Zakażenie krwi może być bezobjawowe? Bywa jednak, że prowadzi do sepsy

Zakażenie krwi (bakteriemia) nie zawsze stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia - organizm zwykle w naturalny sposób radzi sobie z bakteriami. Jednak w pewnych sytuacjach bakteriemia może doprowadzić do rozwoju sepsy (posoczniczy), która może zakończyć się śmiercią. Jakie są przyczyny i objawy bakteriemii (zakażenia krwi)? Kiedy doprowadza do rozwoju sepsy i czym się od niej różni? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Bakteriemia (zakażenie krwi) - przyczyny
2. Bakteriemia (zakażenie krwi) - czynniki ryzyka
3. Bakteriemia (zakażenie krwi) - objawy
4. Bakteriemia (zakażenie krwi) - diagnostyka
5. Bakteriemia (zakażenie krwi) - leczenie

Bakteriemia to zakażenie krwi bakteriami, które przebiega bez uogólnionej reakcji organizmu na zakażenie ani toczącego się procesu zapalnego. Bakteriemia zwykle nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia, gdyż organizm w naturalny sposób radzi sobie z drobnoustrojami.

W związku z tym bakteriemia zwykle trwa krótko, ustępuje samoistnie, a dodatkowo nie powoduje żadnych następstw zdrowotnych. Jednak w pewnych sytuacjach zakażenie krwi może przejść w sepsę (posocznicę), która może doprowadzić do śmierci.

Wyróżnia się kilka rodzajów bakteriemii: przejściowe, okresowe (nawracające) i ciągłe. W tym pierwszym przypadku bakterie są obecne we krwi przez krótki czas (5-15 minut). O bakteriemii okresowej można mówić wtedy, gdy w organizmie są obecne ogniska infekcyjne, z których co jakiś czas do krwioobiegu uwalniane są bakterie.

Tego typu bakteriemia trwa znacznie dłużej niż przejściowe zakażenie krwi. Z kolei bakteriemia ciągła może się toczyć w organizmie przez kilka godzin, a nawet dni.

Bakteriemia (zakażenie krwi) - przyczyny

Początek bakteriemii przejściowej zwykle ma miejsce w błonie śluzowej jamy nosowo-gardłowej, przewodzie pokarmowym, układzie moczowo-płciowym czy skórze - czyli miejscach, które są fizjologicznie zasiedlane przez bakterie.

Drobnoustroje mogą się dostać do krwi np. podczas mycia zębów, zabiegów dentystycznych (np. skalingu, wyrwania zęba), bronchoskopii, zabiegów chirurgicznych czy drobnych urazów.

W przypadku bakteriemii okresowej ogniskami zapalnymi mogą być np. ropnie, zakażenia układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, stawów czy tkanki łącznej.

Bakteriemia ciągła najczęściej jest wynikiem wprowadzenia do organizmu zakażonych ciał obcych, np. zakainfekowanego cewnika żylnego, endoprotezy naczyniowej czy sztucznej zastawki serca. Do tego typu bakteriemii może również dojść w przypadku przeszczepów naczyniowych, tętniaków, zakrzepowego zapalenia żył czy zapalenia wsierdzia.

Może pojawić się także w przebiegu chorób, takich jak dur brzuszny, bruceloza, listerioza, borelioza.

Bakteriemia (zakażenie krwi) - czynniki ryzyka

Na bakteriemię szczególnie narażone są noworodki z niską masą urodzeniową, osoby starsze i z osłabionym układem odpornościowym, czyli np. te, które zmagają się z wrodzonymi niedoborami odporności, są w trakcie chemioterapii czy po przeszczepie.

W grupie ryzyka znajdują się także pacjenci po poważnych zabiegach chirurgicznych lub z ciężką chorobą podstawową. Prawdopodobieństwo wystąpienia bakteriemii zwiększają także rozległe oparzenia, poważne urazy (do których dochodzi zwykle w czasie wypadków komunikacyjnych), cewnikowanie czy żywienie dojelitowe.

Bakteriemia (zakażenie krwi) - objawy

Bakteriemia przejściowa zwykle przebiega bezobjawowo i nie daje żadnych niebezpiecznych dla zdrowia następstw. Bakteriemia okresowa może przebiegać z nagłą gorączką i dreszczami.

Z kolei jeśli w przebiegu bakteriemii ciągłej do krwi dostanie się znaczna ilość bakterii (wraz z uwolnieniem toksyn bakteryjnych), dochodzi do rozwoju ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS).

Wówczas pojawiają się gorączka (ale nie większa niż 38 stopni C), tętno >90/min., liczba oddechów >20/min. Współwystępowanie bakteriemii z objawami SIRS uznawane jest jako sepsa.

Jeśli bakteriemia daje objawy, zwykle pierwszym z nich jest gorączka, jednak nie u wszystkich chorych musi się ona pojawić. Dotyczy to zwłaszcza osób starszych, u których gorączka może nie wystąpić lub temperatura ciała może jedynie nieznacznie się podnieść.

W takim przypadku objawami zakażenia krwi mogą być zaburzenia świadomości czy uczucie splątania.

Bakteriemia (zakażenie krwi) - diagnostyka

W przypadku podejrzenia bakteriemii wykonuje się posiew krwi. Badanie pozwala ustalić, jaka bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie oraz określić jej lekowrażliwość, a co za tym idzie - pozwala odpowiedzieć na pytanie, jaki antybiotyk należy zastosować.

Bakteriemia (zakażenie krwi) - leczenie

W przypadku bakteriemii choremu podaje się odpowiednie antybiotyki.

Monika Majewska