Maska z filtrem – czym jest? Rodzaje masek z filtrem

Maski z filtrem chronią przed szkodliwymi cząstkami, smogiem, kurzem oraz odpowiadają za filtrację zanieczyszczeń. Obecnie stosowane są także w celu ograniczenia ryzyka zakażenia koronawirusem. Zastosowany w maskach mechanizm filtracyjny może być bardzo różny. Z tego względu należy dokładnie zapoznać się z jego przeznaczeniem, gdyż nieprawidłowe stosowanie masek z filtrem może nieść za sobą negatywne konsekwencje zdrowotne. Sprawdź, jakie są rodzaje masek z filtrem. Które z nich polecane są do ochrony przed koronawirusem?

Maski z filtrem mają na celu przede wszystkim ochronę przed szkodliwymi czynnikami mogącymi wnikać do organizmu przez drogi oddechowe. Realne zagrożenie dla naszego zdrowia stanowią obecnie aerozole, pyły czy rakotwórcze substancje obecne w powietrzu. W zależności od tego, jaki tryb życia prowadzimy lub miejsca, w którym pracujemy, możemy być narażeni na ich działanie na co dzień w mniejszym lub większym stopniu. Tego rodzaju substancje przedostając się do górnych dróg oddechowych mogą zaszkodzić naszemu organizmowi. Ryzyko wystąpienia poważnych chorób układu oddechowego można zmniejszyć za sprawą odpowiednio dobranej i prawidłowo użytkowanej maski ochronnej. W obecnej sytuacji maski wykorzystywane są także jako jeden ze środków bezpieczeństwa, mających na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa SARS CoV-2.

Spis treści

1. Rodzaje masek ochronnych
2. Maski z filtrem - klasa filtracji ma znaczenie
3. Maski z filtrem - zastosowanie
4. Maski z filtrem kontra SARS-CoV-2
5. Co zrobić, by maski były skuteczne?
6. Maseczki z filtrem jako bariery antysmogowe

Rodzaje masek ochronnych

Na rynku dostępne są różne rodzaje masek. Poszczególne ich typy różnią się między sobą kształtem, przeznaczeniem czy też właściwościami filtrującymi.

Oznacza to, że maska stworzona z myślą o ochronie przed szkodliwymi cząsteczkami smogu może nie sprawdzić się w sytuacji zagrożenia epidemicznego jako maseczka przeciwwirusowa. Co więcej, noszenie niewłaściwie maski może przysporzyć nam poważnych problemów zdrowotnych.

Wyróżniamy następujące rodzaje masek ochronnych:

• maski chirurgiczne,
• maski filtrujące,
• maski antysmogowe,
• maski materiałowe.

Maski chirurgiczne przeznaczone są do użytku medycznego, których głównym celem jest ochrona przed rozprzestrzenianiem się wirusów i bakterii. Wykonane są ze specjalnie sprasowanej, hipoalergicznej i niepylącej 3-warstwowej włókniny o wysokim poziomie właściwości filtracyjnych.

Maseczki te posiadają specjalne uchwyty z gumkami, które nadają im właściwe umiejscowienie na twarzy. Maski są jednorazowe i bezpośrednio po wykorzystaniu należy je niezwłocznie zutylizować.

Maski półfiltrujące mogą posiadać zawór oddechowy, dzięki któremu wydychane powietrze jest odprowadzane za zewnątrz, co zapobiega szybkiemu zawilgoceniu maski. Dodatkowo, dzięki zaworowi, zmniejsza się uczucie duszności.

Zdaniem CDC (Centers for Disease Control and Prevention), maski, które wyposażone są w zawór, stwarzają większe ryzyko, że wydychane przez nas powietrze przedostanie się do otoczenia bez jakiegokolwiek filtrowania. Jest to szczególnie niebezpieczne w środowisku medycznym.

W tego typu maskach skuteczność w ochronie przed zanieczyszczeniami jest uzależniona od filtra, w jaki je wyposażono. Część masek filtrujących przeznaczona jest do jednorazowego użytku, jednak z niektórych można korzystać wielokrotnie – pod warunkiem regularnej wymiany filtra.

Półmaski filtrujące, w porównaniu do masek chirurgicznych, są bardziej sztywne, szczelne i zapewniają lepsze dopasowanie do twarzy. Półmaski filtrujące chronią przed szkodliwymi wirusami, bakteriami czy pyłami. Tym co odróżnia od siebie poszczególne typy masek – jest całkowity przeciek wewnętrzny – związany z nieszczelnością spowodowaną tym, że maska nie przylega całkowicie do twarzy.

Maski z filtrem wyposażone są w filtr z węglem aktywnym. Najczęściej wykorzystuje się materiał w strukturze „podobny” do HEPA , czyli sprasowane włókna polipropylenu. Głównym zadaniem tych włókien jest wychwytywanie przede wszystkim zanieczyszczeń mechanicznych, a nie gazowych.

Maski antysmogowe wyposażone są często w włókna polipropylenu, w które są sprasowane ziarenka węgla aktywnego.

Maski z filtrem - klasa filtracji ma znaczenie

Wyróżnia się maski o następujących klasach filtracji, podlegające europejskiej normie EN 149:2001

• Klasa FFP1 – niska skuteczność filtracji– zatrzymują około 80% cząstek o średnicy mniejszej niż 2 mikrometry, 
• maseczki FFP2 – zatrzymują około 94% cząstek o średnicy mniejszej niż 0,5 mikrometra, 
• maseczki FFP3 – zatrzymują około 99,95% cząstek o średnicy mniejszej niż 0,5 mikrometra.

Maski filtracyjne w zależności od konkretnej klasy filtracyjnej 

Maski z filtrem - zastosowanie

Osobiste maski ochrony dróg oddechowych („filtering face piece” – FFP2, FFP3), wyposażone są w system filtrujący, chroniący użytkownika przed ryzykiem zakażenia. Maski te są przeznaczone do użytku medycznego, przede wszystkim dla tych osób, które wykonują inwazyjne zabiegi oddechowe na pacjentach zaintubowanych.

Osobiste maski ochrony dróg oddechowych, zwane także maskami filtrującymi typu FFP2 i FFP3, zostały zaprojektowane w taki sposób, aby dokładnie przylegać do twarzy. Całość wdychanego powietrza przechodzi w tych maskach tylko i wyłącznie przez filtr. Maski tego typu można nosić tylko do momentu ich zawilgocenia.

Maski typu FFP1 często używa się podczas prac remontowo-budowlanych, jako masek przeciwpyłowych.

Maski FFP2 wykorzystuje się w zakładach przemysłowych, w których przekraczane jest dopuszczalne stężenie takich substancji jak: dym, toksyczne pyły lub aerozole w wydychanym powietrzu.

Maski z filtrem kontra SARS-CoV-2

Maski z filtrem używane są przez medyków, ze względu na ich wysoką skuteczność w ochronie przed zakażeniem wirusem.

Zgodnie z europejskimi normami, pracownik medyczny opiekujący się chorym jest zobowiązany do noszenia maski przeciwwirusowej o klasie filtracyjnej FFP2 lub FFP3.

Półmaski FFP3 charakteryzują się najbardziej wydajną filtracją szkodliwych mikrocząstek. Zapewniają wysoką ochronę przed bardzo małymi cząsteczkami zanieczyszczeń – przykładowo azbestem.

W sytuacji wykonywania procedur medycznych, podczas których dochodzi do powstawania aerozolu, należy stosować maski filtrujące FFP2 i FFP3.

Naukowcy wykazali, że wirus SARS-CoV-2 zdolny do zakażenia może się utrzymywać w powietrzu co najmniej przez 3 godziny w przypadku powstania aerozolu.

Z tego względu w pomieszczeniach bez wentylacji utrzymującej ciśnienie ujemne, maskę filtrującą klasy FFP2 lub FFP3 powinny także nosić osoby, które nie wykonują bezpośrednio procedury medycznej, podczas której doszło do powstania aerozolu.

Co zrobić, by maski były skuteczne?

Amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC) wydały wytyczne trzech kluczowych czynników, które muszą być spełnione, aby maska działała skutecznie:

• Maska musi być prawidłowo założona i noszona podczas ekspozycji.
• Maska musi ściśle przylegać do twarzy użytkownika, tak, aby nie było żadnych szczelin między skórą użytkownika a uszczelką maski.
• Warstwa filtrująca maski musi wychwytywać ponad 95% cząstek z przepływającego powietrza.

Maseczki z filtrem jako bariery antysmogowe

Do masek filtrujących możemy także zaliczyć maski antysmogowe (przeciwpyłowe) – N95, N99. Nosi się je w celu maksymalnego ograniczenia kontaktu ze skażonym powietrzem, aby nie dopuścić do przedostania się szkodliwych pyłów do naszych dróg oddechowych.

Za sprawą filtra z węglem aktywnym, zanieczyszczenia, które znajdują się w wdychanym powietrzu, zostają zatrzymane, zanim dotrą do płuc.

Maska będzie spełniała swoje zadanie, jeśli będziemy korzystać z niej prawidłowo – tj. przestrzegać zaleceń producenta o regularnej wymianie filtra.

Zalecenie wymiany filtra dotyczy jedynie masek antysmogowych wielokrotnego użytku. W przypadku tych jednorazowych, filtry nie nadają się do ponownego wykorzystania i należy je wyrzucić.

dr nauk farmaceutycznych Milena Korczak