Zakażenie szpitalne: przyczyny zakażeń szpitalnych

Z powodu zakażeń szpitalnych bywają zamykane nie tylko poszczególne oddziały szpitala ale i całe szpitale. Zakażenie na oddziale szpitalnym mogą wywołać nie tylko bakterie, ale również priony, wirusy, grzyby i pasożyty. Czym jest zakażenie szpitalne? Jakie są przyczyny zakażeń szpitalnych?

Spis treści

1. Zakażenia szpitalne: przyczyny środowiskowe
2. Zakażenia szpitalne: źródła
3. Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia szpitalnego

Zakażenie szpitalne to infekcja, do której doszło w szpitalu, albo ujawniła się podczas hospitalizacji (minimum 48 godzin po przyjęciu) lub po wypisaniu pacjenta, a jej przyczyną jest udokumentowany epidemiologicznie czynnik chorobotwórczy pochodzący od innego chorego lub pracowników szpitala albo przez endogenny czynnik mikrobiologiczny - pisze Elżbieta Narolska-Wierczewska w swojej pracy i dodaje: zakażenia szpitalne mogą występować stale z częstotliwością charakterystyczną dla oddziału (endemia) lub pojawić się gwałtownie jako ognisko zachorowań (epidemia).

Okazuje się też, że typowe zakażenia szpitalne - egzogenne, czyli krzyżowe, mają swoje źródło w przeniesieniu na pacjenta czynnika zakaźnego z innego chorego, osoby z personelu czy ze środowiska szpitalnego. Zakażenia szpitalne endogenne są spowodowane własną mikroflorą chorego (patologiczną lub oportunistyczną).

Zakażenia szpitalne: przyczyny środowiskowe

Według Elżbiety Narolskiej-Wierczewskiej potencjalne przyczyny środowiskowych zakażeń szpitalnych to:

• brudne ręce personelu
• zanieczyszczona odzież personelu
• niejałowy sprzęt medyczny
• nieodkażony sprzęt niemedyczny oraz skażone otoczenie pacjenta
• niewłaściwe sprzątanie

W Unii Europejskiej corocznie zdarza się 2,5 mln zakażeń szpitalnych, które są przyczyną nawet 90 tys. zgonów - wynika z raportu opublikowanego przez "Plos Medicine".

• niewłaściwy podział pracy: angażowanie osób nieprzygotowanych, zwłaszcza w sytuacjach szczególnych, „wypożyczanie” personelu z innych oddziałów, brak procedur i standardów
• złe warunki pracy: zbyt duże obciążenie personelu, nadmierne obłożenie, wprowadzanie nowych wymagań bez szkolenia i treningu
• przyjmowanie chorych, wymagających szczególnych warunków hospitalizacji bez możliwości zapewnienia tychże warunków
• złe warunki sanitarno-higieniczne placówek, brak procedur i standardów
• brak systemu kontroli zakażeń w placówce: brak procedur i standardów, brak fachowców

Zakażenia szpitalne: źródła

• nosiciele (zdrowi i ozdrowieńcy)
• personel szpitalny
• sprzęt szpitalny nieodpowiednio sterylizowany i dezynfekowany (aparatura diagnostyczna, narzędzia chirurgiczne i zabiegowe, materiały opatrunkowe)

Najczęstszymi w Unii infekcjami szpitalnymi są zakażenia dróg moczowych, ran pooperacyjnych oraz zapalenia płuc. Na każde nich przypada 20 proc. wszystkich tego rodzaju infekcji.

• przedmioty osobiste - bielizna, odzież, pościel, buty szpitalne, materace, koce, poduszki
• przedmioty szpitalne - łóżka, meble, klamki, sedesy, nocniki, kaczki, baseny, wanny, butelki, mydelniczki
• leki - krew, plazma, krople do oczu, środki dezynfekcyjne stosowane do odkażania ran
• żywność i woda

Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia szpitalnego

• immunosupresja
• niedobory odporności
• choroby współistniejące, np. cukrzyca
• wiek: dzieci do 1. roku życia, szczególnie: wcześniactwo, osoby starsze
• długotrwałe stosowanie antybiotyków
• inwazyjne procedury diagnostyczne, lecznicze i pielęgnacyjne-cewniki naczyniowe obwodowe i centralne, cewnik moczowy, żywienie parenteralne, endoskopie

Zdecydowana większość zakażeń szpitalnych związana jest z inwazyjnymi procedurami, takimi jak używanie cewników wprowadzanych do naczyń krwionośnych i dróg moczowych oraz mechanicznej wentylacji płuc.

• przerwanie ciągłości tkanek: zabiegi operacyjne, oparzenia
• długotrwałe lub wielokrotne hospitalizacje: kolonizacja przewodu pokarmowego i układu oddechowego szczepami szpitalnymi
• pobyt w domu dziecka
• ograniczenie diagnostyki mikrobiologicznej
• ograniczenie ilości zlecanych badań
• nadużywanie w terapii empirycznej antybiotyków o szerokim spektrum - cefalosporyny III gen.
• stosowanie leków bez wskazań-zakażenia wirusowe
• zbyt krótki czas terapii
• ograniczenie stosowania terapii celowanej

CZYTAJ TEŻ:

• Zakażenie szpitalne: superbakterie odporne na antybiotyki. Zakażenia w szpitalu leczenie i objawy
• Jak uzyskać odszkodowanie za zakażenie szpitalne przed komisją?
• Zakażenia szpitalne - odpowiedzialność materialna szpitala i lekarza w wypadku zakażeń

Przy pisaniu tego tekstu korzystałam z pracy "Zakażenia szpitalne - problem medyczny, prawny, ekonomiczny i etyczny" Elżbiety Narolskiej-Wierczewskiej z Oddziału Nadzoru Przeciwepidemicznego WSSE w Bydgoszczy