Szczepionka na COVID-19 - przeciwwskazania. Kto nie może się zaszczepić na koronawirusa?

Szczepionka na COVID-19 jest już stosowana. I budzi wiele emocji, zwłaszcza po doniesieniach o kilku przypadkach reakcji anafilaktycznych. Kto może zaszczepić się na koronawirusa? Jakie są przeciwwskazania do szczepienia na COVID-19? Czy szczepionkę może otrzymać alergik, osoba chora na raka, cukrzycę, czy choroby autoimmunologiczne? Sprawdzamy, co znajduje się w charakterystyce produktu leczniczego.

Szczepionka na COVID-19 dostępna w Polsce to produkt leczniczy Comirnaty, przeznaczony - jak zapisano w ChPL, do czynnego uodparniania osób w wieku co najmniej 16 lat na wywoływaną przez koronawwirusa SARS-CoV-2 chorobę COVID-19.

Jak w przypadku każdej szczepionki, tak i przy szczepionce na koronawirusa istnieją sytuacje, kiedy nie powinna być podawana. Jakie są zatem przeciwwskazania do szczepienia na COVID-19 i kto nie może się zaszczepić na koronawirusa? Warto poznać informacje, które umieszczono w charakterystyce produktu leczniczego.

Spis treści

1. Szczepionka na COVID-19 - zalecenia ogólne
2. Szczepionka na COVID-19 - przeciwwskazania

Szczepionka na COVID-19 - zalecenia ogólne

Każda osoba przed szczepieniem na koronawirusa poddawana jest tzw. kwalifikacji podobnej do tej, jaka ma miejsce przed każdym szczepieniem, również przed szczepieniem na grypę. Przeprowadzający badanie lekarz sprawdza w jej trakcie m.in. to, czy pacjent jest aktualnie zdrowy - szczepienia nie wykonuje się bowiem w trakcie aktywnej ostrej choroby  przebiegającej z wysoką gorączką. Jak zapisano w ChPL, występowanie łagodnej infekcji i (lub) niewielkiej gorączki nie powinno prowadzić do przesunięcia szczepienia.

Pozostałe zalecenia ogólne zapisane w ChPL:

Nadwrażliwość i anafilaksja - ponieważ po przyjęciu szczepionki zgłaszano przypadki zdarzeń anafilaktycznych, zalecane jest, by w punkcie szczepień były łatwo dostępne odpowiednie metody leczenia i monitorowania w razie wystąpienia reakcji anafilaktycznej po podaniu szczepionki. Po zastrzyku zaleca się zaś ścisłą obserwację pacjenta przez co najmniej kwadrans - w tym czasie pacjent nie powinien opuszczać punktu szczepień. Drugiej dawki nie należy podawać osobom, u których po pierwszej dawce wystąpiła reakcja anafilaktyczna.  

Reakcje związane z lękiem - w związku ze szczepieniem mogą wystąpić reakcje związane z lękiem, w tym reakcje wazowagalne (omdlenia), hiperwentylacja lub reakcje związane ze stresem - to psychogenna reakcja na wstrzyknięcie z użyciem igły. Producent podkreśla więc, że ważne jest zastosowanie odpowiednich środków ostrożności, aby uniknąć urazów w wyniku omdlenia.

Małopłytkowość i zaburzenia krzepnięcia krwi. Podobnie jak w przypadku innych szczepionek i zastrzyków domięśniowych szczepionkę - ze względu na ryzyko krwawienia lub siniaków - należy podawać z zachowaniem środków ostrożności osobom przyjmującym leki przeciwzakrzepowe lub z małopłytkowością albo innymi zaburzeniami krzepnięcia krwi (np. hemofilią).

Osoby z obniżoną odpornością. Jak informuje producent, nie oceniano skuteczności, bezpieczeństwa stosowania ani immunogenności szczepionki u osób z obniżoną odpornością, w tym pacjentów przyjmujących leki immunosupresyjne.

Szczepionka na COVID-19 - przeciwwskazania

Zgodnie z informacjami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego przeciwwskazaniem do szczepionki na koronawirusa jest nadwrażliwość na substancję czynną (czyli jednoniciowy, informacyjny RNA z czapeczką na końcu 5’, wytwarzany z wykorzystaniem bezkomórkowej transkrypcji in vitro na matrycy DNA, kodujący białko szczytowe wirusa SARS-CoV-2, przenoszony w nanocząsteczkach lipidowych) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Te substancje to:

• ((4-hydroksybutylo)azanediyl)bis(heksano-6,1-diyl)bis(2-dekanian heksylu) (ALC-0315)
• 2-[(glikol polietylenowy)-2000]-N,N-ditetradecyloacetamid (ALC-0159)
• 1,2-distearoilo-sn-glicero-3-fosfocholina (DSPC)
• Cholesterol
• Potasu chlorek
• Potasu diwodorofosforan
• Sodu chlorek
• Disodu fosforan dwuwodny
• Sacharoza
• Woda do wstrzykiwań

Szczepionka nie jest przeznaczona dla osób w wieku poniżej 16 lat oraz dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Podanie produktu leczniczego Comirnaty w okresie ciąży można rozważyć jedynie, jeśli potencjalne korzyści przewyższają jakiekolwiek potencjalne ryzyko dla matki i płodu, nie ma bowiem wystarczających badań, które potwierdzałyby jej bezpieczeństwo.

Jak informuje producent, badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu na ciążę, rozwój zarodka i (lub) płodu, poród lub rozwój narodzonego już dziecka. Jeśli zaś chodzi o karmienie piersią, póki co nie wiadomo, czy produkt leczniczy Comirnaty przenika do mleka ludzkiego.

Katarzyna Hubicz