Adenowirusy – objawy zakażenia u dzieci i dorosłych

Adenowirusy to patogeny wywołujące szereg różnych infekcji, najczęściej układu oddechowego, układu pokarmowego i oka. Rzadziej mogą być przyczyną tych poważniejszych, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie mięśnia sercowego, a w sporadycznych przypadkach doprowadzającego do śmierci zakażenia wielonarządowego, na które narażone są niemowlęta. Sprawdź, jakie są objawy zakażenia adenowirusami i jak je leczyć.

Spis treści

1. Adenowirusy - jak można się zarazić?
2. Adenowirusy – objawy infekcji
3. Adenowirusy – diagnostyka
4. Adenowirusy – leczenie
5. Adenowirusy – jak zapobiec zakażeniu?

Adenowirusy (Adenoviridae) to patogeny, które wywołują szereg różnych infekcji, najczęściej dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, moczowego i oczu. Rzadko są przyczyną zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mięśnia sercowego czy zapalenia wątroby. Tym samym zakażenia adenowirusami znajdują się na drugim miejscu, zaraz po zakażeniach Herpeswirusami, pod względem częstości występowania infekcji wirusowych (stanowią aż 13 proc. wszystkich tego typu infekcji).

Adenowirusy - jak można się zarazić?

Istnieje kilka dróg zakażenia. Dwie główne to:

• droga kropelkowa - adenowirusy przenoszą się na drugą osobę, gdy chory mówi, kaszle lub kicha, wydalając jednocześnie kropelki śliny razem z wirusem;
• fekalno-oralna - wirusy rozprzestrzeniają się w wyniku nieprzestrzegania podstawowych zasad higieny – zwłaszcza wtedy, gdy nie umyje się rąk po wyjściu z toalety lub przed spożyciem posiłku;

Adenowirusy najczęściej atakują dzieci w pierwszym roku życia, choć na zakażenie narażone są także te w wieku przedszkolnym.

To wyjaśnia, dlaczego w przedszkolach czy szkołach często dochodzi do masowych zachorowań na infekcje dróg oddechowych i układu pokarmowego powodowanych przez adenowirusy.

Istnieje także ryzyko przeniesienia adenowirusa poprzez uścisk dłoni z osobą zakażoną lub kontakt z przedmiotami i powierzchniami, na których jest wirus. Źródłem zakażenia mogą być również zanieczyszczona woda oraz skażone pokarmy. Ponadto adenowirusy mogą się dostać do organizmu w czasie korzystania z basenu, sauny czy przez wspólne używanie tego samego ręcznika.

Adenowirusy – objawy infekcji

Jeśli dojdzie do rozwoju infekcji dróg oddechowych, najczęściej pojawiają się objawy przypominające grypę - powiększenie węzłów chłonnych, gorączka, kaszel, osłabienie. Chory może zmagać się także z katarem i zapaleniem gardła. Znacznie rzadziej adenowirusy powodują zapalenie oskrzelików, krup lub wirusowe zapalenie płuc.

Jeśli adenowirusy doprowadziły do zakażenia układu pokarmowego (najczęściej zapalenia żołądka i jelit), zwykle pojawia się biegunka (może trwać nawet 2 tygodnie), której towarzyszą ból brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy i gorączka.

Do zakażenia najczęściej dochodzi zimą i wiosną lub na początku lata.

W przypadku infekcji dróg moczowych pojawiają się problemy z oddawaniem moczu oraz pieczenie i ból podczas wizyty w toalecie. Może nawet dojść do krwiomoczu. Ten ostatni objawy może wskazywać na krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego.

Adenowirusy mogą być odpowiedzialne także za infekcje oczu (które przebiegają razem z infekcją górnych dróg oddechowych i gorączką) - najczęściej za zapalenie spojówek. Objawia się ono m.in. zaczerwienieniem i podrażnieniem oka, nadmiernym łzawieniem i uczuciem ciała obcego w oku.

Objawy infekcji pojawiają się od kilku do kilkunastu dni od momentu dostania się adenowirusów do organizmu. O tym, jakie wystąpią objawy i jak ciężki będzie przebieg choroby, decyduje serotyp adenowirusów. Dotychczas wyodrębniono ich ponad 50.

U starszych dzieci i dorosłych - ze względu na sprawniejszy niż u małych dzieci układ odpornościowy - bardzo często zakażenie przebiega bezobjawowo lub ma łagodną postać.

Adenowirusy – diagnostyka

Wyżej wymienione objawy mogą być pomylone z infekcją bakteryjną, w związku z tym lekarz może zlecić badanie wydzieliny z dróg oddechowych, próbki kału czy wydzieliny z oka.

Ostateczne rozpoznanie można postawić szybciej, wykonując testy serologiczne (np. test ELISA), które polegają na poszukiwaniu we krwi chorego specyficznych przeciwciał przeciwko adenowirusom. Można wykorzystać także metody genetyczne (np. test PCR), które wykrywają genom wirusa.

Adenowirusy – leczenie

W przypadku zakażenia adenowirusami stosuje się leczenie objawowe. Na przykład, jeśli chory zmaga się z infekcją dróg oddechowych, można zastosować np. leki rozszerzające oskrzela lub podać tlen. W przypadku infekcji przewodu pokarmowego należy nawadniać chorego, by uzupełnić niedobór płynów spowodowany biegunką i wymiotami.

Adenowirusy – jak zapobiec zakażeniu?

Szczepionka przeciw adenowirusom nie została jeszcze opracowana, dlatego aby zapobiec zakażeniu, należy przede wszystkim przestrzegać zasad higieny osobistej, a także dbać o higienę otoczenia - często wietrzyć pomieszczenia, używać do sprzątania środków dezynfekujących.

Monika Majewska