Krztusiec - wszystko, co musisz wiedzieć o szczepieniu dorosłych

Szczepienia przeciw krztuścowi najczęściej stosowane są u niemowląt i dzieci w ramach profilaktyki. Dorośli jednak również jak najbardziej mogą, a nawet powinni szczepić się przeciwko tej chorobie. Dlaczego osobom dorosłym zaleca się co każde 10 lat skorzystanie ze szczepienia przeciwko krztuścowi? Przed czym może chronić szczepionka i czy jest ona bezpieczna? Dowiedz się, czy można szczepić się na krztusiec w ciąży.

Szczepienia przeciwko krztuścowi znajdują się wśród obowiązkowych w Polsce szczepień. Młodym pacjentom, jeszcze przed przekroczeniem przez nich dorosłości, podawane są trzy dawki szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i właśnie krztuścowi. Mało kto jednak tak naprawdę wie, że na tym zdecydowanie nie powinna się kończyć profilaktyka zachorowań na krztusiec. Zalecane są regularne szczepienia przeciwko krztuścowi osób dorosłych. O korzyściach, które wynikają z takiego szczepienia, zdecydowanie warto wspominać.

Krztusiec to bakteryjna choroba zakaźna, która w przeszłości niepokoiła bardzo wielu rodziców małych dzieci. Obawiali się oni związanych z nią napadów kaszlu, które kończyć się mogły nawet złamaniem żeber, do tego na krztusiec umierało bardzo wielu młodych pacjentów (w samym 1950 roku zmarło z powodu tej choroby ponad 1500 dzieci). Współcześnie, sytuacja jest zdecydowanie inna. Zgony z powodu krztuśca są spotykane rzadko, co zawdzięczamy powszechnym szczepieniom przeciwko tej chorobie.

Spis treści

1. Szczepienie przeciwko krztuścowi nie zapewnia odporności do końca życia
2. Krztusiec to choroba, która wbrew pozorom wcale nie zniknęła
3. Szczepionka chroniąca przed chorobą, którą ciężko rozpoznać
4. Szczepienie przeciwko krztuścowi chroni przed powikłaniami
5. Szczepienie przeciwko krztuścowi chroni pacjenta, ale i jego bliskich
6. Szczepienia przeciwko krztuścowi u ciężarnych kobiet
7. Bezpieczeństwo szczepionki przeciwko krztuścowi
8. Koszt szczepienia przeciw krztuścowi osób dorosłych

Szczepienie przeciwko krztuścowi nie zapewnia odporności do końca życia

U osób dorosłych – zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych – szczepienia przeciwko krztuścowi zalecane są co 10 lat. Takowe zalecenia wzięły się stąd, że ani przechorowanie krztuśca, ani też zaszczepienie przeciwko niemu we wczesnych latach nie daje odporności przeciwko temu schorzeniu do końca życia.

Szczepionka przeciwko krztuścowi – podobnie jak zasadniczo i inne szczepionki – nie likwiduje ryzyka zachorowania do zera. Zmniejsza ono jednak ryzyko zachorowania, jak i wystąpienia powikłań. Do tego skorzystanie z niej daje jeszcze wiele innych korzyści.

Krztusiec to choroba, która wbrew pozorom wcale nie zniknęła

Kiedy spojrzy się na statystyki dotyczące zachorowań na krztusiec można by pomyśleć, że choroba ta jest po prostu rzadka. Jako przykład można tutaj podać rok 2020, w którym w Polsce stwierdzono nieco ponad 700 przypadków tego schorzenia.

Jednak badacze alarmują, że w rzeczywistości zachorowań jest zdecydowanie więcej. Część z nich jest nierozpoznawana ze względu na to, że chorzy nie zgłaszają się do lekarza. Część zaś bywa mylnie rozpoznawana jako inne schorzenia ze względu na to, że przebieg krztuśca nie zawsze jest charakterystyczny.

Warto się więc szczepić przeciwko krztuścowi. Zmniejsza to ryzyka wystąpienia choroby, która ostatecznie może nie być właściwie zdiagnozowana i taki błąd może nie wynikać wcale z niekompetencji lekarza.

Szczepionka chroniąca przed chorobą, którą ciężko rozpoznać

Krztusiec krztuścowi nierówny i tak naprawdę u różnych pacjentów choroba może przebiegać całkowicie odmiennie. Typowym objawem schorzenia jest przewlekły, uporczywy kaszel, który w znaczącym stopniu utrudnia chorym zwyczajne funkcjonowanie.

Nie zawsze jednak kaszel ma rzeczywiście dużą intensywność. Do tego czasami pacjenci – szczególnie osoby w podeszłym wieku – miewają dominujące objawy nieco inne i mogą nimi być np. bóle głowy czy bóle zatok.

Wspomnieć tutaj należy, że krztusiec niełatwo rozpoznać również ze względu na to, jak wiele całkowicie innych schorzeń należy uwzględnić w jego diagnostyce różnicowej.

Chorobę wywoływaną przez pałeczkę krztuśca należy różnicować m.in.: z:

• przewlekłymi chorobami układu oddechowego,
• schorzeniami układu krążenia
• czy rakiem płuc.

Zanim pacjentowi zostanie postawione właściwe rozpoznanie, chory może z kolei w międzyczasie zakażać inne osoby. Takie ryzyko wyraźnie przemawia za tym, że warto szczepić się przeciwko krztuścowi.

Szczepienie przeciwko krztuścowi chroni przed powikłaniami

Krztusiec u dorosłych może różnie przebiegać, ale i wywoływać różne powikłania. Pewne z nich, takie jak np. zapalenie płuc, są raczej oczywiste. Inne zaś możliwe następstwa choroby mogą bardzo wręcz dziwić.

Groźne powikłania krztuśca

Wśród możliwych powikłań krztuśca wymieniane są:

• przepukliny,
• nietrzymanie moczu,
• złamania żeber,
• wypadanie odbytnicy,
• wylewy podspojówkowe,
• naderwanie wędzidełka języka.

Najpoważniejsze powikłania krztuśca

Tak jak wszystkie wymienione wyżej problemy można uznać za groźne, tak za najpoważniejsze uznaje się możliwe powikłania krztuśca dotyczące układu nerwowego. Wśród nich wymienić można takie problemy, jak przede wszystkim:

• drgawki,
• krwawienie wewnątrzczaszkowe,
• obrzęk mózgu,
• encefalopatia niedotlenieniowa (której następstwem może być m.in. głuchota i padaczka).

Biorąc pod uwagę następstwa zachorowania na krztusiec, doskonale widoczne staje się to, jak ważne są próby zmniejszenie ryzyka zachorowania na tę jednostkę. Podstawową metodą są w tym przypadku szczepienia osób dorosłych.

Szczepienie przeciwko krztuścowi chroni pacjenta, ale i jego bliskich

Krztusiec to choroba bardzo zaraźliwa. Szacuje się, że jedna chora osoba na krztusiec może zarażać nawet 17 innych ludzi. Szczególnie groźne jest to w przypadku niemowląt i noworodków, które zwyczajnie nie są jeszcze zaszczepione przeciwko krztuścowi.

W przypadku zresztą tej grupy wiekowej szacuje się, że nawet ponad połowa dzieci chorujących na krztusiec może wymagać hospitalizacji. Stosunkowo duże jest u nich również ryzyko wystąpienia powikłań.

Tak jak regularne szczepienia przeciwko krztuścowi zalecane są wszystkim osobom dorosłym, tak pewnym z nich zwraca się uwagę, że szczególnie powinni oni rozważyć skorzystanie z nich. Mowa tutaj o:

• personelu medycznym (szczególnie tym, który pracuje z najmłodszymi pacjentami),
• osobom, które są w bezpośrednim, stałym kontakcie z noworodkami i niemowlętami (takowymi mogą być np. młodzi rodzice),
• osobach w podeszłym wieku.

Szczepienia przeciwko krztuścowi u ciężarnych kobiet

Ciężarne pacjentki nierzadko z dużą ostrożnością podchodzą do stosowania różnych leków czy do szczepienia się przeciwko rozmaitym chorobom. Szczepienie przeciwko krztuścowi w ciąży jest jak najbardziej możliwe. Zalecane jest, aby skorzystać z niego pomiędzy 27. a 36. tygodniem ciąży.

Dzięki niemu zmniejszone ryzyko zachorowania na krztusiec ma nie tylko matka, ale również i jej dziecko. Noworodek czy niemowlę ma wtedy zwyczajnie znacznie zmniejszone ryzyko zarażenia się od swojej matki.

Dodatkowo dzieci, których matki zaszczepiły się przeciwko krztuścowi, i które są jednocześnie karmione piersią, mogą wraz z matczynym pokarmem otrzymać swoiste przeciwciała. W razie, gdyby dziecko rzeczywiście zachorowało na krztusiec, to przeciwciała pomogą jego organizmowi szybciej zwalczyć chorobę.

Bezpieczeństwo szczepionki przeciwko krztuścowi

Problemem, który towarzyszy zasadniczo podawaniu wszystkich szczepionek, jest bezpieczeństwo ich stosowania i ryzyko wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP).

Prawdą jest, że po każdej szczepionce mogą wystąpić pewne skutki uboczne, najpoważniejsze jednak z nich spotykane są z bardzo małą częstością.

Niepożądane odczyny poszczepienne

Ogólnie szczepionka przeciwko krztuścowi uznawana jest za bezpieczną. Wśród najczęściej występujących po niej niepożądanych odczynów poszczepiennych wymieniane są:

• ból, zaczerwienienie czy obrzęk w miejscu podania szczepionki,
• gorączka,
• drażliwość.

Poważne niepożądane odczyny poszczepienne

Po szczepionce przeciwko krztuścowi możliwe jest również wystąpienie poważnych odczynów poszczepiennych. Należą do nich:

• ciężkie reakcje alergiczne
• czy spotykany u dzieci zespół hipotoniczno-hiporeaktywny.

Tutaj warto jednak od razu podkreślić, że rzeczywiście takie problemy występują rzadko. Szacuje się, że spotykane są one raz na 10-20 tysięcy podań szczepionki przeciwko krztuścowi (w zależności od rodzaju preparatu).

Koszt szczepienia przeciw krztuścowi osób dorosłych

Szczepienia dzieci przeciwko krztuścowi znajdują się wśród szczepień obowiązkowych, w związku z czym są bezpłatne.

Inaczej jest w przypadku dorosłych pacjentów, u których szczepienie to jest zalecane i muszą oni sami ponieść koszty zakupu szczepionki. Jej koszt bywa różny, zazwyczaj jednak mieści się on w granicach 100-200 złotych.

Czytaj też:

• Szczepionka DTP – błonica, tężec i krztusiec pod kontrolą
• Koklusz u dorosłych: objawy i leczenie krztuśca dorosłych
• Powikłania po szczepieniu – przyczyny, rodzaje, profilaktyka