Opryszczka jamy ustnej - objawy i leczenie

Opryszczka jamy ustnej, czyli opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła, to choroba, którą najczęściej rozpoznaje się u dzieci między pierwszym a piątym rokiem życia. Opryszczka jamy ustnej jest bardzo groźne dla dzieci, gdyż może dać powikłania. Jakie są przyczyny i objawy opryszczki jamy ustnej? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Opryszczka jamy ustnej - objawy
2. Opryszczka jamy ustnej - diagnostyka
3. Opryszczka jamy ustnej - leczenie

Opryszczka jamy ustnej, czyli opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła, to choroba, którą najczęściej rozpoznaje się u dzieci.

Przyczyną opryszczkowego zapalenia jamy ustnej  jest wirus opryszczki zwykłej typu 1. Jest on przenoszony przez ślinę (np. przez pocałunek) osoby będącej nosicielem wirusa (chorej lub bezobjawowego nosiciela) lub w wyniku kontaktu z przedmiotami, na których znajduje się wirus (np. zabawki). Do zakażenia po raz pierwszy dochodzi zazwyczaj w wieku od 6 miesięcy do 5 lat, czyli u niemowląt i małych dzieci.

Warto wiedzieć, że opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła jest najczęstszą postacią pierwotnego zakażenia (czyli takiego, do którego dochodzi po raz pierwszy) wirusem Herpes simplex (HSV) u małych dzieci. 

Opryszczka jamy ustnej u dzieci może mieć bardzo ciężki przebieg i mieć groźne powikłania - np. może doprowadzić do infekcji oka grożącej utratą wzroku przez dziecko.

Opryszczka jamy ustnej - objawy

Od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów mija zwykle 3-6 dni. Pierwsze objawy opryszczki jamy ustnej to:

• złe samopoczucie
• ból mięśni
• temperatura do 40 st C.
• utrata apetytu

Pojawiają się też objawy w obrębie jamy ustnej, takie jak:

• obrzmienie błony śluzowej jamy ustnej
• liczne, drobne, bolesne pęcherzyki na dziąsłach (szczególnie szczytach brodawek), języku, łukach podniebiennych, błonie śluzowej policzków. Pęcherzyki te z czasem pękają, tworząc owrzodzenia z czerwoną obwódką, pokryte białym nalotem. Wykwity mogą wystąpić także na ustach, wokół ust i nosa. Goją się bez pozostawienia blizn
• ślinienie się dziecka
• nieprzyjemny (określany jako gnilny) zapach z ust

Opryszczka jamy ustnej - diagnostyka

Wstępną diagnozę można postawić na podstawie objawów. Rozpoznanie stawia się na podstawie wyników posiewu HSV, badania immunofluorescencyjnego HSV, badania, którego celem jest wykrycie DNA wirusa, oraz testu Tzancka.

W odstępach 2-tygodniowych wykonuje się także badania serologiczne krwi, w których można stwierdzić wzrost miana przeciwciał przeciwko HSV.

Lekarz powinien także ustalić, czy przyczyną ww. objawów mogą być inne choroby, np. rumień wielopostaciowy wysiękowy czy aftoza nawrotowa.

Opryszczka jamy ustnej - leczenie

Leczenie opryszczki jamy ustnej polega na stosowaniu doustnych leków przeciwwirusowych, które skracają czas trwania objawów i łagodzą ich nasilenie, jednak nie leczą przyczyny choroby. Wirusa nie można bowiem usunąć z organizmu. Ten do końca życia pozostaje w uśpieniu i w późniejszym życiu ponownie może dać objawy zakażenia po aktywacji spowodowanej przejściowym stanem osłabienia odporności (np. stres, przeziębienie).

Poza tym, w przypadku problemów z gryzieniem, żuciem i połykaniem, należy stosować dietę płynną, półpłynną lub papkowatą. Mogą to być przecierane zupy, warzywa czy owoce. Należy pamiętać, aby nie podawać potraw kwaśnych ani ostro przyprawionych potraw, a także napojów gazowanych. Płyny i pokarmy nie powinny być ani zbyt ciepłe, ani zbyt zimne. Gojenie się śluzówki wspomogą witaminy z grupy B i witamina C, a także spożywanie minimum 2 litrów płynu dziennie. 

Należy liczyć się z tym, że ból jamy ustnej może być bardzo silny i spowodować niechęć nie tylko do jedzenia, lecz także do picia, co może doprowadzić do odwodnienia. Wówczas dziecko trzeba przewieźć do szpitala w celu dożylnego uzupełnienia niedoboru płynów.

Monika Majewska