Tularemia - przyczyny, objawy i leczenie

Tularemia to choroba, której głównym źródłem zakażenia się zwierzęta, takie jak zające, dzikie króliki i gryzonie. Stąd inne nazwy tularemii - dżuma gryzoni, choroba zajęcza lub królicza gorączka. Jakie są objawy tularemii? Kto jest najbardziej narażony na zakażenie? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Tularemia - przyczyny. Jak można się zarazić talaremią?
2. Tularemia - objawy
3. Tularemia - diagnostyka
4. Tularemia - leczenie

Tularemia to odzwierzęca choroba zakaźna, której inne nazwy to dżuma gryzoni, choroba zajęcza lub królicza gorączka. Występują różne postacie tularemii, wynikające z różnych dróg zakażenia i objawów. Niektóre z nich mogą mieć bardzo gwałtowny przebieg i prowadzić do śmierci, zwłaszcza jeśli nie zostały rozpoznane, a co za tym idzie - leczone - na czas.

Tularemia - przyczyny. Jak można się zarazić talaremią?

Tularemię wywołuje pałeczka – Francisella tularensis, która jest jedną z najbardziej zakaźnych bakterii. Człowiek może się nią zarazić przez:

• bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem (głównie zające, dzikie króliki, gryzonie), jego tkankami (np. przy oprawianiu zwierząt)

Tularemia nie przenosi się z człowieka na człowieka.

• poprzez wdychiwanie pyłu roślinnego zanieczyszczonego odchodami gryzoni, np. siano, słoma, sierść zakażonych zwierząt
• drogą pokarmową (spożycie zakażonej żywności, wody)
• przez spojówki (w wyniku zatarcia oczu palcami)
• ukąszenia stawonogów (np. kleszczy, komarów)

Na zakażenie najbardziej narażeni są pracownicy leśnictwa, myśliwi, pracownicy zatrudnieni przy skupie i przerobie dziczyzny, pracownicy zakładów futrzarskich, garbarze, rzeźnicy, rolnicy, pracownicy cukrowni, służba weterynaryjna, hodowcy zwierząt futerkowych, pracownicy laboratoriów.

W Polsce ogniska endemiczne tularemii występują głównie na północy kraju (w okolicach Białegostoku, Gdańska, Bydgoszczy, Szczecina) oraz w okolicach Poznania.

Tularemia - objawy

1. postać wrzodziejąco-węzłowa

Stanowi 45-85 proc. wszystkich przypadków tularemii. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu ze skażonymi tkankami zwierząt lub w wyniku ukąszenia przez zakażone kleszcze czy komary:

• rumieniowate grudki, które w ciągu 48 godzin powiększają się do 1-2 cm i przekształcają w krosty, a następnie we wrzody
• potem dołączają objawy grypopodobne (dreszcze, gorączka, bóle głowy, bóle mięśni)

2. Postać anginowa

Powoduje wysiękowe zapalenie gardła i jamy ustnej, z tendencją do owrzodzeń błony śluzowej. po Do zakażenia dochodzi po spożyciu skażonej wody lub żywności:

• gorączka
• dreszcze
• bóle mięśni
• często dołącza zapalenie płuc
• powiększenie węzłów chłonnych szyjnych

3. Postać żołądkowo-jelitowa

Zakażenie spowodowane jest spożyciem zakażonej wody i żywności. W zależności od dawki zakażającej, może przybierać formę łagodnej biegunki lub ostrej postaci pokarmowej z owrzodzeniami jelit.

4. Postać płucna

To najostrzej przebiegająca postać tularemii. Do zakażenia dochodzi drogą oddechową lub w wyniku powikłań innych postaci tularemii:

• gorączka
• bóle mięśni
• bóle głowy
• dreszcze
• suchy kaszel
• zapalenie gardła
• ból w klatce piersiowej

5. Postać oczno-węzłowa

Rozwija się w wyniku zatarcia oczu palcami. Pojawiają się owrzodzenie spojówek i guzki.

6. Postać durowa

• wysoka gorączka (38-40 stopni)

Francisella tularensis jest jedną z najbardziej zakaźnych bakterii, dlatego może być użyta jako broń biologiczna.

• dreszcze
• bóle głowy
• bóle mięśni
• biegunka
• osłabienie
• suchy kaszel
• ból w klatce piersiowej

U 50-80 proc. osób stwierdza się wtórne zapalenie płuc z ropną plwociną i dusznością. Śmiertelność sięga 50 proc.

Tularemia - diagnostyka

W przypadku podejrzenia tularemii do badań pobiera się próbki z węzłów chłonnych, zeskrobiny ze zmian skórnych, próbki krwi, plwociny, moczu, materiał z przewodu pokarmowego, wymazy z gardła i ran, płyn opłucnowy, a także próbki zanieczyszczonej wody i żywności.

Tularemia - leczenie

W przypadku tularemii można zastosować antybiotyki, takie jak: aminoglikozydy, tetracykliny czy chloramfenikol. Lekarz może podać pacjentowi także inne leki, takie jak gentamycyna i netylmycyna.

Bibliografia:

Kłapeć T., Cholewa A., Tularemia – wciąż groźna zoonoza, "Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu" 2011, t. 17, nr 3.

Monika Majewska