Zapalenie mięśnia sercowego po COVID-19 - objawy, przyczyny, leczenie. Kto jest narażony?

Zapalenie mięśnia sercowego po COVID-19 to kolejne powikłanie zakażenia koronawirusem. Do zapalenia serca może dojść zarówno w trakcie infekcji, jak i w kilka tygodni lub nawet miesięcy po przechorowaniu COVID-19. Jakie są objawy zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19? Kto jest na nią najbardziej narażony? W jaki sposób diagnozuje się tę dolegliwość i jakie są metody leczenia?

Spis treści

1. Przyczyny i konsekwencje zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19
2. Objawy zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19
3. Jak często występuje zapalenie mięśnia sercowego po COVID-19?
4. Rozpoznanie zapalenia serca po COVID-19
5. Leczenie zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19

Przyczyny i konsekwencje zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19

Zapalenie mięśnia sercowego to zapalna choroba serca, dla obrazu której charakterystyczne są nacieki zapalne oraz uszkodzenie mięśnia sercowego bez przyczyny niedokrwiennej.  W przypadku ZMS po COVID-19 bezpośrednią przyczyną choroby są uszkodzenia tkanek i struktur serca, do jakich dochodzi za sprawą zainfekowania serca przez koronawirusa SARS-CoV-2. Układ odpornościowy w odpowiedzi na zakażenie wywołuje wówczas stan zapalny.

Konsekwencją zapalenia serca po COVID-19 może być jego uszkodzenia, a w efekcie - przewlekła niewydolność serca,  która w pewnych przypadkach może być na tyle poważna, że chory będzie wymagał przeszczepu serca.

Objawy zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19

Do rozwoju zapalenia mięśnia sercowego może dojść zarówno w trakcie infekcji COVID-19, jak i po kilku miesiącach po wyzdrowieniu.

Objawy zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19 mogą się jednak różnić. Do najczęściej zgłaszanych należą:

• zmęczenie
• duszność
• ból w klatce piersiowej
• męczliwość
• uczucie lęku, niepokoju
• kołatanie serca
• obrzęki wokół kostek
• ucisk w klatce piersiowej podczas wysiłku.

W ciężkich przypadkach zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19 mogą występować objawy tachykardii i ostrej niewydolności serca, a także objawy prawokomorowej niewydolności serca (m.in. podwyższone ciśnienie w żyle szyjnej, obrzęki obwodowe, ból w prawej górnej części ciała).  U niektórych pacjentów może wystąpić tzw. piorunujące zapalenie mięśnia sercowego z objawami przypominającymi objawy sepsy: występuje u nich gorączka, niskie ciśnienie, zimne kończyny, częstoskurcz zatokowy.

Jak często występuje zapalenie mięśnia sercowego po COVID-19?

Póki co nie wiadomo, jak często występuje zapalenie mięśnia sercowego wśród osób, które przechorowały COVID-19. Niektórzy eksperci zakładają, że powikłanie to może być przyczyną aż 7 proc. zgonów związanych z COVID-19 - jest to jednak póki co założenie nie potwierdzone konkretnymi danymi naukowymi.  

Powikłanie to obserwuje się przede wszystkim u młodych dorosłych i u osób w średnim wieku, a także u dzieci: bardzo rzadko występuje natomiast u osób po 70 r. życia.

Rozpoznanie zapalenia serca po COVID-19

Diagnostyka zapalenia mięśnia sercowego po infekcji COVID-19 jest trudna, a przed postawieniem diagnozy konieczne jest wykonanie szeregu badań. Przy podejrzeniu ZMS konieczne jest wykonanie badania EKG - na tę chorobę mogą wskazywać nieprawidłowości obserwowane w EKG,  m.in. zmiany w odcinku ST, zaburzenia rytmu, obniżenie PR, wydłużenie odstępu QT, czy przedwczesne zespoły komorowe.

Należy również wykonać rezonans magnetyczny serca i echo serca, w których mogą być widoczne zaburzenia czynności serca - objawy zapalenia mięśnia sercowego na echokardiogramie to m.in. zwiększona grubość ścian serca, poszerzenie komory serca i wysięk osierdziowy na tle dysfunkcji skurczowej komór. Z kolei w rezonansie magnetycznym serca przy ZMS widoczny może być obrzęk, uszkodzenie komórek a także przekrwienie lub nieszczelność naczyń włosowatych.

Zalecane jest również oznaczenie troponin sercowych w surowicy krwi (to białka wchodzące w skład komórek mięśni serca) oraz stężenia NTproBNP (hormonu uwalnianego przed komórki mięśniowe komór serca w trakcie wzrostu ich napięcia). W przebiegu zapalenia mięśnia sercowego ich stężenia zwykle są podwyższone z powodu uszkodzenia mięśnia sercowego i związanego z tym możliwego rozszerzenia komór serca.

W badaniach krwi często obserwowany jest podwyższony poziom mleczanów i innych markerów stanu zapalnego, w tym białka C-reaktywnego, jednak tych badań nie robi się rutynowo. Nie należy również robić testów na koronawirusa.

Zapalenie mięśnia sercowego należy również różnicować z innymi chorobami serca, takimi jak ostry zespół wieńcowy, kardiomiopatia wywołana stresem (Takotsubo), kardiomiopatia związana z sepsą.

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego po COVID-19

Leczenie ZMS zależy od nasilenia objawów. Zalecane jest monitorowanie pracy serca i stosowanie leków kardioprotekcyjnych, jakie stosuje się m.in. w niewydolności serca.

Niektórzy chorzy muszą otrzymywać glikokortykosteroidy, immunoglobuliny i leki wymuszające utrzymanie ciśnienia tętniczego na właściwym poziomie.

W piorunującym zapaleniu mięśnia sercowego stosowane są m.in. leki inotropowe i/lub wazopresyjne, a także wentylacja mechaniczna, niekiedy konieczne jest również mechaniczne wspomaganie krążenia.

Katarzyna Hubicz