Legionella może rozwijać się w klimatyzacji. Są sposoby, żeby zapobiec namnażaniu bakterii

W związku z falą zakażeń bakterią Legionella Pneumophila w Rzeszowie i kolejnych miejscach w czterech regionach Polski, zalecana jest kontrola sieci wodociągowych, miejskich urządzeń natryskowych, systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w całym kraju. Warto wiedzieć, że klimatyzacja w domu, pracy czy samochodzie, również może być siedliskiem legionelli. To należy robić, by minimalizować ryzyko.

Coraz chętniej korzystamy z urządzeń klimatyzacyjnych. Wykryte w latach 70. ubiegłego wieku bakterie Legionella również. Te drobnoustroje lubią miejsca wilgotne i ciepłe, dlatego ich ogniska powstają czasem w urządzeniach typu wanna z hydromasażem, jacuzzi, nawilżacz powietrza i właśnie klimatyzator. Legionella to zmora szpitali, centrów handlowych, sztucznych kąpielisk, ale też hoteli w ciepłych regionach świata. Im cieplej w Polsce, tym większe ryzyko, że o tej bakterii będziemy słyszeć częściej.

Legionella – jak można się zarazić

Bakteriami nie tyle się zarażamy, co zakażamy. Legionelli nie złapiesz od drugiego człowieka. Jest też niewielkie ryzyko, że zarazisz się pijąc wodę z bakteriami – musiałbyś się nią zachłysnąć tak, żeby przypadkowo dostała się do płuc. To właśnie tam zazwyczaj rozwija się groźna infekcja, legionelloza płucna, która dla 5-20 proc. zakażonych kończy się śmiercią.

Zakażamy się drogą kropelkową. Gdy oddychamy wilgotnym powietrzem, zawierającym drobinki wody z bakteriami (tzw. aerozol wodny), te bez problemu dostają się do płuc. Gdy nie zadziała prawidłowo nasz układ odpornościowy, rozwija się choroba legionelloza, nazywana też chorobą legionistów.

Współczesna medycyna, w przypadku prawidłowego rozpoznania, całkiem dobrze radzi sobie z zakażeniami bakteriami Legionella Pneumophila. Te pałeczki gram ujemne wymagają antybiotykoterapii, ale nie pomoże każdy antybiotyk. Terapia musi być celowana. Dlatego istotne jest, by przy infekcjach dróg oddechowych brać pod uwagę, że sprawcą infekcji mogą być także te bakterie i dobrać optymalne leczenie.

Legionelloza – ochrona już na etapie instalacji

Dlaczego klimatyzatory miałyby sprzyjać zakażeniom legionellą? W samym urządzeniu panują dla niej przyjazne warunki do rozwoju, a wdmuchiwane do pomieszczenia powietrze to doskonały transporter do naszych dróg oddechowych.

Niestety, większość z nas instalując klimatyzację, kieruje się przede wszystkim względami ekonomicznymi. Tymczasem należy zwracać uwagę na wiele elementów,które mają znaczenie dla naszego zdrowia, choćby:

• czy instalowane urządzenie jest wykonane wyłącznie z materiałów, które nie sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów,
• jak wygląda możliwość łatwej obsługi i czyszczenia urządzenia (dostęp do elementów klimatyzacji)
• prawidłowość rozmieszczenia w pomieszczeniu i zapewnienia właściwej cyrkulacji powietrza.

Legionella i klimatyzacja – najważniejsza jest higiena

Konieczne jest przeprowadzanie regularnych kontroli technicznych, wymiana uszkodzonych elementów układu oraz okresowe czyszczenie i dezynfekowanie urządzeń. Zaleca się, aby przeglądów połączonych z czyszczeniem i odkażaniem dokonywać co najmniej 2 razy w roku – wiosną i jesienią.

Ważne jest stałe kontrolowanie i uzdatnianie wody wykorzystywanej w instalacjach. Trzeba pamiętać, że legionella rozwija się właśnie w wodzie. W szczególności należy zapobiegać powstawaniu kamienia, korozji i tzw. obrostów mikrobiologicznych, które tworzą się czasem na powierzchni materiałów kontaktujących się z wodą.

Jak dobrać preparat do dezynfekcji, żeby się nie zarazić legionellą

Kluczowe właściwości preparatów do czyszczenia klimatyzacji, na które trzeba zwracać uwagę:

• zwalczanie szerokiej gamy drobnoustrojów (przede wszystkim bakterii Legionella pneumophila)
• bezpieczeństwo dla zdrowia, nietoksyczność
• bezpieczeństwo dla środowiska – biodegradowalność
• bezpieczeństwo dla urządzeń i materiałów, z jakimi preparat będzie wchodził w kontakt; w szczególności nie mogą powodować korozji
• brak konieczności spłukiwania preparatu – nie dość, że to ułatwia sam proces dezynfekcji, to jeszcze chroni urządzenie przed nadmiernym zawilgoceniem
• producent bądź importer powinien mieć pozwolenie na obrót produktem biobójczym, wydawane przez Ministra Zdrowia, a sam produkt być wpisany do rejestru produktów biobójczych

Oczywiście, dezynfekcja urządzeń często przeprowadzana jest przez specjalistów, a my mamy niewielki wpływ na stosowane preparaty, materiały, metody konserwacji itd.

Kiedy jednak decydujemy się na zakupy, warto sprawdzić zasady serwisowania urządzenia, zapytać o te kwestie. Uczciwy sprzedawca nie będzie miał problemu z pokazaniem nam odpowiednich dokumentów czy ustaleniem terminów oraz zasad kontroli.

Warto o dezynfekcji klimatyzacji pamiętać też przy okazji „nabijania” tej w samochodzie. Legionella bierze się po prostu z powietrza, ale to, czy zostanie w konkretnym urządzeniu, często zależy już tylko od nas.

Eliza Dolecka