CUKRZYCA - nowoczesne leki ZAPOBIEGAJĄ POWIKŁANIOM CUKRZYCY

Cukrzyca jest chorobą wielonarządową. Terapia cukrzycy polega więc nie tylko na utrzymaniu cukru na optymalnym poziomie. Trzeba też zapobiegać licznym powikłaniom. Służą temu leki nowej generacji stosowane w cukrzycy - nie tylko przeciwcukrzycowe, ale np. leki inkretynowe.

Spis treści

1. Cukrzyca - monoterapia i leczenie skojarzone
2. Leki inkretynowe - skuteczna kontrola poziomu cukru we krwi
3. Leki inkretynowe skuteczne, ale drogie i nierefundowane

Leczenie cukrzycy to nie tylko normowanie poziomu cukru we krwi, ale również zapobieganie powikłaniom. Jednym z większych wyzwań w leczeniu cukrzycy jest ochrona naczyń krwionośnych. Wszystkie poważne powikłania cukrzycy są bowiem wynikiem uszkodzeń naczyń włosowatych, tętnic oraz żył. Dlatego chorzy muszą kontrolować nie tylko cukier, ale także ciśnienie oraz gospodarkę lipidową, w tym stężenie cholesterolu we krwi oraz stężenie kwasu moczowego, czyli czynników, które mogą wywoływać miażdżycę. Ważne jest też zwiększenie aktywności fizycznej, przestrzeganie diety oraz rzucenie palenia (nikotyna podwyższa ciśnienie). Osobom z grupy podwyższonego ryzyka chorób serca zaleca się odpowiednie dawki kwasu acetylosalicylowego.

Cukrzyca - monoterapia i leczenie skojarzone

Podstawowym zadaniem skutecznej terapii jest utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Gdy stosowanie odpowiedniej diety i wysiłek fizyczny są niewystarczające, włącza się leczenie farmakologiczne polegające na podawaniu leku zawierającego chlorowodorek metforminy. Zwiększa on tolerancję glukozy u osób z cukrzycą niezależną od insuliny, obniża podstawowe i poposiłkowe stężenie glukozy we krwi. Metformina zmniejsza także wchłanianie jelitowe glukozy oraz ma korzystny wpływ na gospodarkę lipidową - obniża stężenie triglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz jego złej frakcji LDL.

Gdy działanie metforminy jest niezadowalające, do terapii włącza się inne doustne leki hipoglikemizujące. Są wśród nich między innymi pochodne sulfonylomocznika, które zwiększają wydzielanie insuliny przez trzustkę, oraz pochodne kwasu benzoesowego działające podobnie, ale silniej. W farmakoterapii wykorzystuje się też inhibitory enzymu alfa-glikozydazy (akarboza) zaburzające rozkład węglowodanów i hamujące wchłanianie glukozy w przewodzie pokarmowym.

Leki inkretynowe - skuteczna kontrola poziomu cukru we krwi

Jeśli mimo przestrzegania diety, codziennej dawki wysiłku fizycznego i przyjmowania leków przeciwcukrzycowych we krwi nadal krąży za dużo cukru - ratunkiem dla chorego, zanim koniecznością stanie się przyjmowanie insuliny, mogą być leki inkretynowe. Te preparaty nowej generacji to nic innego jak syntetyczne hormony, które naśladują działanie tych wydzielanych w jelicie cienkim. Można je podawać na każdym etapie leczenia, ale tylko osobom, które przyjmują tabletki przeciwcukrzycowe. Leków tych na razie nie stosuje się u osób przyjmujących insulinę. Dzięki tej grupie leków komórki beta trzustki produkują więcej insuliny, wątroba wytwarza mniej własnej glukozy, a poprzez oddziaływanie na mechanizm sytości - znajdujący się w podwzgórzu, w mózgu - można mniej jeść i szybciej zaspokoić głód.

Ale to nie koniec ich właściwości. Leki inkretynowe w pewnym stopniu wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego i poprawiają sprawność śródbłonka, czyli wewnętrznej warstwy każdego naczynia. Sprawiają również, że trzustkowe komórki beta lepiej i dłużej funkcjonują. Najważniejszą cechą tych leków jest jednak to, że pozwalają dobrze kontrolować poziom glikemii i nie wywołują niebezpiecznego niedocukrzenia.

Leki inkretynowe mogą mieć postać tabletek doustnych lub zastrzyków. Pierwsze to inhibitory DPP-4 (sitagliptyna, wildagliptyna, saksagliptyna), które hamują rozkład naturalnych inkretyn wydzielanych w jelicie cienkim, dzięki czemu trzustka wytwarza więcej insuliny, wątroba mniej glukozy, żołądek wolniej się opróżnia, a ośrodek sytości w mózgu szybciej daje sygnał, że apetyt został zaspokojony. Leki podawane w formie podskórnej iniekcji (eskenatyd, liraglutyd) przyjmuje się jeden lub dwa razy dziennie na godzinę przed głównymi posiłkami. Nowszą postać leku o przedłużonym działaniu (eksenatyd LAR) wystarczy przyjmować raz na tydzień.

Leki inkretynowe skuteczne, ale drogie i nierefundowane

Niestety, to koniec dobrych wiadomości dla pacjentów z cukrzycą typu 2. Pomimo pozytywnej rekomendacji Agencji Oceny Technologii Medycznych leki inkretynowe nie są refundowane przez NFZ. A szkoda, bowiem korzyści płynące ze stosowania nowoczesnych terapii z pewnością przewyższyłyby koszty, które państwo ponosi w związku z leczeniem cukrzycy typu 2 i jej powikłań, czyli nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, stopy cukrzycowej, nefropatii i retinopatii oraz otyłości. Trzeba dodać do tego jeszcze niemałe kwoty z funduszu ubezpieczeń zdrowotnych wypłacane osobom upośledzonym przez tę chorobę, które nie są zdolne do podjęcia pracy. Tymczasem średni koszt leczenia lekami inkretynowymi to miesięczny wydatek od 200 do ok. 600 zł - drogo dla pacjenta, tanio dla państwa.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: Leszek Czupryniak