Dżuma - przyczyny, objawy, leczenie

Dżuma, znana z historii jako czarna śmierć, która pustoszyła Europę w średniowieczu, nie jest wcale chorobą z przeszłości. Jej ogniska uaktywniają się od czasu do czasu w niektórych krajach Afryki, Azji i Ameryki - dokąd chętnie jeździmy na wakacje. Teraz odkryto nowe ognisko dżumy w Chinach - w rejonie Mongolii Wewnętrznej. Sprawdź, jakie są objawy dżumy, jak się ją leczy i kiedy konieczne jest szczepienie.

Dżuma (czarna śmierć, mór, zaraza morowa) to choroba zakaźna - zoonoza,  którą wywołuje pałeczka dżumy Yersinia pestis, nazywana tak od jej odkrywcy – francuskiego lekarza Alexandra Yersina, który w 1894 r. opracował surowicę przeciwko dżumie. 

Polecamy: Dżuma w Chinach. Czy czarna śmierć dotrze do Polski? Komentarz WHO

Dżumę roznoszą przede wszystkim szczury, ale też inne małe gryzonie - wiewiórki, dzikie króliki, nornice, susły, popielice. Na człowieka zarazki z zarażonych zwierząt przenoszą pchły. Jedynie płucną postacią dżumy można się zarazić drogą kropelkową. Gdy zarazki wtargną do organizmu atakują najpierw węzły chłonne, a następnie z krwią roznoszą się po całym ciele. Ponieważ na świecie wciąż są czynne ogniska dżumy, warto zdecydować się na szczepienie przed wyjazdem w rejony występowania tej choroby.

Bakterie dżumy były od stuleci wykorzystywane jako broń biologiczna. Po raz pierwszy w XIV w.  zastosowali ją Tatarzy - do obleganej twierdzy Kaffa katapultowali zwłoki zmarłych na dżumę. W Mandżurii Japończycy testowali bomby wypełnione zakażonymi pchłami. W czasie zimnej wojny nad bojowym wykorzystaniem dżumy pracowali i Rosjanie, i Amerykanie.

TO NIE DŻUMA, ale zdjęcia są RÓWNIE PRZERAŻAJĄCE: Zmiany na ustach (krostki, grudki, pęcherzyki). 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]. A problem dotyczy aż 80 proc. z nas!

Spis treści

1. Dżuma - objawy
2. Dżuma - leczenie
3. Dżuma - szczepienie

Dżuma - objawy

Lekarze - ze względu na rozległość zakażenia i gwałtowność przebiegu - wyróżniają trzy postaci dżumy.

• Dżuma dymienicza

Postać dymienicza dżumy rozpoczyna się bardzo wysoką gorączką z dreszczami. Powiększają się węzły chłonne pod pachami i w pachwinach, przesuwają się pod powierzchnie skóry i stają bardzo bolesne - nazywa się je dymienicami. Po kilku dniach dymienice rozmiękają i pękają, wydobywa się z nich ropa, na skórze pojawiają się wybroczyny.

Po pewnym czasie w naczyniach krwionośnych palców i nosa pojawia się zgorzel, zaczynają więc czernieć - i stąd pochodzi historyczna nazwa choroby. Tym objawom towarzyszy niewydolność krążenia i zaburzenia neurologiczne. Połowa nie leczonych chorych na tę odmianę dżumy umiera.

• Dżuma płucna

Postać płucna dżumy jest jedną z najbardziej zaraźliwych i najcięższych chorób, jaką może zarazić się człowiek. Drogą kropelkową zarazki dostają się do dróg oddechowych i powodują stan zapalny. Pierwszymi objawami jest gorączka i kaszel - typowo kaszel suchy i męczący, potem chory zaczyna odkasływać płyn, następnie krew - pojawia się krwioplucie. Wkrótce pojawiają się objawy niewydolności oddechowej oraz niewydolności krążenia i w rezultacie chory - nie leczony - umiera w ciągu 2-5 dni. Najczęstszą przyczyną zgonu jest obrzęk płuc. Dżuma płucna może też być powikłaniem postaci dymieniczej.

• Dżuma posocznicowa

Postać posocznicowa (septyczna) dżumy rozwija się bardzo gwałtownie. Pojawiają się ciężkie objawy związane z zaburzoną reakcją układu odpornościowego na wtargnięcie pałeczki dżumy do organizmu i w ciągu 2-3 dni człowiek umiera. Dżuma posocznicowa może być powikłaniem dżumy płucnej lub dymieniczej lub też występować jako postać pierwotna.

Zobacz galerię 16 zdjęć

Dżuma - leczenie

W rejonach endemicznych, to znaczy tam, gdzie choroba jeszcze się zachowała, jej rozpoznanie nie sprawia większych trudności ze względu na czytelne objawy. Potwierdzeniem diagnozy jest badanie na obecność pałeczek dżumy w materiale pobranym od chorego (krew, ślina, ropna treść pochodząca z węzłów chłonnych).

Jeśli choroba zostanie rozpoznana szybko i natychmiast lekarz zastosuje właściwe leczenie, nie jest już z zasady śmiertelna, choć nadal umiera do 15 procent zakażonych.

Dżumę leczy się antybiotykami (streptomycyna, gentamycyna, cefalosporyny, tetracyklina) podawanymi w kroplówce. Izolacja chorych jest niezbędna tylko wobec cierpiących na postać płucną dżumy. Kuracja trwa dwa-trzy tygodnie.

Dżuma - szczepienie

Aby zminimalizować ryzyko zakażenia dżumą podczas egzotycznych podróży, należy się zaszczepić. Szczepionka zawiera martwe bakterie dżumy. Warto wiedzieć jednak, że jest ona skuteczna tylko w zapobieganiu postaci dymieniczej tej choroby; nie zabezpiecza przed zakażeniem drogą kropelkową.

Niezależnie od szczepienia należy:

• unikać kontaktu z dzikimi zwierzętami (żywymi i martwymi)
• wystrzegać się pokąsania
• stosować środki przeciw insektom
• zachowywać higienę

Pałeczki dżumy są wrażliwe na popularne środki dezynfekcyjne i wysoką temperaturę.

Czytaj też:

• Dawne zarazy. Jak kiedyś radzono sobie z epidemiami?
• Najgroźniejsze wirusy wszech czasów
• Pchła ludzka - jak wygląda? Jakie choroby przenosi?