Odkryto możliwą przyczynę choroby Parkinsona. "Zahamowanie tego procesu mogłoby powstrzymać chorobę"

Zdaniem badaczy z Instytutu Badawczego Scripps choroba Parkinsona może być częściowo napędzana przez procesy biochemiczne związane ze stresem komórkowym. Procesy te zakłócają system oczyszczania komórek, prowadząc do rozprzestrzeniania się w mózgu nieprawidłowych białek, a to z kolei nasila objawy choroby Parkinsona. Opis odkrycia zamieszczono w The Journal of Neuroscience.

Choroba Parkinsona dotyczy przede wszystkim osób powyżej 60. roku życia, chociaż chorują również osoby młodsze. W Polsce choruje ok. 70 tys. osób, w USA liczba chorych dochodzi do miliona osób.

W jej przebiegu dochodzi do śmierci neuronów w określonej kolejności, w kluczowych obszarach mózgu, czego efektem są charakterystyczne objawy, takie jak zaburzenia ruchu i drżenie rąk. Postęp choroby doprowadza do kolejnych objawów, w tym demencji. Uszkodzone neurony zawierają nieprawidłowe skupiska białek, których głównym składnikiem jest białko alfa-synukleina.

Wcześniejsze badania udowodniły, że skupiska tego białka mogą rozprzestrzeniać się między neuronami, nie wiadomo było jednak, w jaki sposób zachodzi ten proces - dlatego też nie ma skutecznego leczenia przyczynowego. Bardzo prawdopodobną hipotezę przedstawili ostatnio naukowcy ze Scripps Research - ich zdaniem odkrycie to może prowadzić do leczenia, które pozwoli znacznie spowolnić lub nawet zatrzymać rozwój choroby Parkinsona.

Jak twierdzi cytowany przez Medicalxpress dr Stuart Lipton, starszy autor badania:  „Uważamy, że nasze odkrycia dotyczące procesu prowadzącego do choroby są ważne dla opracowania związków, które mogą w szczególności hamować proces rozprzestrzeniania się choroby w mózgu”.

We wcześniejszych badaniach naukowcy zauważyli, że w przebiegu choroby Parkinsona w mózgach chorych dochodzi do produkcji wysoce reaktywnych cząsteczek zawierających m.in. tlenek azotu. Te cząsteczki - jak dowodzą badacze - mogą zakłócać pracę komórek, w tym również tych, które normalnie utrzymują pod kontrolą skupiska białek.

W badaniu opisanym w The Journal of Neuroscience naukowcy zaprezentowali słuszność tej hipotezy, pokazując, w jaki sposób reakcja chemiczna zwana S-nitrozylacją, która zachodzi przy obecności tlenku azotu, może wpływać na ważne białko komórkowe oznaczone symbolem p62, co w konsekwencji sprzyja tworzeniu się i rozprzestrzenianiu nieprawidłowych skupisk białek.

Białko p62 uczestniczy w procesach autofagii,  w trakcie których komórki pozbywają się potencjalnie szkodliwych skupisk białkowych. Jednak w zaatakowanych przez chorobę Parkinsona neuronach proces ten jest zahamowany w efekcie S-nitrolizacji, co prowadzi do wydzielania i rozprzestrzeniania się nieprawidłowych białek. 

Badacze twierdzą, że proces S-nitrozylacji białek zachodzi w sytuacji stresu komórkowego, a chemiczna modyfikacja białka p62 może być "kluczowym czynnikiem w samonapędzającym się procesie, który nie tylko obciąża komórki mózgowe, ale także rozprzestrzenia źródło stresu na inne komórki mózgowe". Zahamowanie procesu S-nitrolizacji  białka p62 mogłoby spowolnić proces postępowania choroby Parkinsona, dlatego zespół badawczy skupia się obecnie nad badaniem związków mogących powstrzymać ten proces.

Katarzyna Hubicz