Leczenie boreliozy - metoda IDSA i ILADS

Leczenie boreliozy metodą IDSA i ILADS wciąż budzi wiele kontrowersji. IDSA - Amerykańskie Towarzystwo Chorób Zakaźnych - opracowało standardową metodę leczenia boreliozy, którą kwestionuje ILADS, czyli Międzynarodowe Towarzystwo ds. Boreliozy i Chorób z Nią Powiązanych. Sprawdź, na czym polegają obie metody leczenia boreliozy.

Spis treści

1. Leczenie boreliozy - metoda IDSA
2. Co powinieneś wiedzieć o boreliozie?
3. Leczenie boreliozy - metoda ILADS

Leczenie boreliozy możliwe jest za pomocą dwóch metod. Standardową metodę leczenia, którą zaleca Polskie Towarzystwao Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych i która jest powszechnie stosowana przez większość polskich lekarzy, opracowało Amerykańskie Towarzystwo Chorób Zakaźnych (IDSA -  The Infections Diseases Society of America).

Zupełnie inna terapię proponuje Międzynarodowe Towarzystwo ds. Boreliozy i Chorób z Nią Powiązanych (ILADS - The International Lyme and Associated Diseases Society).

Sprawdź:

• Leczenie boreliozy - metoda IDSA
• Leczenie boreliozy - metoda ILADS

Leczenie boreliozy - metoda IDSA

Specjaliści zgromadzeni przy IDSA zalecają podanie antybiotyku dopiero wtedy, gdy pojawią się pierwsze objawy boreliozy.

W przypadku ugryzienia przez kleszcze rutynowe podawanie leków nie jest konieczne. Można je zastosować tylko w określonych przypadkach:

• kleszcz należał do gatunku I. scapularis i pozostawał w skórze minimum 36 godzin
• upłynęło mniej niż 72 godziny od usunięcia kleszcza
• na danym terytorium min. 20 proc. kleszczy jest zakażonych B. Burgdorferi
• leczenie nie jest przeciwwskazane

Wówczas można podać pacjentowi pojedynczą dawkę doksycykliny (200 mg dla dorosłego), by zapobiec boreliozie.

IDSA, w przeciwieństwie do ILADS, nie zaleca terapii długoterminowej, leczenia skojarzonego i specyficznej suplementacji diety

W przypadku pojawienia się objawów boreliozy, pacjentowi podaje się tylko jeden antybiotyk (w standardowych, małych dawkach) przez krótki czas, bo tylko przez 3-4 tygodnie. Lekarz ma do wyboru doksycyklinę, amoksycylinę i cefuroksym.

W określonych przypadkach (np. w przebiegu neuroboreliozy) antybiotyki można podać dożylnie. Wówczas można zastosować leki, takie jak ceftriakson, cefotaksym i penicylina G. Wybór leku, droga podania oraz dokładny czas terapii zależy od postaci choroby i tolerancji przez pacjenta.

• KLESZCZE - jak się przed nimi bronić?

Po około miesięcznej antybiotykoterapii pacjenta uznaje się za wyleczonego, a wszelkie objawy, które nie ustąpiły, traktowane są jako zespół poboreliozowy.

Terapię można powtórzyć, ale tylko w przypadku późnej boreliozy z objawami stawowymi lub neuroboreliozy z udowodnioną w badaniach obecnością krętka.

Jeśli pomimo leczenia zapalenie stawów dalej się utrzymuje, a wynik PCR z płynu stawowego jest ujemny, stosuje się leczenie objawowe, m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Jednak terapia zaproponowana przez IDSA daje najlepsze efekty do trzech tygodni po zainfekowaniu. Im starsza borelioza, tym leczenie jest mniej skuteczne, a objawy po zaleczeniu mogą powracać i się nasilać.

Co powinieneś wiedzieć o boreliozie?

Leczenie boreliozy - metoda ILADS

Specjaliści z ILADS nie czekają z leczeniem do pojawienia się pierwszych objawów choroby. Ze względu na możliwe skutki zdrowotne przewlekłej boreliozy, ich zdaniem wskazane jest podjęcie leczenia już przy wysoce prawdopodobnym podejrzeniu choroby.

Według jednego z twórców wytycznych leczenia boreliozy metodą ILADS, prawdopodobieństwo infekcji jest duże, jeśli:

W metodzie ILADS terapia antybiotykowa powinna być uzupełniona odpowiednią dietą oraz zestawem probiotyków, witamin i mikroelementów

• kleszcz pochodził z obszarów endemicznych
• tkwił w ciele kilka godzin
• był wypełniony krwią
• nie został usunięty w całości

W takich sytuacjach pacjent powinien przyjmować doustnie antybiotyki przez 28 dni. Ich zdaniem lepiej zaryzykować antybiotykoterapię niż pozwolić boreliozie na dalszy rozwój.

Natomiast w przypadku zdiagnozowania boreliozy eksperci z ILADS zalecają stosować dość agresywną terapię.

Zaproponowane przez nich leczenie opiera się bowiem na przyjmowaniu mieszanki kilku antybiotyków w bardzo dużych dawkach przez długi okres, aż do ustąpienia objawów boreliozy.

Potem, już po ustąpieniu objawów, pacjent musi przyjmować antybiotyki jeszcze od 2 do 4 miesięcy, by wyeliminować formy przetrwalnikowe bakterii.

Dopiero po tym czasie lekarze uznają pacjenta za wyleczonego. Dlatego w niektórych przypadkach leczenie może trwać łącznie nawet kilka lat.

To dla dobra pacjenta, bo - jak przekonują eksperci z ILADS - niewłaściwie leczona borelioza ma tendencję do nawracania, przechodzenia w fazę przewlekłą i staje się oporna na leczenie.

Zakładają, że w zakażonym organizmie bytują różne formy bakterii, łącznie z cystami. Cysty pozwalają bakterii na przetrwanie w roztworze antybiotyków i odpowiadają za nawroty choroby po zaprzestaniu terapii (podobnie jak ma to miejsce w gruźlicy czy trądzie).

Zwykle pacjentowi podaje się antybiotyki doustnie. Wśród nich są takie leki, jak: amoksycylina, azytromycyna, cefuroksym, klarytromycyna, doksycyklina i tetracyklina. Ich dawki powinny być wyższe do standardowych (300-400 mg).

• Jak usunąć kleszcza? Instrukcja krok po kroku

Wskazaniami do antybiotykoterapii dożylnej są borelioza przewlekła, nawrotowa i oporna na leczenie, a także boreliozowe zapalenie opon mózgowych, boreliozowe zapalenie stawów.

Czytaj: Powikłania po boreliozie – neurologiczne, stawowe, sercowe

Wówczas podaje się leki, takie jak ceftriakson, cefotaksym czy penicylinę, a niedawno do tej grupy dołączyły inne antybiotyki – imipenem, azytromycyna i doksycyklina.

W ostateczności, wyłącznie w przypadku licznych nawrotów po terapii doustnej i dożylnej, antybiotyk (benzylopenicylinę) podaje się domięśniowo.

Bibliografia:

Sokalska-Jurkiewicz M., Borelioza, "Służba Zdrowia" 2007, nr 80-83

Monika Majewska