Lek na nadciśnienie może pomóc w leczeniu ciężkiego COVID-19?

Zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) to potencjalnie śmiertelny stan, w którym dochodzi do poważnego uszkodzenia płuc. Eksperci często kojarzą ARDS z ciężkim COVID-19. Istnieje związek między wysoką śmiertelnością a ARDS wywołanym przez COVID-19, dlatego zachodzi pilna potrzeba skutecznego leczenia.

Niekontrolowana, nadmierna odpowiedź immunologiczna na szybką replikację SARS-CoV-2 jest zaangażowana w rozwój ARDS. Nowe badanie sugeruje, że metoprolol - beta-bloker zatwierdzony do leczenia nadciśnienia, może złagodzić zapalenie płuc i poprawić wyniki kliniczne u pacjentów z ARDS związanym z COVID-19. U około 14-33% osób z zakażeniem SARS-CoV-2 rozwija się ciężki przebieg choroby, z czego u około dwóch trzecich osób rozwija się ARDS.

ARDS obejmuje uszkodzenie tkanki płucnej wywołane przez stan zapalny i nagromadzenie płynu w pęcherzykach płucnych, w których zachodzi wymiana gazów z naczyniami krwionośnymi.

Nagromadzenie płynów w pęcherzykach z powodu nieszczelności naczyń krwionośnych ogranicza zdolność płuc do dostarczania tlenu do reszty ciała. ARDS wymaga zatem przyjęcia na oddział intensywnej terapii (OIOM) i zastosowana inwazyjnej wentylacji mechanicznej, aby zrekompensować ograniczoną czynność płuc.

ARDS jest główną przyczyną zgonów z powodu COVID-19 i brakuje skutecznych metod leczenia jego ciężkiego przebiegu związanego z COVID-19.

Niedawne badanie, które ukazało się w Journal of the American College of Cardiology donosi, że metoprolol może zmniejszać zapalenie płuc i poprawiać czynność oddechową u osób z ARDS wywołanym przez COVID-19. Metoprolol to beta-bloker przeznaczony do leczenia wysokiego ciśnienia krwi i może stanowić niedrogie leczenie ciężkiego COVID-19.

W niektórych przypadkach ciężkiego COVID-19 może wystąpić niekontrolowana i nadmierna aktywacja układu odpornościowego w odpowiedzi na szybko replikującego się wirusa, powodując ARDS i inne komplikacje, takie jak niewydolność narządów.

Beta-blokery hamujące odpowiedź immunologiczną

Beta-blokery to klasa leków, które blokują działanie dwóch hormonów, pośredniczących w reakcji walki lub ucieczki: adrenaliny i noradrenaliny. Lekarze często stosują beta-blokery w leczeniu schorzeń sercowo-naczyniowych.

Dr Sverre Kjeldsen, profesor Uniwersytetu w Oslo, który nie był zaangażowany w badanie, powiedział:

„Pacjenci z ciężkim przebiegiem COVID-19 mają najsilniejszą aktywację współczulnego układu nerwowego, jaką można sobie wyobrazić. Uwalnianie ogromnych ilości noradrenaliny (norepinefryny) i adrenaliny (epinefryny) uszkadza prawie każdy narząd, w tym płuca, a leczenie metoprololem przynajmniej częściowo hamuje szkodliwe działanie tych katecholamin w osoczu”.

Jak się okazuje, beta-blokery mogą być kandydatami do leczenia pacjentów z ciężkim COVID-19 ze względu na ich zdolność do zmniejszania stanu zapalnego i zwalczania gromadzenia się płynów w płucach.

Zespół kierowany przez naukowców z Centro Nacional de Investigaciones Cardiovasculares Carlos III (CNIC) wykazał, że beta-bloker metoprolol może zmniejszyć stan zapalny płuc i poprawić poziom tlenu we krwi. Wyniki pochodzą z małego badania pilotażowego z udziałem pacjentów z COVID-19 z ARDS.

Pierwszy autor badania, dr Agustín Clemente-Moragón. pracownik CNIC, powiedział:

„W ciągu ostatnich lat nasza grupa badawcza (Translational Laboratory for Cardiovascular Therapy and Imaging) w Hiszpańskim Narodowym Centrum Badań Sercowo-Naczyniowych (CNIC) wygenerowała ogromną wiedzę na temat destrukcyjnej i wyjątkowej roli beta-blokera metoprololu przeciwko neutrofilom”.

„Te dane eksperymentalne skłoniły nas do zbadania w pilotażowym badaniu MADRID-COVID, czy 3-dniowe dożylne podawanie metoprololu (15 miligramów każdego dnia) może przynieść obiecujące wyniki u pacjentów z ARDS związanym z COVID-19”.

Przebieg badania 

W badaniu wzięło udział 20 pacjentów z COVID-19 z ARDS, którzy byli poddawani wentylacji mechanicznej krócej niż 3 dni. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej metoprolol dożylnie, czyli bezpośrednio do żyły, lub standardową opiekę w grupie kontrolnej.

Grupa eksperymentalna składała się z 12 pacjentów, którzy otrzymywali metoprolol codziennie przez 3 dni, natomiast pozostałych 8 pacjentów w grupie kontrolnej otrzymywało standardową opiekę.

Naukowcy pobrali próbki krwi i płyn z płuc pacjentów przed rozpoczęciem leczenia oraz w czwartym dniu, 24 godziny po ostatniej dawce metoprololu.

Odkryli, że podawanie metoprololu, w porównaniu ze standardową opieką, skutkowało zmniejszeniem liczby określonych komórek odpornościowych w próbkach płynów pobranych z płuc pacjentów z COVID-19.

W szczególności nastąpił spadek liczby neutrofili w próbkach płynów pobranych z płuc pacjentów, którzy otrzymywali metoprolol.

Ponadto leczenie metoprololem obniżyło poziom cytokin prozapalnych, takich jak MCP-1 w płucach i IL-8 we krwi.

Naukowcy zaobserwowali również spadek markerów związanych z wytwarzaniem NET przez neutrofile po leczeniu metoprololem, co wskazuje na zmniejszenie aktywacji neutrofili.

Wyniki te sugerują, że metoprolol może zmniejszać zapalenie płuc i ograniczać rekrutację i aktywację neutrofili u pacjentów z COVID-19 z ARDS.

Wyniki kliniczne

Badając wpływ metoprololu na wyniki kliniczne, naukowcy odkryli, że jego podanie poprawiało poziom tlenu we krwi.

Warto zauważyć, że nie było żadnych skutków ubocznych związanych z leczeniem metoprololem.

Autorzy stwierdzają, że „podawanie klinicznie zatwierdzonego beta-blokera metoprololu krytycznie chorym pacjentom z ARDS wywołanym przez COVID-19 jest bezpieczne i łagodzi zaostrzone zapalenie płuc związane z chorobą”.

Leczenie może być korzystne dla wszystkich pacjentów z COVID-19 bez przeciwwskazań do metoprololu.

Ograniczenia i zastrzeżenia

Naukowcy przyznają, że badanie miało kilka ograniczeń. Po pierwsze, zauważają, że badanie miało małą wielkość próby i odbyło się w jednej lokalizacji. Ponadto istniała możliwość stronniczości, ponieważ lekarze byli świadomi, którzy pacjenci należeli do grup terapeutycznych i kontrolnych.

Aby rozwiązać te obawy, rozpoczęto przygotowania do większej randomizowanej, kontrolowanej próby, aby dalej przetestować zdolność metoprololu do zmniejszania zapalenia płuc u pacjentów z ARDS związanym z COVID-19.

„Chociaż wszystkie te dane muszą zostać jeszcze potwierdzone, nasze ostatnie badanie może wystarczyć, aby rozważyć jego zastosowanie u niektórych pacjentów, takich jak młodzi pacjenci przyjmowani na OIOM z ciężkim COVID-19” – powiedział Clemente-Moragón.

„To nie jest leczenie COVID-19, ale raczej sposób na złagodzenie intensywnej odpowiedzi zapalnej, która wykazuje korzystne skutki. Lek ten podawano na początku choroby krytycznie chorym pacjentom pod respiratorem. Pacjenci, którzy byli bardzo chorzy i niestabilni, nie mogli otrzymywać tego leku” – dr Senussi, dyrektor medyczny oddziału opieki kardiologicznej w Baylor St. Luke's Medical Center w Houston w Teksasie.

Autor

Marcelina Dzięciołowska

Redaktorka od lat związana z branżą medyczną. Specjalizuje się w tematyce zdrowia i aktywnego stylu życia. Prywatne zamiłowanie do psychologii inspiruje ją do podejmowania trudnych tematów w tej dziedzinie. Autorka cyklu wywiadów z zakresu psychoonkologii, którego celem jest budowanie świadomości oraz przełamywanie stereotypów na temat choroby nowotworowej. Wierzy, że odpowiednie nastawienie psychiczne jest w stanie zdziałać cuda, dlatego propaguje profesjonalną wiedzę, w oparciu o konsultacje ze specjalistami.

Marcelina Dzięciołowska