Zakażenie amebą (neglerioza) - przyczyny, objawy i leczenie

Zakażenie amebą (neglerioza) zwykle jest śmiertelne. Ameba atakuje bowiem mózg i żywi się jego tkanką. 99 proc. chorych umiera w ciągu kilku dni od dostania się pasożyta do organizmu. Do zakażenia dochodzi najczęściej latem, podczas kąpieli w ciepłych zbiornikach wodnych. Sprawdź, jak można się zarazić amebą, jak rozpoznać objawy zakażenia i jak przebiega leczenie.

Spis treści

1. Zakażenie amebą (neglerioza) - gdzie występuje ameba?
2. Zakażenie amebą (neglerioza) - czy w Polsce może dojść do zakażenia amebą?
3. Zakażenie amebą (neglerioza) - jak można się zarazić amebą?
4. Zakażenie amebą (neglerioza) - objawy
5. Zakażenie amebą (neglerioza) - diagnoza
6. Zakażenie amebą (neglerioza) - leczenie
7. Zakażenie amebą - jak zapobiegać?

Zakażenie amebą, czyli rzadkim pasożytem Naegleria fowleri, najczęściej jest śmiertelne. Ameba wywołuje zapalenie opon mózgowych, zwane negleriozą. Infekcji zwykle nie daje się opanować, co skutkuje szybką śmiercią chorego - zwykle po kilku dniach od dostania się ameby do organizmu.

W ciągu 60 lat opisano tylko 128 przypadków zarażenia amebą. Na świecie są znane tylko 3 osoby, które udało się wyleczyć. Jedną z nich jest Amerykanka, dziś 13-letnia Kali Hardig, która w 2013 roku zakaziła się amebą najprawdopodobniej w podczas zabawy w parku wodnym.

Zakażenie amebą (neglerioza) - gdzie występuje ameba?

Ameba występuje w wilgotnych glebach i powietrzu, jednak najczęściej rozwija się w bardzo ciepłej, słodkiej i stojącej wodzie. W związku z tym największe zagrożenie stanowią naturalne źródła ciepłej wody oraz ciepłe i zamknięte zbiorniki wodne - jeziora i stawy.

Może także występować m.in. w basenach kąpielowych i basenach do hydroterapii. Najwięcej zachorowań na negleriozę odnotowuje się w Stanach Zjednoczonych, Pakistanie oraz Nowej Zelandii.

Zakażenie amebą (neglerioza) - czy w Polsce może dojść do zakażenia amebą?

Do tej pory w Polsce nie odnotowano przypadków negleriozy. Nasz kraj nie jest naturalnym środowiskiem tego rodzaju ameby, ponieważ wody są zbyt zimne. Można się też czuć się bezpiecznie we wszelkiego rodzaju basenach, w których woda jest chlorowana, a także w zbiornikach wodnych, które są wykafelkowane i systematycznie czyszczone.

Jednak sztucznie wytworzone warunki sprzyjają rozwojowi pasożyta. Szczepy tego pierwotniaka wykryto w latach 80. ub. w. w ciepłych wodach Jezior Konińskich (woj. wielkopolskie), które były podgrzewane przez pobliskie elektrownie.

Zakażenie amebą (neglerioza) - jak można się zarazić amebą?

Do zakażenia dochodzi najczęściej w czasie kąpieli w zanieczyszczonej wodzie (choć przypadki zakażenia odnotowano także u osób, które do przemywania zatok stosowały nieprzegotowaną wodę). Wówczas ameba dostaje się do organizmu przez nos, następnie "przegryza" błony śluzowe i dociera do mózgu.

Na razie nie wiadomo, dlaczego zakażenie rozwija się tylko u niektórych osób, mimo że miliony ludzi pływają rocznie w wodach, w których dochodzi do zarażeń. Naukowcy są za to pewni, że ryzyko zakażenia jest największe w czasie upałów i wzrasta u osób, które mają nieodpowiednio wykształconą (dzieci) lub osłabioną odporność (m.in. osoby starsze).

Należy zaznaczyć, że nie można się zarazić amebą przez picie wody.

Zakażenie amebą (neglerioza) - objawy

Objawy zakażenia pojawiają się do 7 dni od wniknięcia pasożyta do organizmu:

• bóle głowy
• podwyższona temperatura ciała
• wymioty
• sztywnienie karku
• senność (chory może spać całymi dniami).

Problemy z koncentracją, utrata równowagi, drgawki i halucynacje to kolejne objawy ataku ameby na mózg. Po tych objawach postęp choroby jest bardzo szybki i gwałtowny, a śmierć zwykle następuje do 12 dni.

Zakażenie amebą (neglerioza) - diagnoza

Przy podejrzeniu zakażenia bada się płyn mózgowo-rdzeniowy na obecność ameby Naegleria fowleri.

Zakażenie amebą (neglerioza) - leczenie

Podczas leczenie stosuje się antybiotyki, jednak ich nie są one skuteczne, ponieważ nie docierają do mózgu. W tej sytuacji lekarze muszą zdecydować o ryzykownym podawaniu antybiotyku bezpośrednio do mózgu. Tak też postąpił dr Sanjiv Pasala, który leczył Kali Hardig. Bezpośrednio do mózgu dziewczynki podał mieszankę leków przeciwgrzybicznych, antybiotyków oraz opracowany nowy środek, przenikający przez barierę mózg-krew.

Zakażenie amebą - jak zapobiegać?

Specjaliści radzą, by unikać kąpieli w słodkich wodach, gdy temperatura jest wysoka, a poziom wody niski. W celu zminimalizowania ryzyka zakażenia, podczas kąpieli korzystać z klipsów na nos. Uniemożliwi to zakażenie, ponieważ ameba do ludzkiego mózgu dostaje się po pokonaniu śluzówki nosa. Należy także zachować szczególną ostrożność podczas brodzenia w wodzie.

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Monika Majewska