5 chorób, które można pomylić z COVID-19

W dobie pandemii większość z nas zastanawia się, czy można odróżnić objawy zwykłego przeziębienia lub reakcji alergicznej od zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Wiele powszechnych infekcji posiada mało specyficzne objawy, które są zbliżone do tych obserwowanych w większości przypadków COVID-19. Na co przede wszystkim zwracać uwagę? Które choroby mogą być łudząco podobne do COVID-19?

Spis treści

1. Charakterystyczne objawy COVID
2. 5 chorób, które można pomylić z COVID-19

Charakterystyczne objawy COVID

Objawy COVID-19 w dużej mierze zależą od wariantu genetycznego wirusa, który wywołuje infekcję. W zeszłym sezonie dominowały szczepy Alfa oraz Beta, a rozwijające się zakażenie miało w większości przypadków wspólne objawy, takie jak:

• bóle głowy i mięśni,
• przewlekłe zmęczenie i osłabienie,
• wysoka gorączka,
• suchy kaszel,
• utrata węchu i smaku.

To właśnie te ostatnie dolegliwości, związane z czasowym brakiem odczuwania jakiegokolwiek smaku i zapachu (pomimo braku kataru) były jednym z bardziej charakterystycznych objawów zakażeniem SARS-CoV-2. W cięższych przypadkach powikłań, szczególnie u osób starszych lub z chorobami współistniejącymi, obserwowano:

• poważne zapalenia płuc,
• silne duszności,
• utratę świadomości,
• omdlenia,
• poważne uszkodzenia neurologiczne.

W miarę przebywania patogenu w środowisku, jego sekwencja genetyczna zmienia się, powstają nowe mutacje i warianty genetyczne wirusa. Od 2021 roku przeważającą mutacją stał się wariant delta, który wywołuje także nieco inne objawy niż jego poprzednie wersje. Zaburzenia smaku oraz węchu występują obecnie bardzo rzadko, natomiast pierwszymi objawami rozwijającej się infekcji jest przede wszystkim:

• silny ból głowy,
• katar,
• bóle gardła,
• nudności lub wymioty,
• brak apetytu,
• zaburzenia słuchu.

5 chorób, które można pomylić z COVID-19

1. Angina

Angina to inaczej ostre zapalenie błony śluzowej gardła oraz migdałków podniebiennych. Infekcja ta może mieć podłoże zarówno wirusowe jak i bakteryjne. Przeważająca większość przypadków anginy spowodowana jest takimi grupami wirusów jak: rhinowirusy, adenowirusy oraz koronawirusy (z których wywodzi się także SARS-CoV-2). Anginę wywołują także bakterie paciorkowcowe z grupy Streptococcus pyogenes. Najczęściej na anginę chorują dzieci i młodzież do około 15. roku życia, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.

Warianty wirusowe i bakteryjne anginy mogą różnić się od siebie nasileniem i szybkością odczuwanych objawów. Dla anginy o podłożu wirusowym charakterystyczne jest ich stopniowe, powolne nasilanie się, natomiast infekcja bakteryjna ma szybszy i bardziej gwałtowny przebieg.

Do wspólnych objawów obu tych wariantów, które mogą być zwłaszcza mylone z infekcją wariantem Delta SARS-CoV-2 należą m.in.:

• ogólne poczucie osłabienia i „rozbicia”,
• silny ból i obrzęk gardła,
• kaszel,
• katar,
• gorączka,
• bóle mięśni,
• biegunki i nudności.

Podczas diagnostyki przez specjalistę, angina powodowana przez paciorkowce jest łatwiejsza do odróżnienia od COVID-19 niż wariant wirusowy. Jej objawy zwykle silniej wiążą się z ostrym bólem, przekrwieniem i zaczerwienieniem gardła oraz występowaniem biało-żółtych nalotów na błonie śluzowej migdałków.

Często w przebiegu anginy paciorkowcowej pojawia się ropna wydzielina z zatok przynosowych i na ścianach gardła, a szyjne węzły chłonne ulegają znacznemu powiększeniu.

Angina to choroba mocno zakaźna. Do infekcji dochodzi zwykle drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z gardła lub nosa chorego.

2. Grypa

Grypa jest bardzo często mylona z przeziębieniem, z uwagi na część podobnych objawów. Nie wolno jednak jej bagatelizować, ponieważ jest dużo poważniejszą infekcją, a powikłania pogrypowe mogą doprowadzić nawet do uszkodzenia mięśnia sercowego lub zapalenia opon mózgowych.

Grypę wywołują trzy rodzaje wirusa grypy należące do rodziny ortomyksowirusów: A, B oraz C.

Wirusy typu A i B wywołują ciężkie zachorowania, które w przeszłości osiągały nawet rozmiary epidemii (np. epidemia hiszpanki podczas drugiej wojny światowej, pandemie grypy azjatyckiej i grypy hongkong w latach 50 XX wieku, a także pandemia grypy meksykańskiej w 2009 roku). Wariant C wirusa powoduje zachorowania o łagodniejszym przebiegu.

Kliniczne objawy rozwijającej się grypy to najczęściej:

• gwałtowne pojawienie wysokiej gorączki,
• dreszcze,
• bóle mięśni i stawów,
• zmęczenie i osłabienie,
• suchy kaszel.

Ja widać objawy te są łudząco podobne jak przy zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 , zwłaszcza że obecny wariant Delta przeważnie nie wywołuje już utraty węchu i zaburzeń smaku, co w pewnym zakresie umożliwiało odróżnienie tych dwóch infekcji.

Nawet łagodny przebieg grypy wiąże się często z powikłaniami bakteryjnymi, powodującymi zapalenie płuc. Stan taki może dawać identyczne objawy jak powikłania towarzyszące COVID-19:

• uczucie duszności,
• ucisku w klatce piersiowej,
• uczucie niedotlenienia,
• zawroty głowy i omdlenia.

Jedyną potencjalną różnicą pomiędzy grypą a COVID-19 może być czas inkubacji – czyli okres jaki mija od wniknięcia wirusa o organizmu aż do wystąpienia pierwszych objawów choroby. W przypadku grypy czas ten jest zazwyczaj krótki i trwa około 2 do 3 dni, natomiast rozwijanie objawów COVID-19 najczęściej trwa dłużej – około 5 do 7 dni. Nie jest to jednak cecha charakterystyczna, ponieważ w dużej mierze zależy od indywidualnej odporności pacjenta.

Czytaj też: Wirusy grypy – rodzaje, objawy zakażenia, leczenie

3. Przeziębienie

Popularne przeziębienie jest najpowszechniej występującą chorobą zakaźną występująca u ludzi. Przeziębienie może być wywołane przez ponad 200 różnych typów wirusów.

Najczęściej zakażenie wywołują rhinowirusy, ale też koronawirusy, adenowirusy, enterowirusy czy wirus RSV, a w niektórych wypadkach także kilka różnych wirusów działających jednocześnie. Patogeny te przenoszone są najczęściej drogą powietrzną lub kropelkową po kontakcie z wydzielinami osoby zainfekowanej.

Wzrost zachorowań odnotowywany jest – podobnie jak COVID-19 – w okresie jesienno-zimowym – kiedy większość z nas spędza więcej czasu w zamkniętych, suchych pomieszczeniach. Najprawdopodobniej niska wilgotność powietrza umożliwia większe rozproszenie cząsteczek wirusów, a tym samym wydajniejsze infekowanie.

Objawy klasycznego przeziębienia – w odróżnieniu od grypy – narastają najczęściej stopniowo, w ciągu 2 do 4 dni od zakażenia, zwykle też ustępują samoistnie po około tygodniu. Bardzo rzadko w przeziębieniach osób dorosłych obserwowany jest nagły przyrost temperatury ciała, a główne dolegliwości to:

• katar,
• kaszel,
• ból gardła,
• utrata apetytu.

Podczas tego typu infekcji raczej nie występują bóle mięśni i stawów oraz przewlekłe zmęczenie i osłabienie organizmu, tak charakterystyczne dla grypy lub COVID-19. Przeziębienie jest zwykle mniej dotkliwe dla chorych od grypy, jednak mało specyficzne objawy są praktycznie niemożliwe do odróżnienia od łagodnego przebiegu zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Dlatego w przypadku wątpliwości – zwłaszcza w okresie zimowych spadków odporności - zawsze najlepiej wykonać test diagnostyczny, który jednoznacznie określi źródło zakażenia.

4. Zatrucie pokarmowe

W przypadku zjedzenia nieświeżego lub surowego pokarmu mogą wystąpić ostre dolegliwości żołądkowo-jelitowe nazywane też zatruciem pokarmowym. Ilość zatruć pokarmowych zwiększa się szczególnie latem, kiedy wzrost temperatury powoduje też lepsze warunki do rozwoju bakterii.

Najczęstszym powodem dolegliwości żołądkowych są bakterie z rodzaju Campylobacter, Escherichia coli, Salmonella, Shigella, oraz Clostridium. Uwalniane przez nie toksyny wyzwalają silną odpowiedź układu immunologicznego, powodując:

• bóle brzucha i nudności,
• wymioty,
• biegunkę.

Przy silniejszych zatruciach może wystąpić też jednocześnie silna gorączka i dreszcze, bóle mięśni i ogólne osłabienie.

Okazuje się, że wielu pacjentów z łagodnym przebiegiem COVID-19 wykazuje bardzo podobne objawy. Wyniki badań wskazują, że w przypadku wariantu Delta u ponad 50% chorych dolegliwości ze strony układu pokarmowego stanowią zespół początkowych objawów zakażeniem koronawirusem.

Dopiero po około 2 dniach nudności, wymioty lub biegunki ustępują, pojawia się natomiast gorączka, osłabienie lub duszności – czyli bardziej typowe objawy kojarzone z grypą lub przeziębieniem.

Cechą, która może odróżniać typowe zatrucie pokarmowe od zakażenia wirusem SARS-CoV-2 jest więc jego krótszy i mniej skomplikowany przebieg.

Jeżeli dolegliwości żołądkowo jelitowe pojawiają się już kilka do kilkunastu godzin od zjedzenia potencjalnie nieświeżego produktu (najczęściej mleka, jaj, surowego mięsa) i znikają po około 2-3 dniach – najprawdopodobniej mamy do czynienia ze zwykłą „niestrawnością” wywołaną przez bakteryjne toksyny w pokarmie.

Jeśli jednak samopoczucie chorego pogarsza się, niezbędna będzie dalsza diagnostyka, np. na obecność toksyn jadu kiełbasianego, ale również w kierunku COVID-19.

5. Alergie

Alergia to nic innego jak nadwrażliwość układu immunologicznego na obce substancje, zwane alergenami, np. pyłki roślin, roztocza, białka zwierzęce lub związki chemiczne. Nadmiernie pobudzony układ odpornościowy wytwarza dziesiątki przeciwciał, komórek i substancji (np. histaminy) wywołujących stan zapalny oraz liczne objawy kliniczne.

Jednym z najczęstszych typów alergii jest tzw. alergiczny nieżyt nosa, nazywany też katarem siennym, który objawia się również:

• łzawieniem i swędzeniem oczu,
• wodnistą wydzieliną z nosa,
• swędzeniem błony śluzowej gardła i nosa,
• napadami kichania.

Objawy występują najczęściej w sezonie wiosennym i letnim, kiedy stężenie pyłków w powietrzu osiąga swoje maksimum. Jednak u osób uczulonych na inne alergeny, obecne w naszych mieszkaniach, jak zarodniki pleśni, sierść zwierząt czy kurz, dolegliwości mogą utrzymywać się nawet przez cały rok. Dodatkowym objawem, powszechnym u alergików mogą być też napady suchego kaszlu oraz duszności nasilające się po kontakcie z alergenem.

Wymienione objawy mogą stać się bardziej dokuczliwe w przypadku pojawienia się w domu nowego czynnika – alergenu – z którym organizm chorego nie miał dotychczas styczności – np. nowego zwierzęcia, pokarmów takich jak owoce morza lub orzechy, a nawet kołder lub sienników.

Rozróżnienie powyższych symptomów od łagodnego przebiegu infekcji COVID-19 może być w praktyce niezwykle trudne, zwłaszcza jeżeli dana osoba jest alergikiem od wielu lat. Warto jednak zwrócić uwagę, że w reakcjach alergicznych raczej nie występuje utrata smaku lub zapachu, jak ma to miejsce w przypadku zakażenia koronawirusem (głównie typów Alfa i Beta). Nie pojawia się też gorączka oraz typowe dla COVID-19 bóle mięśniowe oraz przewlekłe zmęczenie i osłabienie.

W przypadku wątpliwości, czy nasilające się objawy przypominające alergię mogą być spowodowane zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 , najlepszym rozwiązaniem jest niezwłoczne wykonanie testu molekularnego. Dzięki temu będzie można jak najszybciej podjąć odpowiednie działania, które zapobiegną zakażeniu innych osób, a także skrócą lub złagodzą przebieg choroby.