Zakażenie szpitalne: typ zakażenia zależy od oddziału szpitalnego

Zakażenia szpitalne zagrażają zdrowiu pacjentów i są przedmiotem wielu badań. Okazuje się, że często rodzaj zakażenia szpitalnego zależy od tego, jaki oddział szpitala zajmował się pacjentem i jakie zabiegi były wykonywane. Jakie zakażenia szpitalne czyhają na szpitalnych oddziałach?

Spis treści

1. Zakażenia szpitalne: oddział neurochirurgii
2. Zakażenia szpitalne: oddział kardiochirurgii
3. Zakażenia szpitalne: oddział chirurgii naczyniowej
4. Zakażenia szpitalne: oddział chirurgii kostnej
5. Zakażenia szpitalne: oddział chirurgii głowy i szyi
6. Zakażenia szpitalne: oddział ginekologii
7. Zakażenia po zabiegach w obrębie jamy brzusznej
8. Zakażenia związane z przeszczepianiem narządów
9. Zakażenia szpitalne: oddział ginekologii
10. Zakażenia po zabiegach w obrębie jamy brzusznej
11. Zakażenia związane z przeszczepianiem narządów

Zakażenia szpitalne zdarzają się na całym świecie. Aż 5 do 10 osób ze 100 hospitalizowanych może nabawić się zakażenia podczas pobytu w szpitalu. Jakie są najczęstsze typy zakażeń charakterystyczne dla poszczególnych oddziałów zabiegowych?

Zakażenia szpitalne: oddział neurochirurgii

Zakażenia miejsca operowanego występują jako zakażenia powierzchowne, głębokie (zakażenie kości czaszki), narządowe (zakażenia wewnątrzczaszkowe). Dodatkowo występują zakażenia układów zastawkowych, elektrod, wszczepów kostnych. Przyczyną zakażeń są najczęściej Staphylococcus aureus, Pseudomonas, Acinetobacter i grzyby.

Zakażenia szpitalne: oddział kardiochirurgii

Na oddziale kardiochirurgii powikłania infekcyjne mogą wystąpić po zabiegach: w chorobie niedokrwiennej serca, wad wrodzonych serca, wszczepianiu zastawek, wszczepieniu rozrusznika. Zakażenia występują także w zabiegach wykonywanych w postępującej niewydolności serca, ropniu około zastawkowym, tętniaku.

Zakażenia miejsca operowanego mogą objawiać się jako zakażenia powierzchowne, głębokie lub narządowe. Przyczyną są paciorkowce z grupy "orale" - jamy ustnej, enterokoki, gronkowce, a wśród pałeczek Gram ujemnych - Pseudomonas, Acinetobacter, Serratia, Enterobacter.

Zakażenia szpitalne: oddział chirurgii naczyniowej

Częstość zakażeń w tej grupie zabiegów wiąże się z operacjami u ludzi w podeszłym wieku, z cukrzycą, chorobą wieńcową, niewydolnością oddechową. Wiele zabiegów wykonywanych jest na naczyniach z pierwotnym zakażeniem ściany tętnic, tętniaków.

Najczęstsze zakażenia występują podczas zabiegu wszczepienia implantu, a także w okolicy usytuowania wszczepu. Przyczyną zakażeń w chirurgii naczyniowej są gronkowce, paciorkowce, Gram ujemne pałeczki jelitowe, Pseudomonas, a także grzyby.

Z uwagi na zmiany niedokrwienne w operowanych kończynach, należy zawsze brać pod uwagę zakażenie beztlenowymi laseczkami zgorzeli gazowej.

Zakażenia szpitalne: oddział chirurgii kostnej

W tym przypadku mamy do czynienia z zakażeniami związanymi z wprowadzeniem ciał obcych BAI (Biomaterial Associated Infections). U pacjentów, którym wszczepiono implanty zakażenia mogą ujawnić się do 12 miesięcy od dnia wykonania operacji. Podstawową rolę w tych zakażeniach odgrywa

• kolonizacja implantu drobnoustrojami pochodzącymi ze skóry pacjenta, powietrza sali operacyjnej, skóry personelu
• nie przestrzeganie zasad w czasie nakładania jałowych rękawiczek
• stosowanie nieodpowiednich fartuchów chirurgicznych
• otwieranie opakowań z jałowym implantem przez osobę, która nie umyła i nie zdezynfekowała swoich rąk lub złamała zasady aseptyki w czasie otwierania implantu

Drobnoustroje odpowiedzialne za te zakażenia to gronkowce koagulazoujemne, gronkowce złociste, paciorkowce z grupy "orale", entrokoki, Gram ujemne pałeczki, sporadycznie inne bakterie.

Zakażenia szpitalne: oddział chirurgii głowy i szyi

Powikłania infekcyjne po takich zabiegach wywołują drobnoustroje obecne w jamie ustnej, w tym bakterie beztlenowe oraz grzyby z rodzaju Candida, Aspergillus.

Zakażenia szpitalne: oddział ginekologii

Zakażeniom w tej grupie sprzyjają zmiany zapalne pochwy lub innych odcinków narządu rodnego. Kliniczne formy zakażeń miejsca operowanego to: powierzchowne zakażenia miejsca operowanego (miejsca nacięcia), głębokie czy narządowe zakażenia miejsca operowanego, w tym zakażenia miednicy mniejszej.

W następstwie cesarskiego cięcia może wystąpić zapalenie jamy macicy, rzadziej zapalenie otrzewnej. Najczęściej izolowanymi czynnikami etiologicznymi tych zakażeń są: E. coli, Enterobacter, Klebsiella, Gardnerella, Bacteroides fragilis, Ureaplasma, Enterococcus.

Zakażenia po zabiegach w obrębie jamy brzusznej

Zabiegi w polu czystym-skażonym są stosunkowo rzadko powikłane zakażeniami (np. operacje żołądka). Natomiast w chirurgii jelita grubego i odbytu pole operacyjne jest zawsze skażone i prawdopodobieństwo zakażenia miejsca operowanego jest wysokie. Drobnoustroje wywołujące zakażenia rekrutują się z flory jelita grubego, tj. Gram ujemnych pałeczek jelitowych, niefermentujących.

Zakażenia związane z przeszczepianiem narządów

Najbardziej narażonymi na zakażenia są pacjenci poddawani przeszczepom narządów i szpiku. Zakażenia wywołują zarówno bakterie, jak i wirusy, grzyby, a nawet pasożyty. Przyczyną jest brak u tej grupy chorych mechanizmów obronnych, które są zniszczone przez chorobę oraz sposób postępowania przy przeprowadzaniu przeszczepu.

Stopień zagrożeń zależy od przeszczepianego narządu i warunków jego przechowywania, reakcji biorcy na przeszczep, stosowania inwazyjnych zabiegów diagnostycznych i leczniczych, długi pobyt chorego w szpitalu i ekspozycja na czynniki zakaźne otoczenia.

Źródłem zakażeń może być naturalna mikrobiota biorcy rekrutująca się z Gram-dodatnich ziarenkowców, Gram-ujemnych pałeczek, beztlenowców i grzybów z rodzaju Candida. Mogą to być także wirus CMV, wirus Herpes. Innym niebezpiecznym źródłem zakażenia jest przeszczepiony narząd, który może być źródłem wirusów CMV, HBV, HCV, Herpes, bakterii.

Zakażenia szpitalne: oddział ginekologii

Zakażeniom w tej grupie sprzyjają zmiany zapalne pochwy lub innych odcinków narządu rodnego. Kliniczne formy zakażeń miejsca operowanego to: powierzchowne zakażenia miejsca operowanego (miejsca nacięcia), głębokie czy narządowe zakażenia miejsca operowanego, w tym zakażenia miednicy mniejszej.

W następstwie cesarskiego cięcia może wystąpić zapalenie jamy macicy, rzadziej zapalenie otrzewnej. Najczęściej izolowanymi czynnikami etiologicznymi tych zakażeń są: E. coli, Enterobacter, Klebsiella, Gardnerella, Bacteroides fragilis, Ureaplasma, Enterococcus.

Zakażenia po zabiegach w obrębie jamy brzusznej

Zabiegi w polu czystym-skażonym są stosunkowo rzadko powikłane zakażeniami (np. operacje żołądka). Natomiast w chirurgii jelita grubego i odbytu pole operacyjne jest zawsze skażone i prawdopodobieństwo zakażenia miejsca operowanego jest wysokie. Drobnoustroje wywołujące zakażenia rekrutują się z flory jelita grubego, tj. Gram ujemnych pałeczek jelitowych, niefermentujących.

Zakażenia związane z przeszczepianiem narządów

Najbardziej narażonymi na zakażenia są pacjenci poddawani przeszczepom narządów i szpiku. Zakażenia wywołują zarówno bakterie, jak i wirusy, grzyby, a nawet pasożyty. Przyczyną jest brak u tej grupy chorych mechanizmów obronnych, które są zniszczone przez chorobę oraz sposób postępowania przy przeprowadzaniu przeszczepu.

Stopień zagrożeń zależy od przeszczepianego narządu i warunków jego przechowywania, reakcji biorcy na przeszczep, stosowania inwazyjnych zabiegów diagnostycznych i leczniczych, długi pobyt chorego w szpitalu i ekspozycja na czynniki zakaźne otoczenia.

Źródłem zakażeń może być naturalna flora biorcy rekrutująca się z Gram dodatnich ziarenkowców, Gram ujemnych pałeczek, beztlenowców i grzybów z rodzaju Candida. Mogą to być także wirus CMV, wirus Herpes. Innym niebezpiecznym źródłem zakażenia jest przeszczepiony narząd, który może być źródłem wirusów CMV, HBV, HCV, Herpes, bakterii.