Kokcydioidomikoza (gorączka doliny Kalifornia): przyczyny, objawy, leczenie

Kokcydioidomikoza to zakażenie grzybicze, znane również jako gorączka doliny Kalifornia. Objawy kokcydioidomikozy mogą być niezauważlene dla chorego, ale część zakażeń może prowadzić do bardzo poważnych problemów zdrowotnych. Jak przebiega kokcydioidomikoza, jak się rozpoznaje i jak wygląda leczenie?

Spis treści

1. Kokcydioidomikoza: sposób zarażenia
2. Kokcydioidomikoza: objawy
3. Kokcydioidomikoza: diagnostyka
4. Kokcydioidomikoza: leczenie

Kokcydioidomikoza (gorączka doliny Kalifornia, cocci, gorączka doliny, reumatyzm pustynny, gorączka doliny San Joaquinto) to zakażenie grzybicze wywoływane przez Coccidioides immitis lub C. posadasii. Grzyb wywołuje zakażenie pierwotne - jedno- lub wieloogniskowe. Wtórnie może dojść do inwazji uogólnionej zajmującej wszystkie narządy.

Choroba występuje endemicznie w obu Amerykach. Istnieją przypadki zawleczenia grzybicy do innych regionów świata. Szczególnie narażeni na zakażenie są grupy zawodowe pracowników kopalni, wykopalisk archeologicznych oraz osób z obniżoną odpornością

Kokcydioidomikoza: sposób zarażenia

Zarodniki grzyba znajdują się w glebie. Pora deszczowa i długie gorące lato sprzyjają rozwojowi grzybni.

Grzyb przenoszony jest przez powietrze dzięki lekkim artrosporom, a do organizmu człowieka dostają się przez układ oddechowy.

W strefach endemicznych zarażonych jest 90% populacji.

Komórki grzyba mnożą się w tkankach i rozprzestrzeniają drogą krwi. Patogen stosunkowo często zakaża tkanki ośrodkowego układu nerwowego.

Kokcydioidomikoza: objawy

Kokcydioidomikoza w połowie przypadków przebiega bezobjawowo lub występuje w postaci krótkotrwałej infekcji dróg oddechowych. Ryzyko wystąpienia objawów wzrasta wraz z wiekiem. W 7-28 dni po ekspozycji mogą wystąpić objawy grypopodobne:

• gorączka
• bóle mięśni
• kaszel
• nocne poty
• bóle klatki piersiowej
• ograniczenie tolerancji wysiłku

które zazwyczaj ustępują bez leczenia.

Kokcydioidomikoza jest zwykle błędnie rozpoznawana jako nabyte w środowisku bakteryjne zapalenie płuc.

Jednocześnie w ciągu kilku pierwszych dni choroby pojawia się na skórze wysypka plamista lub plamisto-grudkowa(u 50% chorych), może wystąpić rumień guzowaty (typowo na kończynach dolnych) lub rumień wielopostaciowy (zwykle w okolicach szyi) objawy te szczególnie często spotykane są u kobiet.

Mogą pojawić się także bóle i zapalenie stawów.

W przewlekłej postaci płucnej dołączają takie objawy jak podwyższona temperatura ciała, krwioplucie.

U osób z obniżoną odpornością objawy mogą się utrzymywać wiele miesięcy prowadząc do ich wyczerpania.

Choroba może prowadzić nawet do zgonu.

W płucach pojawiają się zmiany guzowate i cienkościenne jamki zlokalizowane najczęściej w szczytach. Przebicie się jamy do jamy opłucnowej i powstanie ropniaka opłucnej z odmą (pyopneumothorax) zdarza się rzadko. W takich przypadkach u pacjentów występuje ostra duszność, a na zdjęciach RTG klatki piersiowej widnieją zapadnięte płuco i poziom płynu w opłucnej

Mogą pojawiać się także ropnie oraz przetoki oskrzelowo-płucne. Obraz przypomina gruźlicę, prowadzi do zmniejszenia wydolności oddechowej. Ważnym badaniem diagnostycznym jest wówczas RTG klatki piersiowej.

Choroba może przybrać postać pozapłucną lokalizując się w kościach, ośrodkowym układzie nerwowym i skórze.

Zakażenie może też ujawnić się postacią rozsianą (5% przypadków) - szerzenie choroby na kości, stawy, skórę i utkanie podskórne a także ośrodkowy układ nerwowy.

U 25% chorych z postacią rozsianą rozwija się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które, jeżeli nie jest leczone, zawsze prowadzi do śmierci.

Pacjenci zwykle zgłaszają się z uporczywym bólem głowy, któremu od czasu do czasu towarzyszą senność i splątanie. Sztywność karku, jeżeli w ogóle występuje, nie jest znaczna.

W badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego obserwuje się pleocytozę limfocytarną ze znacznym spadkiem stężenia glukozy oraz podniesionymi poziomami białka. Czasami można zaobserwować eozynofilię w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Niezależnie od stosowanego leczenia, jako powikłanie u pacjentów może rozwinąć się wodogłowie, które ujawnia się jako znaczny spadek sprawności umysłowej, często połączony z zaburzeniami chodu.

Do rozsiewu częściej dochodzi u mężczyzn, głównie pochodzenia afroamerykańskiego albo filipińskiego, a także u osób z upośledzoną odpornością komórkową, w tym u pacjentów z zakażeniem HIV i poziomem limfocytów T CD4+
Kobiety, które zaraziły się kokcydioidomikoza w drugim lub trzecim trymestrze ciąży także są narażone na rozsiew choroby.

Kokcydioidomikoza: diagnostyka

Grzyba wykrywa się w mikroskopowym badaniu mikologicznym materiału pobranego od chorego (zeskrobiny skóry, płyn mózgowo-rdzeniowy, popłuczyny oskrzelowe) poprzez hodowlę znajdując zarodniki.

W badaniu histopatologicznym pobranego narządu możemy zidentyfikować ziarniniaki o typowej budowie, wykrywa się też sferule z zarodnikami.

Istnieją również testy skórne umożliwiające wykrycie przewlekłej lub uogólnionej infekcji C. immitis. Należy pamiętać, że u osób leczonych immunosupresyjnie testy skórne wyjdą fałszywie ujemne. W ostrej postaci choroby w morfologii wykrywa się eozynofilię.

Kokcydioidomikoza: leczenie

Zazwyczaj choroba przebiega bezobjawowo i nie wymaga leczenia.

Wśród pacjentów strefy endemicznej większość wytwarza wystarczająco wysoki poziom odporności. Leczenia na tych obszarach wymaga tylko ok. 5 % mieszkańców.

Rozległe zmiany w płucach wymagają zwykle interwencji chirurgicznej, ktorą należy poprzedzić stosowaniem Amfoterycyny przez 4 tygodnie lub ketokonazolu/itrakonazolu/ flukonazolu przez 6-12 miesięcy.

Leki triazolowe są obecnie podstawową grupą leków w terapii większości przypadków kokcydioidomikozy.

Badania kliniczne dowodzą skuteczności zarówno flukonazolu, jak i itrakonazolu, a dowody wskazują, ze itrakonazol może być efektywniejszy.

Amfoterycyna B jest obecnie zarezerwowana dla najcięższych, rozsianych przypadków.