Nużeniec i nużyca. Objawy, badanie i leczenie demodekozy

Nużeniec to pasożyt, który wywołuje chorobę o nazwie nużyca (inaczej demodekoza). Jest ona bardzo powszechna, ponieważ nosicielem nużeńców jest większość dorosłych. Jednak ze względu na skąpe objawy nużyca bywa mylona z różnego rodzaju chorobami skóry, oczu i reakcjami alergicznymi. Jakie są objawy nużycy? Jakie badania należy wykonać, aby ją wykryć? Na czym polega leczenie?

Zobacz galerię 5 zdjęć

Nużeniec to niewielki pajęczak, który wywołuje chorobę o nazwie nużyca. Nużeniec żeruje w torebkach włosowych i gruczołach łojowych, a odżywia się lipidami oraz łojem skóry.

W największej ilości nużeńce znajdują się w okolicy nosa, dookoła oczu, na czole, brodzie, w bruździe nosowo- wargowej. Można je znaleźć również na innych częściach ciała, np. na dłoniach czy stopach, na skórze głowy, brwiach, rzęsach, a także w okolicach intymnych.

Spis treści

1. Nużeniec (nużyca) - jak można się zarazić?
2. Nużeniec (nużyca) - objawy zakażenia
3. Nużeniec (nużyca) - badania wykrywające pasożyta
4. Nużeniec (nużyca) - leczenie

Nużeniec (nużyca) - jak można się zarazić?

Do zarażenia może dojść podczas bezpośredniego kontaktu z chorym człowiekiem, dotykanie tych samych przedmiotów, co osoba chora (np. korzystanie z jej odzieży, czy grzebienia, a nawet kosmetyków, np. testerów kosmetyków w drogeriach). Zwiększone ryzyko zakażenia istnieje zwłaszcza podczas korzystania z usług kosmetyczek i fryzjerów.

Na zakażenie narażone są także osoby zajmujące się na co dzień badaniami mikroskopowymi lub studenci mający zajęcia w pracowniach mikroskopowych, gdyż jest to również jedno z wrót zarażenia. Jaja pasożyta roznoszą się z kurzem, z prądami powietrza, dlatego również są to potencjalne źródła zakażenia.

W związku z tym większość dorosłych jest nosicielem nużeńców, przy czym odsetek ludzi zakażonych tym pasożytem wzrasta wraz z wiekiem. Ze względu na to, że skóra dzieci produkuje niewielki ilości sebum, nużyca bardzo rzadko jest u nich diagnozowana. Z kolei odsetek zarażonych osób po 70. roku życia wynosi od 70 do 100 proc.

Mimo, iż większość ludzi ma tego pasożyta, to jednak tylko u niektórych nużeńce wywołują nużycę.

W grupie zwiększonego ryzyka znajdują się alergicy, osoby z osłabioną odpornością, zaburzeniami gospodarki lipidowej lub hormonalnej, osoby starsze, narażone na ciągły stres, a także zmagające się z nawracającymi stanami zapalnymi skóry i ze skórą łojotokową lub mieszaną

Nużeniec (nużyca) - objawy zakażenia

U niektórych osób nużyca może przebiegać bezobjawowo. U innych powoduje różnorodne objawy skórne, takie jak:

• zaczerwienienie
• łuszczenie
• wyprysk
• świąd
• grudki i krostki przypominające trądzik

Nużeniec może również przyczynić się do rozwoju zaskórników i wągrów. Może on towarzyszyć trądzikowi pospolitemu i różowatemu, zapaleniu kącików ust, łojotokowemu zapaleniu skóry itp, i zwykle nasila objawy tych chorób.

Czasami zaatakowanej przez nużeńca osobie wypadają włosy, co mylone bywa z łysieniem plackowatym.

Jeśli pasożyt żeruje w okolicy oka, może doprowadzić do zapalenia brzegów powiek, zespołu suchego oka oraz alergicznych zapaleń powierzchni oka. Wówczas pojawiają się objawy, takie jak:

• uporczywe swędzenie, pieczenie, zaczerwienienie i obrzęk powiek (często widać rozszerzone naczynia krwionośne)
• suchość oka i uczucie piasku pod powiekami
• złogi/łuski na brzegach powiek
• złogi wokół podstawy rzęs (łupież cylindryczny)
• odbarwienie rzęs, które są łamliwe, bardzo łatwo wypadają
• nadwrażliwość na światło, kurz czy dym
• nadkażenie bakteryjne, objawiające się jęczmieniem, gradówką

Nużeniec bytuje u większości ludzi. Jednak w znacznej części przypadków jego obecność jest bezobjawowa.

Nużeniec jest aktywny głównie w nocy, dlatego w tym czasie dolegliwości chorobowe mogą się nasilać.

Nużeniec (nużyca) - badania wykrywające pasożyta

W celu wykrycia pasożyta pobiera się zeskrobinę ze zmian skórnych albo kilka rzęs lub brwi (zwykle łatwo wypadają, więc nie ma problemu z ich pobraniem).

Pobrany materiał zostaje przesłany do pracowni mikrobiologicznej.

Badanie można wykonać prywatnie.

W dniu badania skóry twarzy nie można smarować kremem, pudrem czy fluidem, a rzęs tuszem. Nie można jej nawet oczyszczać kosmetykami (tonikiem, mleczkiem czy płynem micelarnym).

Należy to zrobić dzień przed badaniem. Osoby, które miały bliski kontakt z chorym, również powinny zostać przebadane.

Nużeniec (nużyca) - leczenie

Lekarz może przepisać maści, kremy i preparaty o działaniu przeciwzapalnym - najczęściej metronidazol. Polecane są również gorące kąpiele z dużą ilością mydła z heksachlorobenzenem. Niektórzy w leczeniu nużycy zalecają balsam peruwiański, roztwory spirytusowe pirogalolu, pirokatechiny, naftolu, mieszaniny mentolowo-kamforowej oraz preparaty roztoczobójcze oparte na benzoesanie benzylu.

Podczas kuracji duże znaczenie ma usuwanie nużeńców z ciała przez mycie, przy czym należy pamiętać o stosowaniu jednorazowych ręczników oraz peelingów mających na celu usuwanie martwego naskórka.

W przypadku postaci ocznej stosuje się maści oczne recepturowe. Dodatkowo trzeba codziennie oczyszczać powieki w odpowiedni sposób - najpierw należy je rozgrzać ciepłymi okładami (4-10 minut), co umożliwia upłynnienie zestalonej wydzieliny, następnie należy wykonać masaż powiek, a na koniec oczyścić wybranym preparatem. W przypadku występującego zespołu suchego oka konieczne jest również stosowanie kropli do oczu o działaniu nawilżającym.

Leczenie nużycy jest długotrwałe i może trwać nawet kilka miesięcy, jednak pozwala na zniknięcie dokuczliwych objawów. Jednak osób, które znajdują się w grupie ryzyka wystąpienia nużycy, nawet skuteczna terapia nie zabezpiecza przed okresowymi nawrotami tego schorzenia.

Monika Majewska