Gorączka krwotoczna: rodzaje, objawy, leczenie

Gorączka krwotoczna to ogólna nazwa całej grupy groźnych, często śmiertelnych, chorób wirusowych, występujących na całym świecie. Jakie choroby kryją się pod nazwą "gorączka krwotoczna"? Gdzie występują wirusy za nie odpowiedzialne? I czy istnieje skuteczne leczenie?

Spis treści

1. Gorączka krwotoczna: objawy
2. Gorączki krwotoczne: klasyfikacja
3. Gorączki krwotoczne: leczenie

Gorączka krwotoczna jest wywoływana przez wirusy, najczęściej spotykane w Afryce, Azji i Ameryce Południowej, ale też na Syberii (omska gorączka krwotoczna), w Indiach (choroba lasu Kyasanur), czy Europie Wschodniej (gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym).

Do zakażenia może dojść przez ugryzienie komara lub kleszcza, które wcześniej miały kontakt z zarażonymi gryzoniami, ale też drogą kropelkową, wziewną, w wyniku styczności np. z zakażonym kałem, moczem, potem itp. 

Okres wylęgania się choroby jest zależny do wirusów, które go wywołują i może wynosić kilka dni do nawet trzech tygodni. W każdym jednak przypadku szybka interwencja lekarska zwiększa szansę na wdrożenie terapii i powrót do zdrowia.

Rokowania w przypadku wirusowych gorączek krwotocznych są różne, czasem choroba przebiega łagodnie i poddaje się leczeniu, w innych przypadkach może zakończyć się ciężką niewydolnością narządów wewnętrznych, a nawet śmiercią.

Gorączka krwotoczna: objawy

Początkowe objawy gorączki krwotocznej przypominają przebieg grypy, występują:

• wysoka gorączka (powyżej 39 stopni C)
• dreszcze
• ból mięśni i stawów
• silne bóle głowy
• ogólne uczucie rozbicia

Po niedługim czasie dochodzą też często objawy ze strony układu pokarmowego, m.in.:

• nudności
• wymioty
• biegunka, czasem z krwią, pacjenci skarżą się też na ból brzucha.

Po kilku dniach pojawiają się bardziej charakterystyczne objawy, czyli wysypka, wybroczyny, krwawienia z błon śluzowych oraz krwotoki wewnętrzne, które są rezultatem przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych.

Gorączki krwotoczne: klasyfikacja

Ze względu na wirusy, które wywołują gorączki krwotoczne udało się je odpowiednio sklasyfikować. I tak:

• gorączka krwotoczna Ebola i gorączka Marburg to efekt działalności rodziny Filoviridae
• żółta febra (inaczej żółta gorączka), gorączka denga, gorączka Zachodniego Nilu, omska gorączka krwotoczna i choroba lasu Kyasanur to efekt działalności rodziny Flaviviridae
• gorączka doliny Riftu, gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym (gorączka krwotoczna Hanta, nefropatia epidemiczna, "nerka okopowa") to efekt działalności rodziny Bunyaviridae
• gorączka Lassa, argentyńska gorączka krwotoczna, boliwijska gorączka krwotoczna, wenezuelska gorączka krwotoczna i brazylijska gorączka krwotoczna to efekt działalności rodziny Arenaviridae
• gorączka Chikungunya to efekt działalności rodziny Togaviridae
• gorączka krwawiących oczu (krymsko-kongijska, CCHF)

Tylko na żółtą gorączkę opracowano do tej pory ogólnie dostępną szczepionkę, w przypadku pozostałych chorób nie istnieje skuteczna metoda, która chroni przed zakażeniem. Najbardziej gwałtowny, a zarazem niebezpieczny przebieg ma zakażenie gorączką krwotoczną Ebola i gorączką Marburg, których śmiertelność wynosi ok. 60-90 proc.

Gorączki krwotoczne: leczenie

Rozpoznanie gorączki krwotocznej w pierwszej fazie choroby nie jest proste, bo symptomy są nieswoiste aż do wystąpienia objawów krwotocznych. Czasem wykonuje się badania krwi, bo gorączce krwotocznej często towarzyszy leukopenia (zbyt mała liczba białych krwinek) oraz trombocytopenia (spadek liczby płytek krwi).

Leczenie opiera się przede wszystkim na terapii antywirusowej, skierowanej nie dopuszczeniu do odwodnienia (choremu podaje się płyny wodno-elektrolitowe), a tym samym do dalszego osłabienia organizmu. Lekarz stara się zapobiec występującym przy gorączce krwotocznej powikłaniom (m.in. ze strony układu oddechowego, nerwowego), a jeśli nawet do nich dojdzie, stosuje się leki, by pacjent nie znalazł się w sytuacji zagrożenia życia.

Najczęściej stosowanym lekiem jest rybawiryna, która najskuteczniej działa w początkowym stadium choroby. Pacjenci z gorączką krwotoczną ze względu na wysoką zakaźność choroby powinni być leczeni w izolowanych warunkach, a personel szpitala musi szczególnie przestrzegać zasad higieny, prawidłowej dezynfekcji pomieszczeń czy sprzętu oraz utylizacji zużytych materiałów. W ten sposób zapobiega się dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusów i dalszym zakażeniom.