Wirusy grypy – rodzaje, objawy zakażenia, leczenie

Wirusy grypy są przyczyną jednej z najbardziej zakaźnych chorób. Według WHO każdego roku na świecie przyczynia się do milionów zachorowań i nawet do 500 tys. zgonów. Co to jest wirus grypy? Jak można się nim zarazić? Jakie są objawy zakażenia? Jak mu zapobiec? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Wirus grypy – co to jest?
2. Wirus grypy – jak można się zarazić?
3. Wirus grypy – objawy zakażenia
4. Wirus grypy AH3N2 [#TOWIDEO]
5. Wirus grypy – leczenie
6. Wirus grypy – zapobieganie zakażeniu wirusem grypy
7. Wirus grypy – dlaczego na grypę trzeba się szczepić co roku?

Wirusy grypy są przyczyną infekcji dróg oddechowych, które są dużym problemem zdrowotnym na całym świecie. Wirus grypy powoduje zachorowania w każdej grupie wiekowej. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że rocznie dotyczyć może 5-10 proc. dorosłych i 20 proc. –30 proc. dzieci. Szacuje się, że corocznie zachorowania na grypę są przyczyną około 3 do 5 milionów przypadków ciężkich powikłań  pogrypowych, a około 250 000 do 500 000 zgonów.¹

Wirus grypy – co to jest?

Wirus powodujący grypę należy do rodziny Orthomyxoviridae. Wyróżnia się trzy typy wirusa, tj. typ A, B i C.

Wirus grypy typu A jest zakaźny dla ludzi i zwierząt (konie, świnie, norki, foki, wieloryby oraz ptaki), u których  w zależności od nasilenia infekcji, może przybierać postać epidemii, a nawet pandemii.² W przypadku wirusa grypy typu B wykazano, że jest chorobotwórczy wyłącznie dla człowieka i przebieg zakażenia jest dużo łagodniejszy niż przy infekcji wirusem grypy typu A, choć czasem może wystąpić „pełen” obraz kliniczny oraz komplikacje charaktery styczne dla infekcji wirusem grypy typu A.² Natomiast wirus grypy typu C zakaża oprócz ludzi również świnie, jednak  mimo dość powszechnego występowania zakażeń tym typem wirusa, infekcja na jego tle przebiega bezobjawowo.²

Wirus grypy typu A odpowiada za większość infekcji sezonowych oraz epidemicznych i pandemicznych.

Wirus grypy jest przyczyną grypy sezonowej, czyli grypy występującej co roku w okresie epidemicznym (na półkuli północnej, w tym w Polsce, od późnej jesieni do wczesnej wiosny). Grypa sezonowa spowodowana jest przez typowe wirusy grypy występujące u ludzi. Wirus grypy jest także sprawcą grypy pandemicznej, czyli grypy występującej co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci epidemii obejmujących cały świat. Ten rodzaj grypy jest wywołany przez nowe, nieznane do tej pory u ludzi rodzaje wirusa grypy, np. tzw. grypa świńska w sezonie 2009/2010 wywołana nowym wariantem wirusa A/H1N1 lub ptasia grypa H5N1 i H5N8.

Wirus grypy – jak można się zarazić?

Wirus grypy najczęściej atakuje w porze jesiennej, wczesną zimą lub podczas przesilenia wiosennego. Do zakażenia wirusem grypy dochodzi:

Wirus grypy po dostaniu się do organizmu zakaża i uszkadza komórki nabłonkowe układu oddechowego (nosa, krtani, tchawicy i oskrzeli).

• drogą kropelkową - w przypadku, gdy osoba chora kaszle, bądź kicha kropelki śliny zawierające wirusy mogą osadzać się na błonie śluzowej ust i nosa osoby przebywającej blisko chorego. Zakażenie może nastąpić również przez kontakt bezpośredni np. pocałunek, podanie ręki
• drogą pokarmową poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami - niektóre wirusy mogą nawet przez kilka godzin przetrwać w środowisku, np. na przedmiotach codziennego użytku
• w wyniku bliskiego kontaktu (np. dotykanie) z chorymi lub martwymi zwierzętami – świniami, ptakami domowymi lub dzikimi, np. ptasia grypa. Tą chorobą można się również zakazić w wyniku spożywania surowego lub niedogotowanego mięsa lub surowych jaj chorych ptaków

Okres wylęgania wirusa grypy wynosi od 18 do 72 godzin, najczęściej 2 dni. Zakażony człowiek powoduje rozprzestrzenianie się wirusa przez cały czas trwania choroby.

Wirus grypy – objawy zakażenia

Objawy zakażenia wirusem grypy  to:

• wysoka, sięgająca nawet do 40 stopni C., gorączka
• dreszcze
• ból głowy
• ból mięśni i stawów
• ogólne osłabienie
• suchy kaszel
• katar
• w niektórych przypadkach wymioty i biegunka - częściej u dzieci i młodzieży

Objawy ustępują samoistnie po 5 – 7 dniach, ale kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do ok. 2 tyg.

Wirus grypy AH3N2 [#TOWIDEO]

Wirus grypy – leczenie

Leczenie zakażenia wywołanego przez wirusa grypy jest objawowe. Zaleca się pozostanie w domu i odpoczynek, picie dużej ilości płynów, stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych (zawierających takie substancje czynne, jak np. paracetamol czy ibuprofen). W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki przeciwwirusowe na grypę.

Wirus grypy – zapobieganie zakażeniu wirusem grypy

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniu wirusem grypy jest szczepienie. Istnieją także inne metody, które zmniejszą ryzyko zachorowania. Najważniejsza jest higiena osobista - mycie rąk, zasłanianie chusteczką ust podczas kichania. Pomoże także zdrowa dieta.

Wirus grypy – dlaczego na grypę trzeba się szczepić co roku?

Przebycie choroby nie zapewnia odporności na zakażenie. Szczepienia na grypę trzeba powtarzać co sezon. Wynika to z tego, że wirus grypy jest bardzo zmienny. Jeżeli wirus grypy zaatakuje organizm, który już był zakażony innym szczepem, może dojść do "zmiksowania" genów i utworzenia zupełnie nowego wirusa. Taki proces nazywany jest genetyczną reasortacją.

Najlepiej szczepić się we wrześniu, bo już wtedy są dostępne szczepionki. Zaszczepić powinny się przede wszystkim małe dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby po przeszczepach.

W profilaktyce grypy u osób z dużym ryzykiem  powikłań możliwe jest zastosowanie przeciw wirusowych leków aktywnych wobec wirusa grypy. Lek nie zastępuje szczepień przeciwko grypie.

Źródło:

1.  gis.gov.pl, https://gis.gov.pl/images/ep/choroby_zaka%C5%BAne/informacja_dotycz%C4%85ca_sezonu_grypowego_2016_2017.pdf

2. Wierzbicka-Woś A., Tokarz-Deptuła B.,  Deptuła W., Układ odpornościowy a wirus grypy, "Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej" 2015; 69

Monika Majewska