Anisakioza: przyczyny, objawy, leczenie

Anisakioza to choroba pasożytnicza wywoływana przez nicienie z rodzaju Anisakis, Contracoecum i Pseudoterranova. Do zarażenia dochodzi poprzez spożycie zakażonych nicieniami ryb. Jakie są objawy anisakiozy? Jak przebiega leczenie? Czy można uniknąć tej choroby pasożytniczej?

Spis treści

1. Anisakioza: cykl życiowy nicieni
2. Anisakioza: objawy zakażenia
3. Anisakioza: diagnostyka
4. Anisakioza: leczenie
5. Anisakioza: profilaktyka

Anisakioza (łac. anisakiasis, ang. anisakiasis) to choroba pasożytnicza, rozprzestrzeniona najbardziej na obszarach, gdzie spożywa się ryby surowe, w lekkiej zalewie lub solone, niebezpieczne są także ryby wędzone, jeśli temperatura obróbki termicznej nie osiągnęła 60ºC m.in. w Skandynawii, Japonii, Ameryce południowej, Holandii.

Pasożyty te rzadko występują w morzach o niskim zasoleniu, takim jak Bałtyk.

Do wzrostu odsetka ryb zakażonych nicieniami przykłada się powszechna praktyka patroszenia złowionych ryb jeszcze na statkach i wyrzucania ich wnętrzności za burtę, co powoduje rozprzestrzenianie się choroby na inne ryby.

Anisakioza: cykl życiowy nicieni

Jaja nicieni (Anisakis) są uwalniane do wody morskiej, gdzie przechodzą różne stadia larwalne. Zaraz po wykluciu są połykane przez pierwszych gospodarzy pośrednich, zazwyczaj są to małe skorupiaki, które tworzą kryl.

Kryl z kolei zjadany jest przez ryby a w ich organizmie osiągają stadium larwalne. Ryby następnie są zjadane przez ostatecznego żywiciela jakim są ssaki morskie - delfiny, foki, wieloryby.

Człowiek jest ich przypadkowym żywicielem. Zarażamy się zupełnie przypadkiem jedząc np. śledzie, sushi. 

Larwy wielkości ok. 2 cm, dostają się najpierw do błony śluzowej żołądka. Stamtąd po tygodniu zaczynają przemieszczać się do jelita cienkiego. Pasożyty te mają zdolność penetrowania błony śluzowej układu pokarmowego człowieka

Anisakioza: objawy zakażenia

Objawy mogą pojawić się w ciągu kilku godzin od spożycia zakażonych ryb, należą do nich:

• silny ból brzucha
• nudności
• wymioty imitujące zapalenie otrzewnej

W późniejszym czasie pojawia się kaszel, podczas którego larwy wydostają się przez jamę ustną na zewnątrz, jednak przez większość pacjentów nie jest to zauważalne.

W momencie przedostania się pasożyta dojelita cienkiego pojawiają się nacieki zapalne jelita przypominającechorobę Crohna:

• ból brzucha
• przewlekłe biegunki
• nudności
• zmiany w odbycie
• gorączka w okresie 1-2 tyg od zakażenia

Umiejscowienie larw na ścianie żołądka lub jelita może wywołać silną reakcję alergiczną.

Larwy rzadko osiągają dorosłość wewnątrz ludzkiego przewodu pokarmowego. Najczęściej giną w ciągu kilku tygodni. Jednak nawet martwe, zanim zostaną wydalone, mogą stymulować reakcję zapalną lub alergiczną, która będzie wyglądac jak:

• pokrzywka
• obrzęk naczynioruchowy
• atak astmy
• kontaktowe zapalenie skóry
• wstrząs anafilaktyczny

Anisakioza: diagnostyka

Diagnozę można postawić przeprowadzając gastroskopię i wydobywając larwy do badania parazytologicznego albo pobierając wycinek ściany jelita do badania histopatologicznego (obraz larw otoczonych ziarniną). Można uwidocznić pasożyty w badaniu rtg z kontrastem barytowym.

Anisakioza: leczenie

Larwy mogą zostać usunięte endoskopowo. Niedrożność jelita cienkiego, mogąca wystąpić w przebiegu infestacji pasożytami, jest wskazaniem do zabiegu chirurgicznego.

Dobre wyniki leczenia niedrożności osiągano też stosując lek przeciwpasożytniczy (albendazol), który spowoduje wydalenie nicienia z organizmu człowieka.

Anisakioza: profilaktyka

Metodą pozbycia się pasożyta jest podniesienie temperatury powyżej 60 °C, gwałtowne zamrożenie lub zamrożenie poniżej -20 °C na 3 dni. Dokładne oczyszczenie ryb przed obróbką.

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zaleca, aby wszystkie ryby i owoce morza przeznaczone do spożycia na surowo, były wcześniej zamrażane na 7 dni w zwykłym zamrażalniku lub na 15 godzin w temperaturze -35ºC.

Przeczytaj też:

• Pasożytnicze zapalenie opon mózgowych: przyczyny, objawy i leczenie
• Halucynoza (paranoja) pasożytnicza - przyczyny, objawy, leczenie
• Pasożyty Blastocystis a bóle brzucha [Porada eksperta]
• Pasożyty a drogi zakażenia i karmienie piersią [Porada eksperta]