Motylica wątrobowa i fascjoloza - objawy, leczenie i diagnostyka
Motylica wątrobowa to przywra, która wywołuje chorobę pasożytniczą o nazwie fascjoloza. Motylica wątrobowa występuje zarówno u zwierząt, jak i u ludzi, dając podobne objawy zakażenia. Diagnostyka polega na wykryciu jej przywry w kale. Po wykryciu motylicy wątrobowej należy jak najszybciej wprowadzić leczenie. Larwami pasożyta można zakazić się m.in. przez wodę w skażonych zbiornikach wodnych.
Spis treści
- Motylica wątrobowa - przyczyny fascjolozy
- Motylica wątrobowa - jak można się zarazić?
- Motylica wątrobowa - leczenie
- Motylica wątrobowa - profilaktyka
- Motylica wątrobowa - objawy
- Motylica wątrobowa - diagnostyka
Motylica wątrobowa (łac. Fasciola hepatica, przywra wątrobowa, przywrzyca wątrobowa, choroba motylicza) wywołuje chorobę pasożytniczą o dość skomplikowanym cyklu rozwojowym, którą jest fascjoloza.
Motylica wątrobowa to przywra, która może dorastać do pięciu centymetrów długości. Ciało ma lekko przeźroczyste, spłaszczone, w kolorze biało-szarym, a kształtem przypomina listek. Posiada specjalną osłonę, która chroni ją przed strawieniem w układzie pokarmowym żywiciela, a zarazem ma kolce, ułatwiające jej przymocowanie się do ścianek narządów wewnętrznych organizmu, na którym pasożytuje.
Przywry najczęściej osiedlają się w wątrobie i drogach żółciowych, bardzo rzadko w innych narządach (trzustce, węzłach chłonnych, układzie moczowym czy tkankach miękkich).
Motylica wątrobowa - przyczyny fascjolozy
Z jaj przywry wylęgają się larwy, której żywicielem pośrednim jest ślimak, zamieszkujący niewielkie zbiorniki wodne i tereny podmokłe. To w jego organizmie pasożyt przekształca się kolejne, bardziej zaawansowane postaci i dopiero wtedy wydostaje się na zewnątrz.
Żywicielem ostatecznym jest ssak roślinożerny (najczęściej kozy, owce, rzadziej bydło, konie, króliki), u którego przywra osiada w wątrobie i drogach żółciowych, rozmnaża się, a nowe jaja wydostają się na zewnątrz wraz z kałem zwierząt.
Motylica wątrobowa - jak można się zarazić?
Do zakażenia ludzi może dojść, gdy pijemy zanieczyszczoną wodę (z jezior, strumieni), jemy żywność, która została umyta skażoną wodą, a nawet przez tak niewinną czynność, jak żucie źdźbła trawy, na którym mogą znajdować się larwy.
W naszej szerokości geograficznej przypadki zakażenia motylicą są rzadkie - stwierdza się zaledwie kilka przypadków rocznie - jednak w krajach tropikalnych zdarzają się o wiele częściej. Na pasożyty powinny uważać zwłaszcza osoby, które podróżują do krajów azjatyckich i krajów Ameryki Południowej, takich jak Peru, Boliwia czy Chile. Forma przetrwalnikowa motylicy bytuje w zbiornikach wodnych, więc niekiedy wystarczy nawet podczas kąpieli niechcący wziąć haust skażonej wody, by wprowadzić pasożyta do własnego organizmu.
Motylica wątrobowa - leczenie
Podstawowe leczenie fascjolozy obejmuje leki przeciwpasożytnicze, dzięki którym dochodzi do pozbycia się przywr motylicy wątrobowej z organizmu. Najczęściej kurację przeprowadza się w warunkach domowych, ale jeżeli choroba przez długi czas nie została wykryta może dojść do inwazji pasożytniczej, w wtedy konieczne będzie leczenie szpitalne.
Czasem lekarze zalecają też, aby równolegle z tradycyjnymi środkami farmakologicznymi, stosować preparaty ziołowe (np. orzech czarny, olejek z goździka korzennego, komosę piżmową), które ułatwiają pozbywanie się pasożytów z organizmu oraz ziół (np. ostropest plamisty), wspomagających szybszą regenerację wątroby.
Motylica wątrobowa - profilaktyka
Przede wszystkim trzeba pamiętać o podstawowych zasadach: gotowaniu wody, jeśli pochodzi z naturalnych zbiorników wodnych, by była zdatna do spożycia lub jeśli chcemy użyć jej do umycia owoców czy warzyw.
Zaleca się też, by nie jeść surowych roślin, zwłaszcza tych rosnących na terenach podmokłych. Czasem do zakażenia dochodzi też podczas jedzenia surowego lub niedogotowanego mięsa (np. koziej wątróbki), dlatego pamiętajmy o starannym przygotowywaniu tego typu potraw.
Na szczęście fascjolozę można leczyć, ale zbyt późno wykryta może doprowadzić do poważniejszych schorzeń, m.in. niedokrwistości czy nawet marskości wątroby.
Polecany artykuł:
Motylica wątrobowa - objawy
Objawy fascjolozy są na początku dość nieswoiste, a czasem nawet choroba przebiega bezobjawowo.
Może pojawić się:
- stan podgorączkowy lub gorączka (która zwykle ustępuje po kilku dniach),
- świąd skóry w postaci pokrzywki,
- bóle brzucha,
- niestrawność,
- brak apetytu (często niechęć do tłustych potraw),
- ogólne osłabienie,
- na przemian zaparcia i biegunki
- z czasem może dojść do powiększenia wątroby, nudności, wymiotów, a jeśli przywra ulokuje się w drogach żółciowych, utrudniając swobodny przepływ żółci, może doprowadzić do wystąpienia żółtaczki.
Motylica wątrobowa - diagnostyka
Jak wykryć motylicę wątrobową? Jeżeli doszło do powiększenia wątroby lub chory skarży się na ból w tej części jamy brzusznej, lekarz może skierować na badanie ultrasonograficzne, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, dzięki którym można dostrzec zwężenie dróg żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego lub ubytki (kanaliki) w wątrobie.
By postawić diagnozę we wcześniejszym stadium choroby lekarz kieruje na badanie serologiczne z krwi oraz kału na pasożyty, ale w tym drugim przypadku obecność jaj można stwierdzić dopiero wtedy, gdy motylica wątrobowa w organizmie żywiciela osiągnie dojrzałość płciową, czyli po około 12-14 tygodniach od zakażenia.
Czasem lekarz zaleca też wykonanie badania krwi z oznaczeniem OB oraz stężenia eozynofilów i poziomu aminotransferaz wątroby, które ułatwiają postawienie diagnozy, gdy okaże się, że te wartości wyszły nieprawidłowo.
Porady eksperta