cukrzycę nie może uprawiać wysiłku fizycznego? Na te i inne pytania odpowiada prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz, specjalista chorób wewnętrznych i diabetologii.

Spis treści

1. Sport a cukrzyca - jaki wysiłek fizyczny jest wskazany przy cukrzycy?
2. Sport a cukrzyca - jaki wysiłek fizyczny jest przeciwwskazany w cukrzycy?
3. Kiedy cukrzyca i sport się wykluczają?
4. Jak bardzo ważny jest wysiłek fizyczny w cukrzycy? Wyjaśnia prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz

Sport może nie tylko pomóc zapobiec wystąpieniu cukrzycy typu 2, lecz także poprawić stanu zdrowia osób, które już zmagają się z tą chorobą (zarówno z cukrzycą typu 1, jak i 2 cukrzycy). - Wysiłek fizyczny stanowi integralną i niezastąpioną część kompleksowego leczenia cukrzycy - mówi prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz, specjalista chorób wewnętrznych i diabetologii. Regularne ćwiczenia pozwalają utrzymać stabilny poziom cukru we krwi i umożliwić zmniejszenie dawek stosowanych leków. Poza tym u chorego, który uprawia sport, normuje się poziom cholesterolu i ciśnienia tętniczego, poprawia ogólna wydolność fizyczna i samopoczucie. - Jednak co równie ważne, ci, którzy systematycznie trenują, są mniej narażeni na przewlekłe powikłania cukrzycy, które doprowadzają do kalectwa i przedwczesnej śmierci - podkreśla prof. Zozulińska-Ziółkiewicz. Mają większe szanse na dłuższe życie - dodaje ekspert.

Sport a cukrzyca - jaki wysiłek fizyczny jest wskazany przy cukrzycy?

Wysiłek fizyczny jest wskazany zwłaszcza w cukrzycy typu 2, która bardzo często współistnieje z nadwagą i otyłością. W tym przypadku cennym efektem aktywności fizycznej jest zmniejszenie zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie i ułatwienie utrzymania należnej masy ciała. Jaki jednak wysiłek fizyczny jest wskazany w przebiegu cukrzycy?

Umiarkowany regularny ruch poprawia tolerancję glukozy i zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę.

O tym, jaki wysiłek fizyczny jest najlepszy dla chorego, a jaki przeciwwskazany, decyduje lekarz.

Zdaniem prof. Zozulińskiej-Ziółkiewicz zalecaną formą aktywności fizycznej u chorych na cukrzycę jest trening wytrzymałościowy, np. spacerowanie, szczególnie nordic walking. - Podczas chodzenia z kijkami są uruchamiane duże grupy mięśniowe. Mięśnie pracujące w strefie wysiłku o umiarkowanej intensywności, działają jak gąbka chłonąca wodę - wchłaniają poza insuliną glukozę i pociąga to za sobą różne korzyści metaboliczne - tłumaczy prof. Zozulińska-Ziółkiewicz. Przykładem sportu wytrzymałościowego jest nie tylko spacer, lecz także jogging, pływanie, jazda na rowerze, jazda na rolkach, narciarstwo biegowe - wymienia ekspert.

Sport a cukrzyca - jaki wysiłek fizyczny jest przeciwwskazany w cukrzycy?

U osoby z cukrzycą typu 1 ograniczeń dotyczących sportów jest niewiele. Przeciwwskazane są sporty ekstremalne, gdzie wystąpienie hipoglikemii może zakończyć się utratą życia, np. paralotniarstwo - mówi prof. Zozulińska-Ziółkiewicz. Innymi przykładami takich sportów będą: szybownictwo, wyścigi motorowe i samochodowe, nurkowanie, wyścigi konne, ekstremalna wspinaczka górska, skoki spadochronowe.

- W cukrzycy typu 2 to nawaga, otyłość - zwłaszcza, jeśli jest ona duża - limituje pewne aktywności fizyczne - wyjaśnia ekspert. Ze względu na współistniejące zmiany zwyrodnieniowe aparatu ruchu, przeciwwskazaną formą ruchu dla osób otyłych będą ćwiczenia obciążające stawy kończyn dolnych. Poza tym osoby z cukrzycą nie powinny podejmować, są duże wysiłki  siłowe – takie, podczas  których następuje bardzo  znaczne napięcie mięśni przy stosunkowo niewielkim ruchu  – tak, jak podczas dźwigania  ciężarów. Taki wysiłek powoduje znaczny wzrost  ciśnienia krwi i obciążenie  układu krążenia.

Kiedy cukrzyca i sport się wykluczają?

- Są to sytuacje, kiedy cukrzyca doprowadza do przewlekłych powikłań - wyjaśnia mówi prof. Zozulińska-Ziółkiewicz. Jeśli te powikłania są zaawansowane, to mogą być przeciwwskazania do takiej albo innej aktywności fizycznej. Na przykład, jeśli pacjent ma retinopatię proliferacyjną, zaawansowane zmiany na dnie oka i nie ma tego dna oka zabezpieczonego (za pomocą fotokoagulacji), to nie będziemy go zachęcać do tego, aby nurkował - wyjaśnia ekspert. - Jeżeli ma neuropatię autonomiczną, ma zaburzenia termoregulacji, takiemu pacjentowi będziemy odmawiać aktywności wytrzymałościowych, np. intensywną jazdę na rowerze, zwłaszcza przy wysokich temperaturach - wyjaśnia diabetolog. - Pacjent z neuropatią autonomiczną ma hipotonię ortostatyczną, tzn. gwałtowna pionizacja powoduje gwałtowny spadek ciśnienia i omdlenia, i takiemu pacjentowi będziemy odradzać aktywności, które by te sytuację prowokowały - dodaje ekspert.

Ograniczeniem dla aktywności fizycznej będzie też niewyrównana cukrzyca. - Pacjent nie powinien podejmować aktywności fizycznej, zwłaszcza intensywnego treningu, wówczas, gdy ma wysokie wartości glikemii, czyli na pewno powyżej 300 mg/dl, choć w zaleceniach ta granica jest obniżona do 250 mg/dl - mówi prof. Zozulińska-Ziółkiewicz. Jeśli pacjent chciałby podejmować aktywność fizyczną przy 250 mg/dl, to powinien przeanalizować sytuację, która doprowadziła do tej wartości cukru. Przede wszystkim sprawdzić, czy nie ma wykładników deficytu insuliny - czy nie ma cukru i acetonu w moczu. Jeżeli nie ma i wie, że ta glikemia jest wynikiem tego, że coś tam dodatkowo zjadł, to nie ma powodu, by nie podejmował aktywności fizycznej. Jeśli jednak ma cukier i aceton w moczu, to powinien najpierw zapanować nad cukrem, a dopiero potem myśleć o aktywności fizycznej - wyjaśnia ekspert.

Jeśli pacjent miał hipoglikemię przed wysiłkiem, to nie powinien podejmować tej aktywności. Kiedy glikemia przed wysiłkiem fizycznym jest poniżej 70 mg/dl, zareagować nad tym.

Jak bardzo ważny jest wysiłek fizyczny w cukrzycy? Wyjaśnia prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz

Źródło: youtube.com/Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej

Więcej informacji można znaleźć na stornie scigamysiezcukrzyca.pl

Monika Majewska