Bruceloza - choroba przenoszona przez zwierzęta

Bruceloza to groźna choroba zwierząt, mogąca przenieść się na człowieka. Wywołują ją pałeczki bakterii tlenowych Brucella. Inne nazwy brucelozy to gorączka śródziemnomorska, maltańska, kozia, gibraltarska, choroba Banga. Jakie są objawy brucelozy i jak przebiega jej leczenie?

Spis treści

1. Bruceloza: jak można się zarazić?
2. Bruceloza: objawy zakażenia
3. Bruceloza: badania
4. Bruceloza: leczenie
5. Bruceloza: jak uniknąć zakażenia?

Bruceloza (gorączka śródziemnomorska, maltańska, kozia, gibraltarska, choroba Banga) to przewlekła odzwierzęca choroba bakteryjna. Po raz pierwszy pałeczki brucelozy zostały wyizolowane pod koniec XIX wieku przez angielskiego mikrobiologa i lekarza Davida Bruce'a, który prowadził badania kóz na Malcie. Dla ludzi groźne są bakterie z gatunku Brucella,  których nosicielami są zwierzęta hodowlane: krowy, świnie, kozy, owce, a także wielbłądy, psy, zające i gryzonie: myszy, szczury, wiewiórki.

Bruceloza: jak można się zarazić?

Brucelozą można się zarazić poprzez kontakt z zakażonym zwierzęciem: jego wydzielinami, wydalinami oraz z mlekiem. Bakterie mogą dostać się do organizmu człowieka także drogą wziewną - podczas wdychania zarazków unoszących się w powietrzu oraz przez zanieczyszczenie rany skóry. Niebezpieczeństwo to grozi szczególnie rolnikom, weterynarzom oraz osobom zawodowo pracującym przy hodowli bydła i w ubojniach, a także pracownikom zakładów przetwórstwa mleka.

Najczęstszą drogą zakażenia w pozostałych przypadkach jest picie niepasteryzowanego mleka lub zjedzenie skażonych przetworów mlecznych na bazie niepasteryzowanego mleka owczego, krowiego, koziego i wielbłądziego. Infekcja nie przenosi się z człowieka na człowieka. Rzadko może do tego dojść podczas karmienia piersią (gdy matka dziecka jest chora) oraz prze kontakty seksualne (seks analny).

Bruceloza: objawy zakażenia

Bakterie brucelozy po wniknięciu do organizmu atakują węzły chłonne, gdzie następuje okres wylęgania choroby. Może on trwać od 5 dni do kilku tygodni, a niekiedy nawet do kilku miesięcy. Następnie drobnoustroje mogą zaatakować inne narządy, co sprawia, że choroba nie daje jednoznacznych i  łatwych do zdiagnozowania objawów.

Zazwyczaj pierwszym sygnałem są dolegliwości podobne do grypy. Występują one zazwyczaj do ośmiu tygodni od zakażenia. Chory jest osłabiony, męczy go gorączka, zwłaszcza w nocy skarży się na zlewne poty, dokuczają mu bóle głowy i bóle stawów. Dolegliwości te mogą pojawiać się i znikać, stąd brucelozę nazywa się czasem falującą gorączką.

W dalszym etapie choroby (trwa do 1 roku) mogą wystąpić objawy związane z rozwojem zmian patologicznych w obrębie różnych układów (m.in. ból jąder, ból stawów i kolan, zapalenie wsierdzia). Choroba może przejść w postać przewlekłą z nawrotami, która powoduje zmiany w kościach i narządach miękkich. Czasem ból ma charakter miejscowy, co świadczy o konkretnym miejscu zakażenia.

Bruceloza: badania

Objawy brucelozy są różnorakie, a ich podobieństwo do grypy sprawia, że jest trudna do zdiagnozowania. Na pierwszym miejscu powinien zostać  przeprowadzony wywiad epidemiologiczny, który może wskazać na ryzyko zachorowania na chorobę odzwierzęcą. W dalszej diagnostyce lekarz kieruje na badania krwi (oznaczenie czynnika reumatoidalnego, OB, białka C-reaktywnego (CRP)– wysoki poziom świadczy o stanie zapalnym). W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badania serologiczne, w których szuka się przeciwciał wytworzonych przez organizm na skutek kontaktu z drobnoustrojami. Obecność przeciwciał przeciwko pałeczkom brucelozy jest pośrednim dowodem na zakażenie. Wykonuje się też badania mikrobiologiczne, które polegają na izolacji i hodowli bakterii z krwi lub szpiku kostnego pacjenta.

Bruceloza: leczenie

Infekcja bakteriami Brucella rzadko bywa dla człowieka śmiertelna, ale choroba i leczenie trwają długo, ponieważ bakterie namnażają się wewnątrzkomórkowo. W trakcie leczenia podaje się antybiotyki doustne lub w postaci zastrzyków, które są bardziej skuteczne w postaci ostrej choroby. Zalecany jest też długi odpoczynek, a także suplementacja witaminami oraz fizyko- i balneoterapia.

Bruceloza: jak uniknąć zakażenia?

Bruceloza jest przede wszystkim chorobą zawodową, która w największym stopniu dotyka osoby pracujące z zakażonymi zwierzętami. Większość zasad dotyczy więc postępowania, które ma zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby wśród zwierząt i przenoszeniu jej na ludzi, mającymi z tymi zwierzętami kontakt. Aby nie dopuścić do zakażenia brucelozą:

• nie pij mleka niepasteryzowanego
• unikaj spożywania produktów wytwarzanych z mleka niepasteryzowanego (pałeczkami brucelozy często skażone są miękkie sery)
• nie jedz surowego mięsa
• nie pozwalaj, aby osoby szczególnie narażone na zarażenie (seniorzy, kobiety w ciąży, dzieci) przebywały w pomieszczenia hodowlanych oraz w tych, gdzie odbywają się porody zwierząt