PIMS-TS u dzieci tzw. dziecięcy zespół pocovidowy: co o nim wiadomo?

PIMS-TS nazywany „dziecięcym zespołem pocovidowym” atakuje dzieci w każdym wieku zarówno kilkulatków, jak i nastolatków. Najczęściej ma łagodny przebieg, choć u niektórych nieletnich pacjentów po przebyciu COVID-19 może wystąpić poważne pogorszenie stanu zdrowia i liczne powikłania. Co to jest dokładnie PIMS-TS i jakie objawy daje? Wyjaśniamy!

Spis treści

1. Czym jest PIMS-TS?
2. Jak zatem wygląda epidemiologia tzw. zespołu PIMS-TS u dzieci?
3. Jak rozpoznać PIMS-TS po COVID-19?
4. Jak są rokowania PIMS-TS u dzieci?

Czym jest PIMS-TS?

PIMS-TS to dziecięcy wieloukładowy zespół zapalny czasowo związany z COVID-19 (ang. Paediatric Inflammatory Multisystem Syndrome – Temporally Associated with SARS-CoV-2). W literaturze medycznej PIMS-TS nazywany jest też jako MIS-C (ang. multisystem inflammatory syndrome in children).

PIMS-TS stanowiący powikłanie po COVID-19 może ujawnić się w okresie od 2 do 6 tygodni u dzieci, które przeszły bezobjawowo lub stosunkowo infekcję wywołaną wirusem SARS-CoV-2. Niewykluczone, że ta choroba wieloukładowa o charakterze zapalnym może również mieć ostry przebieg. PIMS-TS jest zatem reakcją immunologiczną organizmu na przebytą chorobę.

- Trzeba zaznaczyć, że PIMS-TS to nie jest COVID-19. Zdecydowana większość dzieci choruje na COVID-19 łagodnie. Nie da się przebiegu (choroby – red.) porównać do przebiegu u dorosłych pacjentów. Natomiast u części dzieci w kilka tygodni po ekspozycji na wirusa SARS-CoV-2 dochodzi do zapalenia wieloukładowego zespołu zapalnego, który nazywany jest w skrócie PIMS-TS - wyjaśniła dr Magdalena Okarska-Napierała z Klinki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM) podczas debaty online pt. „Uszkodzenia wielonarządowe wywołane przez SARS-CoV-2”.

Jak zatem wygląda epidemiologia tzw. zespołu PIMS-TS u dzieci?

Według lekarza pediatry jest „to trudne pytanie, ponieważ nie ma jeszcze pełnych danych na temat tej choroby”. Natomiast, jak zaznaczyła dr Magdalena Okarska-Napierała, powstał „krajowy rejestr chorób zapalnych u dzieci, którego celem było wychwycenie PIMS-TS w Polsce”. Najprawdopodobniej odnotowano w nim do tej pory około 300-400 dzieci zmagających się z tą chorobą w naszym kraju.

Pierwsze i najbardziej liczne opisy kliniczne PIMS-TS pochodzą jednak ze Stanów Zjednoczonych. Zarejestrowano tam ponad 3 tysiące przypadków tej choroby wśród nieletnich pacjentów. - W Stanach Zjednoczonych dzieci w pierwszym półroczu 2020 roku chorowały ciężej niż w drugim półroczu. Wydaje się więc, że w kolejnych falach (pandemii – red.) przebieg jest nieco różny. Natomiast dane, które zebraliśmy w Polsce, są bardzo korzystne, ponieważ w naszej grupie pacjentów zdecydowanie rzadziej dochodzi do tak ciężkiego przebiegu (choroby – red.), który wymagałby leczenia w warunkach intensywnej opieki medycznej – powiedziała dr Magdalena Okarska-Napierała.

Z danych podanych przez specjalistę chorób dziecięcych wynika, że w USA około 60-70 proc. dzieci z PIMS-TS jest hospitalizowanych na oddziałach intensywnej terapii i główną przyczyną jest niewydolność krążenia. Jak dodała dr Magdalena Okarska-Napierała podczas debaty „w Polsce (wskaźnik zachorowalności – red.) jest poniżej 10 proc., czyli jest to bardzo duża różnica. Jest bardzo możliwe, że ta choroba jest uwarunkowana genetycznie”.

Otyłość może być też uznawana za domniemany czynnik ciężkiego przebiegu PIMS-TS, o czym poinformowała dr Magdalena Okarska-Napierała. - Nie wiadomo tego jeszcze do końca. Różnic epidemiologicznych jest więcej, ale trudno powiedzieć, która z nich ma rzeczywiste znaczenie. A która jest tylko koincydencją – doprecyzowała.

Przeczytaj też: Jakie są powikłania dla kobiety ciężarnej i jej dziecka z powodu COVID-19?

Jak rozpoznać PIMS-TS po COVID-19?

Dziecięcy zespół pocovidowy rozwija się po kilku tygodniach po zakażeniu COVID-19. Objawy PIMS-TS na samym początku mogą być niegroźne. Część z nich łączy się z chorobą przypominającą zespół Kawasakiego tzw. ostre schorzenie ogólnoustrojowe o nieokreślonej przyczynie, które powoduje zapalenie naczyń krwionośnych. To, co łączy te dwie choroby to objawy skórno-śluzówkowe oraz powikłania w postaci tętniaków naczyń wieńcowych serca.

Pocovidowa choroba może atakować wiele układów w organizmie dziecka. W przebiegu PIMS-TS dochodzi głównie do zaburzeń kardiologicznych, w tym do niewydolności serca. Stwierdza się też zmiany w naczyniach wieńcowych.

Jak czytamy w „Charakterystyce choroby COVID-19 – objawy i skutki zdrowotne. Rekomendacje i doświadczenia polskich klinicystów” przygotowanej przez ekspertów z inicjatywy „Nauka przeciw pandemii” PIMS-TS ma wiele objawów, a najważniejszej z nich to:

• wysoka gorączka, która może trwać minimum 3 dni,
• wysypka,
• ból brzucha,
• niewydolność serca,
• wybroczyny w jamie ustnej, na dłoniach i stopach,
• zaczerwienione oczy.

Po pewnym czasie mogą również występować objawy ze strony układu pokarmowego i wtedy dochodzi do odwodnienia.

Jak są rokowania PIMS-TS u dzieci?

Dzieci z podejrzeniem zespołu PIMS-TS powinny być hospitalizowane i pod ciągłą obserwacją lekarzy. Dlatego, że stan zdrowia pacjenta może ulec pogorszeniu w kolejnych dniach choroby. W zależności od jej rozwoju może powodować konieczność objęcia specjalistyczną opieką medyczną, a w niektórych przypadkach intensywna terapia jest niezbędna.

- Nadal sprawdzają się obserwacje, które odnotowano na początku istnienia tego zespołu – że rokowanie odległe jest dobre, że nie znajduje się trwałych następstw przebycia zespołu PIMS-TS u dzieci. Mamy kwiecień 2021 i minął dokładnie rok od pierwszych raportów. W związku z tym trudno mówić nam o realnie odległych następstwach w takiej skali lat. Natomiast wszystkie dotychczas publikowane prace skłaniają ku temu, że najpewniej dzieci mają korzystne rokowanie. Wychodzą z tego całkowicie bez szwanku – powiedziała dr Magdalena Okarska-Napierała podczas debaty pt. „Uszkodzenia wielonarządowe wywołane przez SARS-CoV-2”.

Kontynuując swoją wypowiedź, zwróciła uwagę na bardzo ciekawą cechę PIMS-TS. Okazuje się, że w ostrej fazie choroby dzieci wyglądają na bardzo ciężko chore i mają cechy uszkodzenia wielonarządowego. - Mają objawy ze strony różnych narządów i układów, miewają niewydolność nerek, bardzo często niewydolność krążenia. Po dwóch tygodniach hospitalizacji zazwyczaj wychodzą ze szpitala w pełni zdrowia. Dzieci (po przebytej chorobie - red.) są obserwowane miesiącami przed kardiologów. Dopiero czas pokaże, czy są jakieś trwałe następstwa (po zespole PIMS-TS – red.), ale dotychczas publikowane dane są bardzo obiecujące – podsumowała.

Anna Tłustochowicz