Skrzydlik - przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka

Skrzydlik to narośl na oku w kształcie skrzydła - stąd nazwa. Choć jest niezłośliwa, w niektórych przypadkach może doprowadzić do powstania poważnych blizn na rogówce. Jest to poważny stan, ponieważ zbliznowacenia mogą spowodować utratę wzroku. Jakie są przyczyny i objawy skrzydlika? Na czym polega leczenie i profilaktyka tej choroby oczu?

Spis treści

1. Skrzydlik: przyczyny i czynniki ryzyka
2. Skrzydlik: objawy
3. Skrzydlik: diagnostyka
4. Skrzydlik: leczenie
5. Skrzydlik: profilaktyka

Skrzydlik to choroba oka, której istotą jest zgrubienie spojówki. Jest to efekt defektu komórek macierzystych rąbka rogówki, powodujący rozrost tkanki włóknisto-naczyniowej w kącie przyśrodkowym, rzadziej skroniowym gałki ocznej.

Skrzydlik: przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyny powstania skrzydlika nie są do końca znane. Przypuszcza się, że wpływ na zgrubienie spojówki mają długotrwała ekspozycja na światło słoneczne, a zwłaszcza promieniowanie UV.

Zauważono bowiem, że choroba występuje częściej u osób, które mieszkają w ciepłym klimacie i spędzają dużo czasu w słonecznym środowisku - bywa nazywana okiem surfera.

Do pojawienia się objawów choroby może przyczynić się także przewlekłe drażnienie oczu przez suche, zapylone, zakurzone lub zadymione powietrze. Według niektórych badaczy, czynnikami ryzyka są także jasna karnacja skóry i jasna barwa oczu.

Wykazano również, że na powstawanie skrzydlika ma wpływ czynnik wzrostu śródbłonka naczyń (VEGF), który wywołuje neowaskularyzację (proces polegający na nowotworzeniu naczyń krwionośnych) tkanek oka: rogówki czy spojówki.

Skrzydlik: objawy

Skrzydlik to płaskowypukła, miękka zmiana w kształcie trójkąta, który odstawą skierowany jest w stronę spojówki, a wierzchołkiem w stronę rogówki (co wyglądem przypomina skrzydło owada).

Skrzydlik rozrasta się od strony nosowej w spojówce i stopniowo narasta na rogówkę (przezroczysta część, która pokrywa tęczówkę i źrenicę), zajmując coraz bardziej centralną jej część.

Objawami współtowarzyszącymi zwykle są:

• zaczerwienie oka
• niewyraźne widzenie
• podrażnienie oka
• uczucie pieczenia
• swędzenie

Grube lub duże skrzydliki mogą także wywoływać uczucie obecności ciała obcego w oku. W przypadku dość wypukłych zmian mogą pojawić się także łzawienie i światłowstręt.

Skrzydlik: diagnostyka

W celu rozpoznania skrzydlika wykonuje się podstawowe badanie okulistyczne, m.in. to z wykorzystaniem lampy szczelinowej.

Skrzydlik: leczenie

Jeśli zmiana nie wpływa na jakość wzroku, a pojawiają się tylko zaczerwienienie i podrażnienie oka, stosuje się miejscowe leczenie kroplami lub maściami do oczu, zawierające kortykosterydy (w celu zlikwidowania stanu zapalnego).

Gdy skrzydlik powoduje utratę wzroku lub astygmatyzm, który doprowadza do niewyraźnego widzenia, usuwany jest chirurgicznie.

Zdaniem eksperta

Dr n. med. Łukasz Kołodziejski, specjalista chorób oczu w Warszawskim Centrum Okulistycznym LIBERMEDIC

Skrzydlik powstaje najczęściej na skutek działania promieniowania UV, powodującego podrażnienia i patologiczne przemiany w komórkach spojówki. Następuje przełamanie bariery między rogówką a twardówką i spojówka zaczyna nieprawidłowo rosnąć - narastać na rogówkę. Osoby zmagające się z tym problemem odczuwają dyskomfort, dochodzi do pogorszenia widzenia spowodowanego zniekształceniem rogówki. Skrzydlika leczy się metodami chirurgicznymi - poprzez jego wycięcie.

Warto jednak pamiętać, że jeśli tylko wytniemy zmianę i nic z tym nie zrobimy, skrzydlik odrośnie, dlatego stosowane są również mikroprzeszczepy - pobiera się spojówkę z innych okolic oka i umieszcza ją w miejscu, w którym został wycięty skrzydlik.

Stosowane są także leki, powodujące zahamowanie namnażania nieprawidłowych komórek i powstawanie nieprawidłowych naczyń. Takie postępowanie przynosi duży odsetek wyleczonych.

Na czym polega operacja skrzydlika? Ok. 20-minutowy zabieg przeprowadza się pod mikroskopem, w znieczuleniu miejscowym (kroplowe i podspojówkowe). Po odcięciu zmiany, zakładany jest szew wchłanialny na ranę spojówki oraz podawane są antybiotyki miejscowo. Gojenie trwa 4-6 tygodni i w tym czasie należy stosować krople, maści i żele oczne.

Jeśli zmiany nawracają, stosuje się krioterapię i radioterapię. W najpoważniejszych przypadkach można wykonać przeszczep rogówki.

Skrzydlik: profilaktyka

Aby zminimalizować pojawienie się skrzydlika, należy chronić oczy przed promieniowaniem ultrafioletowym za pomocą właściwych szkieł przeciwsłonecznych oraz unikać suchego, zapylonego środowiska.

Monika Majewska