Bywa mylona z nowotworem. Bąblowicą możesz się zarazić jedząc niemyte jagody

Bąblowica wielojamowa jest bardzo groźną i ciężką do wykrycia chorobą, której przyczyną jest tasiemiec bąblowcowy (bąblowiec). Bąblowcem możesz zakazić się, jedząc niemyte jagody. Niestety, często bąblowica mylona jest z nowotworem. Większość przypadków nieodpowiednio leczonych kończy się śmiercią.

Spis treści

1. Bąblowica - jak można się zarazić?
2. Bąblowica - co atakuje pasożyt?
3. Bąblowica - objawy
4. Jak rozpoznać bąblowicę?
5. Bąblowica - diagnoza i leczenie
6. Bąblowica - jak zapobiec zakażeniu?

Bąblowica (echinokokoza) to odzwierzęca choroba pasożytnicza, którą wywołuje niebezpieczny tasiemiec bąblowiec z rodzaju Echinococcus: E. granulosus i E. multilocularis, wyjątkowo E. oligarthrus i E. vogeli. Bąblowiec upodobał sobie chłodny, północny klimat. Do lat 90. grasował na zachodzie Europy (Francja, Niemcy, Austria i Szwajcaria). Od 1994 roku występuje też w Polsce.

Jaja tego małego (ok. 2 mm), ale niezwykle groźnego tasiemca bąblowcowego znajdują się w kale zarażonych zwierząt domowych i dzikich (lisów, wilków lub psów i kotów). Razem z nim trafiają na runo leśne. Zwierzęcy kał nie zostawia śladu ani zapachu, dlatego należy zapomnieć o podjadaniu jagód prosto z krzaka. Nam może wydawać się, że są czyste, a w rzeczywistości mogą się na nich znajdować jaja niebezpiecznego tasiemca.

Bąblowica - jak można się zarazić?

Do zarażenia dochodzi w wyniku połknięcia jaj bąblowca. Źródłem tego zarażenia są odchody żywicieli ostatecznych. Człowiek najczęściej zaraża się przez bezpośredni kontakt z sierścią psa lub poprzez spożycie niemytych owoców leśnych.

Do grupy wysokiego ryzyka należą osoby mające bezpośredni kontakt z lisami lub miejscami ich bytowania, czyli myśliwi, leśnicy, zbieracze chrustu, rolnicy i garbarze skór, a także wszystkie osoby zbierające owoce leśne, takie jak jagody czy jeżyny, czy grzyby.

Czytaj też: Wybierasz się do lasu na jagody? Zobacz, na co uważać!

Bąblowica - co atakuje pasożyt?

Bąblowiec jest niezwykle agresywnym pasożytem. Jego larwy po dostaniu się do organizmu wybierają najważniejsze części ciała człowieka:

• wątrobę (w ponad 90 proc. przypadków),
• płuca,
• mózg,

i tam się zagnieżdżają. Wokół larw tworzy się torbiel, która powiększa się i uciska sąsiednie tkanki. Bąblowica wielojamowa przez ok. 10-15 lat nie musi dawać objawów.

Pęknięcie torbieli można nawet przypłacić życiem. Pojawiają się wtedy silne wymioty (mają postać wodnistego płynu) i ostry kaszel.

Bąblowica - objawy

Objawy bąblowicy zależą od tego, w jakim narządzie umiejscowią się larwy bąblowca. Ponad 90 proc. przypadków bąblowicy rozwija się w wątrobie.

1) Wątroba

Jeśli tasiemiec umiejscowi się w wątrobie, pojawiają się:

• ból w prawym podżebrzu, wywołany uciskiem powiększającej się torbieli (dochodzi ona czasem do 20 cm średnicy)
• żółtaczka

Najbardziej jednoznacznym symptomem bąblowicy jest obecność torbieli (cysty) zawierającej larwy. Można ją wykryć, czasem przypadkowo, podczas USG jamy brzusznej, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej czy zwykłego prześwietlenia.

Bywa, że torbiel jest mylona ze zmianą nowotworową, ale podczas operacji usunięcia jej lekarze szybko orientują się, z czym mają do czynienia.

Niekiedy torbiele z larwami bąblowca powstają w innych narządach. Gdy usytuują się w płucach chory może odczuwać bóle w klatce piersiowej, może pojawić się kaszel, krwioplucie oraz duszności.

Gdy bąblowiec zaatakuje nerki, występują zaburzenia czynności nerek, krwiomocz i bóle.

Obecność pasożyta w mózgu mogą sygnalizować bóle głowy i zaburzenia psychoneurologiczne.

2) Płuca

Jeśli larwy są zlokalizowane w płucach, pojawiają się:

• krwioplucie
• kaszel
• duszność
• bóle w klatce piersiowej
• świąd skóry

3) Mózg

Jeśli larwy znajdują się w mózgu, pojawiają się:

• bóle głowy
• zaburzenia psychiczne wynikające z uszkodzenia mózgu (zespół psychoorganiczny)

4) Nerki

• nawracające bóle nerki
• krwiomocz
• zaburzenie czynności nerek

Jak rozpoznać bąblowicę?

Dla własnego dobra osoby z grupy ryzyka powinny poddawać się profilaktycznym badaniom obrazowym - raz do roku zrobić USG jamy brzusznej, które może wykryć obecność torbieli na wątrobie, organie najczęściej atakowanym przez bąblowca. A niepokojące objawy zgłaszać lekarzowi.

Torbiel z larwami bąblowca może bowiem pęknąć, co sprawia, że pasożyty rozprzestrzenią się po całym organizmie. Mogą wtedy zainfekować inne organy, a nawet doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego, który zagraża życiu.

Czytaj też: Tasiemczyca – rzadka choroba odzwierzęca

Bąblowica - diagnoza i leczenie

Bąblowica wielojamowa to bardzo groźna i ciężka do wykrycia choroba. Niestety, większość przypadków nieodpowiednio leczonych kończy się śmiercią. Najczęściej dobra diagnoza zostaje postawiona dopiero po pęknięciu torbieli albo przez przypadek, przy leczeniu innej choroby.

Lekarze z reguły mylą bąblowicę z nowotworem, dopiero badanie radiologiczne pokazuje winowajcę, czyli tasiemca bąblowca. Torbiele usuwa się operacyjnie, potem stosuje się jeszcze chemioterapię przeciwpasożytniczą, żeby uniknąć nawrotu choroby. To nie koniec. Przez kolejne 10 lat zalecane są badania kontrolne, żeby sprawdzić, czy bąblowiec gdzieś się nie ukrył w ciele człowieka.

Bąblowica - jak zapobiec zakażeniu?

• Regularnie odrobaczać psy i koty.
• Osoby mające bezpośredni kontakt z żywicielami ostatecznymi bądź ich kałem powinny używać rękawic ochronnych.
• Po powrocie z grzybobrania lub leśnej wędrówki należy dokładnie umyć ręce.
• Owoce leśne trzeba przed zjedzeniem umyć pod strumieniem bieżącej, ciepłej wody.
• Zawsze przed jedzeniem należy myć owoce i warzywa.

Monika Majewska

Anna Ławniczak